Życie z diagnozą - historie pacjentów
Dr hab. n. med. Dorota Kiprian w reportażu Dzień Dobry TVN wskazała, że wyższą zapadalność na nowotwory rejonu głowy i szyi odnotowuje się u mężczyzn.
- Nadużywających wysokoprocentowych alkoholi, palących, ale ostatnio to się trochę zmienia. Są to pacjenci, którzy bardzo dbają o swoje zdrowie, a jednak mają nowotwór z powodu infekcji HPV - powiedziała onkolog, naczelny specjalista radioterapeuta Narodowego Instytutu Onkologii.
Hubert Buksowicz, przedsiębiorca i podróżnik, zachorował na nowotwór właśnie z powodu wirusa HPV.
- Powiększył mi się węzeł chłonny w gardle. Poszedłem na biopsję. Z taką blizną, opatrunkiem pojechałem na wakacje. Będąc gdzieś w Arizonie, dostałem maila od chirurga, że ten węzeł chłonny jest nowotworem złośliwym. Dodał: "Niech się pan nie martwi, to nie jest wyrok śmierci. Jak pan wróci, to zabieramy się za to". Zostałem poddany radioterapii. Myślę, że około pół roku byłem wyłączony z życia zawodowego. To był nowotwór spowodowany wirusem HPV - przyznał Buksowicz.
Około 80 proc. Polaków przechodzi w swoim życiu infekcję wirusem HPV.
- Nowotwory HPV zależne, czyli nowotwory bezpośrednio związane z przewlekłą infekcją HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego, stanowią około 30 proc. ogólnych zachorowań na nowotwory złośliwe głowy i szyi. Natomiast jeżeli chodzi o nowotwory gardła i krtani, tutaj ta statystyka jest miażdżąca, bo jest to aż 70-80 proc. - wskazała Anna Mydlak, specjalistka w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej z Narodowego Instytutu Onkologii.
W reportażu poznaliśmy również historię Antoniego Wiercińskiego, który jest pasjonatem golfa. Gra od 2000 roku i został mistrzem Polski Master Seniorów.
- Miałem bardzo szerokie plany, jeśli chodzi o golfa, wyjazdy zagraniczne, udział w reprezentacji klubu. I raptem człowiek patrzy w lustro i patrzy, że jest jakieś zgrubienie na szyi. Okazuje się, że jest rak złośliwy. Leczenie trwało przez dwa miesiące w sposób bardzo intensywny. To znaczy i chemia, i radioterapia jednocześnie. Na razie nie mam tam żadnych komórek rakowych, ale oczywiście podlegam co półrocznej kontroli - powiedział Wierciński.
Na nowotwór gardła zachorował również znany aktor i wokalista Maciej Jachowski. Jego życie przed diagnozą było dynamiczne i szybkie. Dużo pracował i nie miał czasu zadbać o swoje zdrowie.
- Choroba na początku nie doskwiera, nie dokucza, nie boli. Zaczyna się chrypka, która nie kończy się po dwóch tygodniach. A potem nagle zaczynają się problemy z przełykaniem śliny, potem przełykaniem pokarmu. Aż w końcu ból gardła zrobił się już nieznośny. Już po operacji w zasadzie przeczytano mi wyniki histopatologii. Lekarz powiedział: "No cóż, panie Maćku, będziemy się dłużej z panem spotykać. Ma pan nowotwór złośliwy gardła". W pierwszej chwili myślałem, że to żart. W drugiej chwili już nie było fajnie. To było takie wgniatające w fotel - wyznał Jachowski.
Aktor poddał się specjalistycznemu leczeniu. Przeszedł operację, radioterapię i przyjmował chemię. - Już wróciłem do jazdy na motocyklu, już wróciłem do aktywności. Już będzie tylko lepiej - podkreśłił.
Szczepienie przeciwko HPV może uchronić przed zachorowaniem na różnego typu nowotwory, w tym nowotwory głowy i szyi.
- W Polsce jest program refundacji szczepień. Szczepimy chłopców i dziewczynki od 9. do 14. roku życia. Ja jestem olbrzymią fanką też szczepień dla dorosłych - wskazała Anna Mydlak.
Czym są nowotwory głowy i szyi?
Pod pojęciem nowotworów głowy i szyi kryje się szeroka grupa chorób rozwijających się w obrębie jamy ustnej, jamie nosowej, gardła, krtani, zatok, migdałków, ślinianek, tarczycy i gruczołów przytarczycowych, a także skóry i tkanek miękkich w tym rejonie.[1]
W Polsce co roku rozpoznaje się ponad 13 tysięcy nowych przypadków. Z roku na rok te liczby cały czas rosną. Chorują zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ale to właśnie u mężczyzn ryzyko jest nawet dwukrotnie wyższe. Co niepokojące, coraz częściej diagnozuje się nowotwory głowy i szyi także u osób młodych.
