- Co to jest prokrastynacja?
- Prokrastynacja – z czego to wynika?
- Jak walczyć z prokrastynacją?
Więcej:
Polacy piją coraz więcej. Co to jest uzależnienie od alkoholu – jak rozpoznać i jak leczyć?
Uporczywe i stałe odkładanie na potem uważa się za zaburzenie psychiczne. Jeśli zjawisko pojawia się często, może wpływać negatywnie na kondycję psychiczną, rodzić frustrację, niepokój, ale także wiele problemów natury praktycznej. Wtedy prokrastynacja wymaga leczenia. Czasem wystarczą proste techniki, które pomogą zmienić codzienne nawyki, a czasem potrzebna jest interwencja psychologiczna.
Co to jest prokrastynacja?
Niektórym prokrastynacja kojarzy się z lenistwem. Jednak to zupełnie inny problem. Prokrastynator rzadko robi „nic”, a na pewno nie czerpie przyjemności z „nicnierobienia”. Wręcz przeciwnie – jest stale zajęty i wciąż szuka czynności zastępczych, aby nie robić tego, co powinien. Zamiast skupić się przygotowaniu pilnego raportu, biegnie po zakupy, wstawia pranie, naprawia młynek do kawy, a na koniec – dzwoni do dalekiego kuzyna… Nieustannie szuka wymówek i nie umie podjąć decyzji, co jest w danym momencie naprawdę ważne. Co więcej, taka osoba zdaje sobie sprawę z tego, jakie konsekwencje rodzi jej działanie. A jednak nie potrafi tego zmienić.
Odłożenie zadania daje prokrastynatorowi chwilową ulgę , z czasem jednak pogarsza samopoczucie, a nawet samoocenę. Ponadto wywołuje ogromny stres, poczucie winy i lęk. Prokrastynator lubi zwracać uwagę, często krytykuje i ocenia – zarówno innych, jak i siebie. Działa w schemacie „wszystko albo nic”. Sprawia wrażenie osoby, która naprawdę ciężko pracuje i ciągle jest w coś mocno zaangażowana.
Prokrastynacja – z czego to wynika?
Prokrastynacja to działanie nawykowe . Jednak często wynika ono z głębszych problemów psychologicznych. Psycholodzy wskazują na kilka możliwych przyczyn:
· Wychowywanie przez autorytarnego, chłodnego i kontrolującego ojca : takie osoby w dzieciństwie musiały być posłuszne, a w dorosłym życiu mają potrzebę buntu przeciw temu, co „trzeba zrobić”.
· Perfekcjonizm : takie osoby skupiają się na tym, by wszystko, za co się zabierają, było perfekcyjne, nie akceptują najmniejszych potknięć czy pomyłek; w rezultacie tak drobiazgowo podchodzą do każdego zadania, że nie wystarcza im na nie czasu.
· Wszystko albo nic : takie osoby, wyznaczają sobie zbyt wysokie, nierealistyczne założenia – w efekcie są nimi przytłoczeni i nie są w stanie działać.
· Niska samoocena i brak wiary w siebie obniżają motywację do działania, potęgują za to poczucie stresu.
· Lęk przed porażką : osoby, które boją się porażki, radzą sobie z tym lękiem, odkładając wszystko na potem.
· Zaburzona percepcja czasu i nieumiejętność planowania oraz przewidywania.
· Potrzeba silnej stymulacji, pobudzenia : takie osoby działają tylko pod wpływem silnego stresu; odkładając wszystko na potem, zapewniają sobie stałe uczucie napięcia.
Więcej: Jak radzić sobie z poczuciem winy?
Jak walczyć z prokrastynacją?
Walka z prokrastynacją nie jest łatwa. Leczenie prokrastynacji nie wymaga zastosowania farmakologii – to przede wszystkim praca nad zmianą nawyków. Czasem prokrastynacja przybiera w miarę łagodną formę, nie utrudniając nam codziennego życia; zdarza się jednak też tak, że zaburza ona nasze normalne funkcjonowanie i wymaga podjęcia terapii.
Na początku warto przyjrzeć się przyczynom naszego odwlekania . Potrzebne będzie także wdrożenie konkretnych technik , które pomogą nam zarządzać czasem i planować zadania. Te sposoby są łatwe, ale ich wprowadzenie w życie zajmie nam najprawdopodobniej sporo czasu:
· Korzystanie z kalendarza i wpisywanie tam wszystkiego, co mamy do zrobienia – może to być kalendarz analogowy lub cyfrowy, np. z opcją ustawienia przypomnień.
· Wpisywanie tam wszystkiego , co ważne i pilne.
· Dzielenie wszystkich zadań na mniejsze . Nawet tych, które wydają się proste. Jeśli planujemy sprzątanie – rozpiszmy je na konkretne czynności i pomieszczenia; jeśli chcemy pomalować salon – zaplanujmy punkt po punkcie, co musimy zrobić, w jakiej kolejności i kiedy; jeśli mamy do przygotowania roczny raport – podzielmy go na części i dzień po dniu realizujmy swój plan.
· Planowanie w sposób realistyczny – zbyt napięty harmonogram działań to ryzyko odwlekania części zadań na potem.
· Realizowanie najgorszych zadań na początku i zostawianie tych przyjemniejszych jako nagrodę.
· Nagradzanie siebie za wszystko, co uda się zrealizować zgodnie z planem – jeśli mamy ochotę na kawę, wypijmy ją dopiero wtedy, kiedy skończymy jakiś etap zadania; jeśli myślimy o telefonie do koleżanki – wykonajmy go po zrealizowaniu kolejnego punktu w planie.
Przede wszystkim jednak, nie zrażajmy się niepowodzeniami. Wszystko wymaga czasu.
Więcej:
- Syndrom pustego gniazda - co to jest?
- Jak wygląda śmierć kliniczna? Ona ją przeżyła!
- Złość - jak sobie z nią radzić?
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN