Latem z przyjemnością korzystamy z pięknej pogody. Spędzamy więcej czasu na świeżym powietrzu, wypoczywamy na plaży i odsłaniamy ciało, by się opalić. Wypoczynek na słońcu ma wiele zalet - wspiera produkcję witaminy D i poprawia nastrój, jednak warto pamiętać, że nadmierna ekspozycja na promienie UV może wiązać się z realnym zagrożeniem, m.in. zachorowaniem na nowotwory skóry, w tym na czerniaka. Jak się chronić? Jak często należy badać pieprzyki i inne znamiona na skórze?
Nowotwory skóry - czerniak
Nowotwory skóry stanowią około 30% wszystkich wykrywanych nowotworów złośliwych. Jednym z często diagnozowanych jest czerniak, który charakteryzuje się agresywnym wzrostem oraz możliwością tworzenia przerzutów, które są trudne w leczeniu. Może występować nie tylko na skórze, ale również w gałce ocznej czy błonach śluzowych. Według danych w Polsce co roku odnotowuje około 3500 zachorowań na czerniaka, który odpowiada za aż 80% zgonów spowodowanych nowotworami skóry. [1]
- Czerniak jest bardzo groźny i daje możliwość rozwinięcia choroby przerzutowej, która tak naprawdę zagraża naszemu zdrowiu i życiu - wyjaśnił lek. Juliusz Wyrwas z Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii.
Właśnie dlatego tak bardzo ważna jest profilaktyka i szybkie postawienie diagnozy. Chirurgiczne wycięcie zmiany na skórze, kiedy choroba nie jest jeszcze w zaawansowanym stadium, pozwala na wyleczenie ponad 90% chorych.
Kto jest w grupie ryzyka?
Ryzyko zachorowania na czerniaka i inne nowotwory złośliwe skóry wzrasta, jeżeli posiada się jasną karnację, blond lub rude włosy, niebieskie oczy czy liczne piegi i znamiona barwnikowe. Osoby, które doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie, ale też z trudem się opalają czy słabo tolerują słońce, także powinny regularnie się badać. Ponadto w grupie ryzyka są pacjenci, którzy korzystają z solarium, przebywają w pełnym słońcu więcej niż godzinę dziennie lub w ich rodzinie występowały przypadki zachorowań na czerniaka i inne nowotwory skóry.
Dzieci, w szczególności te poniżej 1. roku życia, powinny unikać bezpośredniej ekspozycji na słońce. Skóra maluchów jest wyjątkowo wrażliwa, a poparzenia słoneczne mogą aż pięciokrotnie zwiększyć ryzyko zachorowania na czerniaka w późniejszych latach. Warto więc stosować kremy z filtrem oraz odzież z ochroną UV.
- Szczuje się, że około 98 proc. nowotworów złośliwych skóry ma związek z nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne, które indukuje powstawanie tych nowotworów. Najczęstsze nowotwory takie jak rak podstawnokomórkowy, rak płaskonabłonkowy nie są aż tak bardzo groźne jak czerniak, który jest w zdecydowanej mniejszości tych nowotworów, to jednak właśnie czerniak zasługuje na specjalną uwagę, specjalną profilaktykę i specjalnie wcześniejsze rozpoznanie i szybkie leczenie. To może nam tak naprawdę uratować życie - podkreślił Juliusz Wyrwas.
Jak rozpoznać niebezpieczne zmiany na skórze?
Każdy pieprzyk może być potencjalnym zagrożeniem, należy dokładnie oglądać swoją skórę i zwracać uwagę na nowe znamiona, narośle, przebarwienia lub zmiany w istniejących już pieprzykach.
Jak rozpoznać charakterystyczne cechy czerniaka? Zapamiętaj zasadę "ABCDE":
- A – asymetria np. znamię „wylewające się” na jedną stronę
- B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia
- C – czerwony, czarny, niejednolity kolor
- D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6 mm
- E – ewolucja, czyli postępujące zmiany w znamieniu
Zauważenie choćby jednej z tych cech powinno być sygnałem, aby umówić się na wizytę u specjalisty, który wykona dokładne badanie.
- Powinno nas zaalarmować powstanie jakiejś zmiany, pieprzyka, znamienia, którego wcześniej nie widzieliśmy lub zmiany w znamieniu, które już znamy z poprzednich badań. Widzimy, że w znamieniu, które wydawało nam się spokojne, znajome, coś się dzieje, jest może bardziej czerwone, pojawiła się czerwona obwódka, czarny punkcik. Jakiekolwiek niepokojące objawy dotyczące zmiany skórnej są wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej, diagnostyki i być może rozpoczęcia leczenia - powiedział lek. Juliusz Wyrwas.
Profilaktyka nowotworów skóry
Rozwojowi choroby można zapobiec. Raz w roku należy udać się do dermatologa lub chirurga-onkologa, by ocenił stan skóry. Osoby w grupie podwyższonego ryzyka powinny badać się co kwartał lub pół roku.
Raz w miesiącu warto przyjrzeć się swoim pieprzykom i innym znamionom. Ponadto każdego dnia warto dbać swoje bezpieczeństwo – unikać solarium i ostrego słońca w godzinach między 11:00 a 16:00. Jeśli się opalasz, stosuj produkty z filtrem UV. Nie zapominaj zakładać czapkę lub kapelusz na głowę i nosić okulary przeciwsłoneczne.
Jak wygląda badanie skóry?
Dermatoskopia to bezbolesne, trwające kilkanaście minut badanie znamion i przebarwień przy użyciu specjalnego urządzenia - dermatoskopu. Pozwala dokładnie ocenić strukturę skóry i wcześnie wykryć potencjalnie niebezpieczne zmiany.
W razie potrzeby lekarz może zalecić chirurgiczne usunięcie zmiany. Zabieg trwa krótko, odbywa się w znieczuleniu miejscowym, a pobrany materiał trafia do badania histopatologicznego.
Czerniak to nowotwór, który można skutecznie leczyć, ale pod warunkiem, że zostanie wcześnie wykryty. Dlatego nie ignoruj zmian skórnych, chroń się przed słońcem i dbaj o profilaktykę. To niewielki wysiłek, który może ocalić życie.
Źródła:
https://planujedlugiezycie.pl/czerniak-skory/
materiały Ministerstwa Zdrowia
Zobacz także:
- Zignorowała dziwny pieprzyk. Teraz ostrzega: "Czerniak dostał się do mózgu z co najmniej 7 nowymi guzami"
- Uważajmy na słońce. Jak się chronić przed czerniakiem?
- "Całkowita ochrona przed promieniowaniem nie istnieje". Jak mądrze korzystać ze słońca?
Źródło zdjęcia głównego: Dzień Dobry TVN