Fizjologia i medycyna - kto zdobył Nagrodę Nobla
Nobel z fizjologii i medycyny 2020 trafił do Harveya J. Altera, Michaela Houghtona i Charlesa M. Rice'a. Naukowcy ci odkryli wirusa powodującego wirusowe zapalenie wątroby typu C. Owy rezultat umożliwił im opracowanie badania diagnostycznego krwi i nowych, skutecznych leków. Dzięki nim liczba zachorowań na WZW typu C zaczęła spadać.
To właśnie laureatom Nagrody Nobla zawdzięczamy dostępność bardzo czułych testów badających krew na obecność wirusa. Udało się również niemal zupełnie wyeliminować poprzetoczeniowe zapalenia wątroby w wielu częściach świata. Odkrycie dodatkowo umożliwiło szybki rozwój leków przeciwwirusowych, skierowanych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu C.
Po raz pierwszy w historii chorobę można teraz wyleczyć, co daje nadzieję na wyeliminowanie wirusa zapalenia wątroby typu C ze światowej populacji. Aby to się udało, potrzebna będzie międzynarodowa współpraca dotycząca badań krwi i łatwiejszy dostęp do nowoczesnych leków antywirusowych na całym świecie. Jest jednak nadzieja!
Nobel z fizyki 2020 przyznany
Kolejnymi ogłoszonymi już laureatami są Roger Penrose, Reinhard Genzel i Andrea Ghez. To oni zdobyli wyróżnienie w dziedzinie fizyki za odkrycia dotyczące czarnych dziur, tj. obszaru czasoprzestrzeni, którego nic, nawet światło, nie może opuścić ze względu na wpływ potężnej grawitacji.
Reinhard Genzel i Amerykanka Andrea Ghez, którzy odkryli, że na orbity gwiazd w centrum naszej galaktyki - Drogi Mlecznej - wpływa niewidzialny i niezwykle ciężki obiekt. Jedynym znanym obecnie wyjaśnieniem jest supermasywna czarna dziura.
Korzystając z największych teleskopów świata, Genzel i Ghez opracowali metody pozwalające zobaczyć poprzez ogromne chmury międzygwiazdowego gazu i pyłu centrum Drogi Mlecznej. Dzięki nowym instrumentom i technikom badawczym udało się im skompensować zniekształcenia powodowane przez ziemską atmosferę, i przeprowadzić długoterminowe badania. Dzięki temu dostarczyli najbardziej przekonujących dowodów na istnienie supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej.
Kobieta laureatką Nagrody Nobla 2020 w dziedzinie fizyki
Andrea Ghez jest dopiero czwartą w historii kobietą, która zdobyła nagrodę w dziedzinie fizyki, obok Marii Skłodowskiej-Curie (1903 r.), Marii Goeppert Mayer (1963 r.) oraz Donny Strickland (2018 r.).
Na wieść o wyróżnieniu, wyraziła nadzieję, że będzie inspiracją dla wielu kobiet pracujących w nauce.
Mam nadzieję, że zainspiruję inne młode kobiety w tej dziedzinie. Daje ona tyle przyjemności, a jeśli czuje się pasję do nauki, można jeszcze tak wiele zrobić
- powiedziała Andrea Ghez na konferencji prasowej, podczas której ogłoszono nazwiska tegorocznych noblistów.
Nagroda Nobla 2020 w dziedzienie chemii
Nagrodę Nobla za rok 2020 w dziedzinie chemii 2020 otrzymały twórczynie precyzyjnych "nożyczek do genów", Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudna. Ich metoda pozwoliła opracować m.in. nowe terapie przeciwnowotworowe i wciąż jest intensywnie rozwijana.
Pomiędzy opublikowaniem znaczącego odkrycia a nagrodzeniem Noblem jego autorów często upływa kilkadziesiąt lat. Tym razem tylko kilka: swoją metodę "nożyc molekularnych" Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudna opracowały w 2012 r. Zaledwie osiem lat później zostały za to Nagrodzone Noblem. Spekulacje dotyczące ich szans na tę nagrodę pojawiły się już w 2016 r.
Dzięki opracowanym przez tegoroczne noblistki "genetycznym nożyczkom" CRISPR/Cas9 naukowcy mogą wprowadzać bardzo specyficzne modyfikacje w określone sekwencje DNA i z niezwykłą precyzją zmieniać DNA zwierząt, roślin i mikroorganizmów. Ich metoda nie tylko zrewolucjonizowała nauki przyrodnicze. Pozwoliła też opracować nowe terapie przeciwnowotworowe, a być może pozwoli leczyć choroby uwarunkowane genetycznie.
Aby poznać wewnętrzne mechanizmy życia, naukowcy potrzebują narzędzi, dzięki którym mogliby działać na poszczególne geny w żywych komórkach. Dawniej było to zadanie niezwykle trudne, a często niemożliwe. Teraz - dzięki CRISPR/Cas9 można zmienić kod genetyczny w kilka tygodni.
To narzędzie genetyczne ma ogromną moc, która wpływa na nas wszystkich. Nie tylko zrewolucjonizowało nauki podstawowe, ale także zaowocowało innowacyjnymi uprawami i doprowadzi do przełomowych nowych metod leczenia
- powiedział Claes Gustafsson, przewodniczący Komitetu Noblowskiego.
Do odkrycia „genetycznych nożyczek” doszło nieoczekiwanie, jednak jego autorka Emmanuelle Charpentier była dobrze przygotowana. Jej badania dotyczyły chorobotwórczej bakterii Streptococcus pyogenes, nazywanej paciorkowcem ropnym, która powoduje między innymi anginę. Bakteria ta okazała się być wyposażona w mechanizm, stanwiący element pradawnego "układu odpornościowego bakterii". Chodzi o CRISPR/Cas, który rozbraja wirusy, rozszczepiając ich DNA.
Laureatki podzielą się nagrodą w wysokości 10 mln koron szwedzkich (950 tys. euro).
Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii
Amerykańscy ekonomiści Paul Milgrom oraz Robert Wilson zostali laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych za 2020 rok za badania nad teorią aukcji - poinformowała w poniedziałek Królewska Szwedzka Akademia Nauk.
Nagroda została przyznana za "ulepszenia teorii aukcji i wynalezienie nowych formatów aukcji, które przyniosły korzyści sprzedawcom, kupcom i podatnikom na całym świecie" - oświadczyła Akademia.
Jest to dodatkowa nagroda, o której nie wspomina w swoim testamencie Alfred Nobel. Z tego powodu formalnie nazywana jest Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla.
Zobacz też:
Ig Noble 2020 przyznane. Wśród nagrodzonych Antynoblem jest Polka
Jak zachować się podczas ceremonii rozdania Nagród Nobla?
Zobacz wideo: Jak wyglądają kulisy wręczenia Literackiej Nagrody Nobla
Autor: Karolina Rybińska
Źródło: PAP