Dzień Ptysia
2 stycznia obchodzimy Dzień Ptysia. To bardzo popularny w naszym kraju wyrób cukierniczy. Wytwarzane są z parzonego ciasta, w którym umieszcza się krem bezowy lub bitą śmietanę, wierzch zaś posypuje się cukrem pudrem. Jednak do ptysiów możesz przygotować zdecydowanie więcej kremów i dodatków, nie tylko na słodko w formie deseru. Znane są przepisy na przygotowanie np. sałatki w cieście ptysiowym. Przepis na oryginalne ptysie powstał w XVIII wieku we Francji, gdzie nazywane są chou à la crème, co w tłumaczeniu oznacza kapustę z kremem (nazwa nawiązuje do kształtu ciastka, które przypomina główkę kapusty). W Wielkopolsce ptyś nazywany jest wietrznikiem.
Ptysie – przepis na ciasto
W przygotowaniu ciastek najważniejsze jest ciasto na ptysie. Przygotowuje się je przeważnie z mąki z dodatkiem jajek, wody i masła. W zależności od tego, czy przygotowujemy ptysie na słodko, czy na słono, możemy dodać do ciasta cukru. Samo przygotowanie ciasta nie jest trudne ani czasochłonne, dlatego nie powinno stanowić problemu nawet dla kuchennego laika.
Składniki (na 12–15 ptysiów):
- 250 g mąki pszennej przesianej przez sito,
- 250 ml wody,
- 50 g masła,
- 4 jajka,
- szczypta soli do smaku.
Przygotowanie:
- W rondelku zagotuj wodę i dodaj do niej masło i sól.
- Po zagotowaniu zmniejsz ogień i cały czas mieszając, wsyp mąkę.
- Mieszaj, aby nie powstały grudki, aż ciasto stanie się jednolite i gęste, powinno być też lśniące.
- Przełóż ciasto do miski i pozwól mu trochę przestygnąć.
- Do wciąż gorącego ciasta dodaj po kolei jajka, cały czas mieszając, możesz wykorzystać do tego mikser.
- Przygotuj blachę do pieczenia – posmaruj ją masłem lub wyłóż papierem do pieczenia.
- Po wymieszaniu składników ciasto przełóż do rękawa cukierniczego i wyciśnij na blachę dowolne kształty, do ptysiów najlepsze będą okrągłe o wysokości ok. 5 cm. Pamiętaj, aby zostawiać wystarczające odległości między ciastkami, pod wpływem temperatury zwiększą one swoją objętość kilkukrotnie.
- Wstaw ptysie do piekarnika rozgrzanego do 200–220 st. C i piecz przez 10 minut, następnie zmniejsz temperaturę do 180 st. C i kontynuuj pieczenie następne 15–20 minut. Ciastka powinny być rumiane i wyrośnięte. Ważne, aby podczas pieczenia nie otwierać piekarnika, by ciasto nie opadło i nie zrobił się zakalec.
- Ciastka wyjmij z piekarnika i jeszcze gorące przekrój na połówki za pomocą noża z piłką.
Jak zrobić ptysie z kremem?
Ptysie z kremem są bardziej popularną wersją niż ptysie z bitą śmietaną. Zobacz prosty przepis na krem.
Składniki (na 12–15 ptysiów):
- 300 g cukru,
- 170 ml wody,
- 150 g białka z jajek,
- sok z jednej cytryny,
- 5 g ekstraktu z wanilii.
Przygotowanie:
- Do garnka wlej wodę i dosyp cukier, gotuj syrop do uzyskania odpowiedniej konsystencji, następnie zmniejsz ogień.
- Białka ubij na pianę i cienkim strumieniem dolej do nich wciąż gotujący się syrop, cały czas mieszając.
- Dodaj wanilię z sokiem z cytryny i mieszaj przez chwilę mikserem, a następnie szpatułką.
- Krem nakładaj do ciastek z wcześniejszego przepisu według uznania.
- Przed podaniem posyp ptysie z kremem bezowym cukrem pudrem, a przed spożyciem schłódź.
Przepis na ptysie z kremem budyniowym
Zobacz, jak zrobić domowe ptysie z pysznym kremem budyniowym.
Składniki (na 12–15 ptysiów):
- 700 ml mleka,
- 250 g masła,
- 120 g cukru pudru,
- 2 budynie waniliowe.
Przygotowanie:
- Z mleka odlej 2/3 szklanki, w której wymieszaj budynie, resztę zagotuj.
- Do zagotowanego mleka dodaj budyń i mieszaj, by nie powstały grudki.
- Chwilę gotuj budyń, następnie zdejmij z ognia i ostudź.
- Masło z cukrem pudrem utrzyj na puszystą masę i stopniowo dodawaj do niego budyń, aż krem będzie gładki.
- Krem odstaw do lodówki na ok. pół godziny, co pozwoli mu stężeć.
- Nakładaj krem do przeciętych na pół ciastek według uznania.
Ptysie z mascarpone
Ptysie domowe możemy przygotować z dowolnym kremem, warto próbować różnych smaków, aby wybrać najlepszy dla siebie. Krem z mascarpone jest jednym z najłatwiejszych kremów do przygotowania.
Składniki (na 12–15 ptysiów):
- 300 g serka mascarpone,
- 200 ml śmietany kremówki,
- 30 g cukru pudru,
- ok. 10 g lub opakowanie cukru waniliowego.
Przygotowanie:
- Śmietankę ubij za pomocą miksera.
- Dodaj serek wymieszany z cukrem pudrem i waniliowym i mieszaj przez ok. minutę.
- Przekrojone na połówki ciastka ptysie napełniaj kremem wedle uznania.
Zobacz także:
- Wytrawne ptysie z łososiem i szparagami, czyli idealne przekąski na spotkanie z przyjaciółmi
- Ptysie z kremem śmietankowym, wędzonym łososiem i czarną soczewicą – przepis
- Ptysie, eklerki i karpatka, czyli ciasta parzone według przepisów Bartka Boratyna
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Creativ Studio Heinemann/Getty Images