Pierwsze teorie na temat tego, co to znaczy mieć déjà vu, pojawiły się już w latach 20. XX w. Uważano wówczas, że déjà vu wiąże się z reinkarnacją i stanowi pamięć po poprzednich wcieleniach, dlatego też dzieci – które jeszcze sporo pamiętają – doświadczają tego zjawiska dużo częściej. Niektóre osoby twierdziły również, że za zjawisko to były odpowiedzialne duchy, które pokazywały ludziom znajome obrazy i wydarzenia.
Co to jest déjà vu? Teorie psychologiczne
Psychologowie, szukając odpowiedzi na pytanie: "co to jest déjà vu?", wyróżnili 3 elementy, które się na nie składają:
- poczucie "znaności" – element sytuujący się pomiędzy rozumem a emocjami,
- niemożliwość znalezienia kontekstu – nie wiadomo, skąd pochodzi poczucie "znaności",
- konflikt między tymi elementami – z jednej strony coś wydaje się znane, z drugiej – nie wiadomo, skąd i dlaczego.
Aby sprawdzić, co to znaczy déjà vu i na czym to zjawisko tak naprawdę polega, niektórzy badacze zdecydowali się na przeprowadzenie badań percepcyjnych. Jedno z nich wykonał psycholog SWPS Marcin Małecki, który przedstawił swoje wyniki w pracy doktorskiej pt. "Eksperymentalny model zjawiska déjà vu". Naukowiec dowiódł, że wystarczy jeden nieświadomie zaobserwowany element, aby spowodować efekt déjà vu. Zapisany w pamięci utajonej mózgu element może się przyczynić do tego, że inne obiekty znajdujące się w danej scenerii również będą wydawały się znajome. Na przykład gdzieś w naszym polu wzrokowym pojawia się lampa, która przypomina lampę naszej babci. Nie trzeba nawet jej zauważyć – oczy mogą zarejestrować taki obraz nieświadomie. W ten sposób jeden przedmiot, który wydaje się nam znany, może sprawić, że całe otoczenie będzie wydawało się znajome. Co więcej, nie musi to być przedmiot, równie dobrze za całe zjawisko może odpowiadać dźwięk, gestykulacja czy układ mieszkania. Kiedy więcej elementów wydaje się znajomych, można mówić o déjà vu. Warto wiedzieć, że do zjawiska dochodzi częściej, gdy przemieszczamy się z jednego miejsca w inne.
Déjà vu – co to znaczy? Ujęcie neurologiczne
Zdaniem neurologów uczucie déjà vu jest wyjaśnione. Polega ono na paramnezji, czyli krótkim zaburzeniu, swoistej anomalii pracy mózgu w obszarze płata skroniowego. Co ciekawe, podczas przeżywania déjà vu zmiany w mózgu są tak małe, że nie da się ich praktycznie uchwycić. O ile nie towarzyszą temu zjawisku zaburzenia świadomości i jeżeli zdarza się ono bardzo rzadko, czyli np. kilka razy przez całe życie, zdaniem neurologów nie ma powodów do obaw.
Lekarze zauważyli jednak, że zjawisko to występuje częściej u dzieci i związane jest z ich rozwojem. Wśród dorosłych z reguły przeżywają je pacjenci z padaczką płata skroniowego. Dlatego też częste uczucie déjà vu może być sygnałem choroby i w takich przypadkach należy skonsultować się jak najszybciej z lekarzem. Wtedy można mówić o napadach déjà vu i różnych jego odmianach, polegających np. na wrażeniu, że już coś kiedyś słyszeliśmy lub czytaliśmy.
Neurolodzy zjawisko déjà vu i fakt, że wiemy, co stanie się dalej, tłumaczą powiązaniem ze snem – w dużym uproszczeniu: coś wydaje nam się znajome dlatego, że wcześniej to wyśniliśmy.
Skąd się bierze déjà vu? Opinie astrologów
Na pytanie: "skąd się bierze zjawisko déjà vu?", astrologowie odpowiadają, że są to wspomnienia z filmu, które widzimy przed wcieleniem, czyli pewnego rodzaju przebitki różnych kadrów. Ich zdaniem dusza, która wybiera ciało, a więc również okoliczności, w które się wcieli, i zadania, które będzie realizować, aby się rozwinąć, widzi przed momentem samego wcielenia film życiowy. Człowiek nie zapomina do końca tych kadrów i w którymś momencie przypomina sobie o nich. Zdaniem astrologów to wyjaśnia, dlaczego dzieci częściej doświadczają déjà vu. Maluchy po prostu lepiej pamiętają swój życiowy film.
Zobacz także:
- Joanna Przetakiewicz o swoim stylu: "Lubię chodzić ciągle w tych samych rzeczach"
- Kim Kardashian w mocnych słowach o swojej rodzinie. Nie oszczędziła nikogo w programie na żywo
- Najpopularniejsza blogerka modowa świata wspomina początki kariery. "Nie miałam żadnych kontaktów"
Zobacz wideo: Czym jest déjà vu?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Ivan Ozerov/Blend Images/Getty Images