Czas ma tutaj kluczowe znaczenie, ponieważ im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym są większe szanse na skuteczne leczenie. Nie można lekceważyć objawów, gdyż rozpoznanie choroby w jej pierwszym stadium daje nawet 95 proc. szans na całkowite wyleczenie.[2]
Objawy nowotworów głowy i szyi i czynniki ryzyka
Wczesne objawy mogą przypominać przeziębienie, co często opóźnia rozpoznanie. Do sygnałów alarmowych należą m.in.:
- przewlekła chrypka, ból gardła i trudności w połykaniu,
- niegojące się owrzodzenia w jamie ustnej,
- czerwone lub białe plamy na śluzówkach,
- guzek na szyi lub powiększone węzły chłonne,
- jednostronna niedrożność nosa czy krwawienia z nosa.
Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż trzy tygodnie, należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który może wystawić skierowanie do laryngologa w celu dalszej diagnostyki.
Do najważniejszych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na nowotwory głowy i szyi należą: palenie tytoniu i picie alkoholu, niewłaściwa higiena jamy ustnej i przewlekłe drażnienie śluzówek, długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV (w przypadku skóry głowy i szyi), ale również zakażenie wirusem HPV.
Szacuje się, że ok. 30 proc. wszystkich nowotworów głowy i szyi jest związanych z HPV, ale w przypadku nowotworów ustnej części gardła udział ten sięga już 60-70 proc!
Szczepienia przeciwko HPV
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, jest jednym z najczęstszych wirusów na świecie. Szacuje się, że w ciągu życia zetknie się z którąś z jego odmian nawet 80 proc. populacji. Większość zakażeń ustępuje samoistnie, jednak niektóre typy, tzw. wysokiego ryzyka, mogą prowadzić do rozwoju nowotworów. Najczęściej mówi się o raku szyjki macicy u kobiet, ale HPV może także przyczynić się do wystąpienia nowotwory głowy i szyi, które rozwijają się zarówno u pań, jak i panów. Zakażenie HPV jest podstępne, ponieważ przebiega bezobjawowo.
Jak można się chronić przed wirusem HPV? Najskuteczniejszą ochroną są szczepienia. Od 1 września 2024 roku wszystkie dziewczynki i chłopcy w wieku 9-14 lat mogą skorzystać z bezpłatnych szczepień wykonywanych w przychodni POZ lub bezpośrednio w szkole podstawowej – jest to możliwe dzięki współpracy Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Szczepienia realizowane w szkołach są tak samo bezpieczne jak te wykonywane w przychodniach. Wykonuje je wykwalifikowany personel medyczny, zachowując wszystkie standardy bezpieczeństwa. To ogromne ułatwienie dla rodziców i opiekunów - kiedy podpiszą zgodę na szczepienie, nie muszą być obecni w szkole przy podawaniu zastrzyku ze szczepionką. Dzieci w wieku 9-14 lat otrzymują dwie dawki szczepionki w odstępie co najmniej 5 miesięcy.
Co ważne, młodzież w wieku 15-18 lat również może skorzystać z bezpłatnego szczepienia, jeśli lekarz wystawi receptę. Następnie rodzic realizuje ją w aptece, umawia dziecko na szczepienie bezpośrednio w przychodni POZ i przynosi szczepionkę. W przypadku tej grupy wiekowej podawane są jej trzy dawki w schemacie 0, 2 i 6 miesięcy.
Zaszczepienie dziecka przed pierwszym kontaktem z wirusem zapewnia najwyższą skuteczność ochrony.
Jak zapobiec nowotworom głowy i szyi?
Poza szczepieniami każdy z nas może ograniczyć ryzyko zachorowania, przestrzegając kilku zasad:
- nie palić i nie nadużywać alkoholu,
- dbać o higienę jamy ustnej i regularnie odwiedzać stomatologa,
- prowadzić zdrowy tryb życia - dbać o dietę, ruch i sen,
- obserwować swoje ciało i reagować na niepokojące objawy.
Nowotwory głowy i szyi rozwijają się podstępnie i często są rozpoznawane zbyt późno. Tymczasem wczesne leczenie daje ogromne szanse na całkowite wyleczenie i uniknięcie poważnych konsekwencji.
Źródła:
https://akademia.nfz.gov.pl/artykuly/nowotwory-glowy-i-szyi-nie-lekcewaz-objawow/
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nowotwory-glowy-i-szyi
https://planujedlugiezycie.pl/aktualnosci/dbaj-o-zdrowie-z-glowa-rak-glowy-i-szyi-przyczyny-objawy-profilaktyka/
Zobacz także:
- HPV to nie tylko rak szyjki macicy. "Każdy z nas może się zarazić"
- Jak skutecznie chronić się przed rakiem szyjki macicy? "Wleczemy się w ogonie światowym"
- Kolejna szczepionka będzie refundowana. Jest termin
Źródło zdjęcia głównego: GettyImages/Sinenkiy