Na jakie nowotwory najczęściej chorują Polacy?
Światowy Dzień Walki z Rakiem
4 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Rakiem. Święto zostało ustanowione w 2000 roku podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu. Jego celem jest zwiększenie świadomości i wiedzy na temat choroby, a także zachęcenie do wykonywania badań profilaktycznych. To właśnie dzięki nim można wykryć chorobę na wczesnym etapie i zwiększyć swoje szanse na powrót do zdrowia.
Niestety Polacy unikają badań i zgłaszają się do specjalistów zbyt późno. W konsekwencji - jak pokazuje raportu "Health at a Glance 2023" - wskaźnik umieralności z powodu nowotworów złośliwych w Polsce jest jednym z najwyższych w krajach OECD (państw należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) i wynosi 228 zgonów na 100 tys. mieszkańców, przy średniej 191 zgonów na 100 tys. populacji.
Na jakie nowotwory najczęściej umierają Polacy?
Z danych zebranych w raporcie "Health at a Glance 2023" jasno wynika, że najwięcej mężczyzn i kobiet w Polsce umiera z powodu raka płuc. Odpowiada on za 23,2 proc. zgonów z powodu raka wśród mężczyzn i 16,8 proc. wśród kobiet. W przypadku mężczyzn na drugim miejscu jest rak jelita grubego, a na trzecim - rak prostaty.
Wśród pań - tuż za rakiem płuc - najczęstszą przyczyną zgonu z powodu nowotworu jest rak piersi. Kolejne miejsce zajmuje rak jelita grubego.
Nowotwory są drugą po chorobach układu krążenia najczęstszą przyczyną zgonów.
Czy da się uniknąć nowotworu?
Kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Niepokojące zmiany wykaże już badanie krwi i wykryte markery nowotworowe. Związki te w zdrowym organizmie praktycznie nie występują lub ich stężenie jest bardzo niskie. Dzięki badaniu można rozpoznać nie tylko chorobę nowotworową, ale także określić stopień jej zaawansowania. Najczęściej oznaczanymi markerami nowotworowymi są m.in. PSA - rak gruczołu krokowego, CA 125 - rak jajnika, CEA - rak jelita grubego.
Raka jelita grubego można wykryć również dzięki kolonoskopii. Podczas badania lekarz wprowadza przez odbyt endoskop i ogląda końcowy odcinek układu pokarmowego. Badanie trwa od 15 do 45 minut. W jego trakcie lekarz bardzo często pobiera wycinek do badania histopatologicznego, może także od razu usunąć niepokojące zmiany czy polipy. Choć badanie nie należy do przyjemnych, to zaleca się, aby zdecydował się na nie każdy, kto skończył 50 lat i powtarzał co 10 lat.
Jednym z częściej diagnozowanych nowotworów u kobiet jest rak szyjki macicy. Dzięki cytologii można go wykryć na wczesnym etapie rozwoju. Badanie trwa zaledwie kilka minut, w jego trakcie pobiera się wymaz z szyjki macicy. Cytologię - raz na dwa lata - powinna wykonywać każda aktywna seksualnie kobieta.
Zmiany w piersiach pozwoli wykryć badanie USG (zalecane młodym kobietom) oraz mammografia (wykonuje się u kobiet po 40. roku życia ). W ocenie ekspertów USG piersi należy wykonywać raz w roku, natomiast mammografię raz na dwa lata.
Raka prostaty na wczesnym etapie można wykryć wykonując badanie per rectum. Dzięki niemu lekarz może ocenić, czy gruczoł ma prawidłową wielkość, czy też doszło do jego powiększenia.
Raka płuc można wykryć wykonując rezonans magnetyczny. Pozwala on ocenić, czy nowotwór płuca rozwija się w ukryciu. Badanie wykrywa nawet niewielkie zmiany.
Walka o życie
Profilaktyka nowotworowa - nie tylko badania
Poza regularnym wykonywaniem badań znacznie ma także styl życia. W ocenie ekspertów niemal 70 proc. nowotworów złośliwych jest wynikiem działania szkodliwych czynników związanych ze stylem życia, dietą oraz otaczającym nas środowiskiem.
Mało kto zdaje sobie sprawę, że w papierosach znajduje się ponad 7000 związków, z czego 70 takich, które znacząco podnoszą ryzyko rozwoju zmian nowotworowych. Równie groźny jest alkohol. Zawarty w nim aldehyd octowy, który powstaje w czasie rozkładu etanolu, uszkadza DNA i upośledza zdolność komórek do regeneracji i naprawy uszkodzeń. Tym samym w organizmie powstaje więcej niebezpiecznych mutacji, a to zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju zmian nowotworowych.
Czynnikami ryzyka są także nadwaga oraz otyłość. Badania pokazują, że otyłość jest drugim - tuż po paleniu papierosów - najgroźniejszym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi nowotworów. Dlatego, aby nie zachorować warto nie tylko regularnie się badać, ale także zrezygnować z używek, stosować zdrową dietę i pamiętać o aktywności fizycznej.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Choroba i leczenie onkologiczne niszczą płodność. Czy nowotwór przekreśla szansę na dziecko?
- Mrówki mogą pomóc w wykrywaniu nowotworów. "One po prostu chcą jeść cukier"
- Kobiety nie są tego świadome. Budowa piersi wpływa na ryzyko powstania nowotworu
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: SCIEPRO/SCIENCE PHOTO LIBRARY/Getty Images