Hipermobilność to choroba, na którą zdecydowanie częściej cierpią kobiety niż mężczyźni. W Polsce schorzenie to diagnozuje się u 12–24 proc. dorosłych.
Czym jest hipermobilność?
Hipermobilność, czyli inaczej nadruchomość, to zjawisko związane z nadmierną, nieuzasadnioną ruchomością stawów (hipermobilność stawów) lub segmentów kręgowych (hipermobilność kręgosłupa). Może ona dotyczyć wszystkich lub pojedynczych stawów. Jej przyczyną są dziedziczone zaburzenia w strukturze tkanki łącznej całego organizmu. W przypadku hipermobilności konsytucjonalnej przejawiają się one nieprawidłowymi proporcjami kolagenu w tkance, co prowadzi do zaburzeń ruchomości.
Hipermobilność polega na wyraźnym zwiększeniu zakresu ruchów w stawach lub kręgosłupie. W przypadku osób cierpiących na to schorzenie zakres ruchu wykracza zdecydowanie poza przyjęte normy. Wiąże się to z tym, że schorzenie prowadzi do rozluźnienia torebek stawowych i wydłużenia się więzadeł. W efekcie stawy wykazują zdecydowanie większą mobilność, która niejednokrotnie zbliża się do tzw. bariery anatomicznej konkretnego stawu, co jest zjawiskiem bardzo niebezpiecznym.
Zwiększenie zakresu ruchu w stawach lub zwiększenie gibkości kręgosłupa prowadzi do osłabienia mięśni stabilizujących stawy, co prowadzi do problemów z koordynacją.
Rodzaje hipermobilności
Hipermobilność konsytucjonalna, czyli łagodny zespół hipermobilności stawów, to najczęstsza diagnozowana odmiana hipermobilności. Często określana jest także jako tzw. wiotkość stawów. Jej bezpośrednią przyczyną jest zaburzenie proporcji kolagenu w tkance łącznej, co prowadzi do jej nadmiernej elastyczności. Nie jest to jednak jedyna forma, jaką może przyjmować hipermobilność. Wyróżnia się przede wszystkim:
- patologiczną hipermobilność miejscową, czyli rozluźnienie pojedynczego stawu,
- patologiczną hipermobilność uogólnioną, czyli chorobę wrodzoną dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które prowadzą do upośledzenia rozciągliwości i kurczliwości białek włóknistych.
W przypadku hipermobilności miejscowej wyróżnia się postać pierwotną, czyli sytuację, kiedy rozluźnienie aparatu więzadłowo-torebkowego „równoważy” usztywnienie sąsiadujących stawów. Możliwa jest także postać wtórna tego schorzenia, pojawiająca się w wyniku powikłań po uszkodzeniu któregoś ze stawów.
Patologiczna hipermobilność uogólniona przyjmuje następujące postaci:
- zespół Marfana,
- zespół Ehlersa – Danlosa,
- wrodzona łamliwość kości.
Hipermobilność stawów i kręgosłupa – objawy
Hipermobilność objawia się przede wszystkim zwiększoną, przekraczającą dopuszczalne normy ruchomością stawów. Cierpiące na nią osoby z pozoru mogą wydawać się wyjątkowo rozciągnięte, elastyczność ich mięśni nie jest jednak efektem pracy nad własnym ciałem, tylko poważnych zaburzeń w strukturze tkanki. Hipermobilność objawia się przede wszystkim:
- wiotkością aparatu torebkowo-więzadłowego odpowiedzialnego za stabilizację stawów,
- przekraczającą dopuszczalne normy ruchomością stawów,
- problemami z koordynacją ciała,
- brakiem pewności i stabilizacji stawów kończyn,
- brakiem płynności ruchu,
- „przeskakiwaniem”, „strzelaniem” segmentów kręgosłupa,
- skłonnością do zwichnięć i skręceń stawów,
- problemami ze staniem w jednym miejscu,
- koniecznością częstej zmiany pozycji,
- koślawością stawów łokciowych,
- nieosiowością stawu śródręczno-paliczkowego kciuka i śródstopno-paliczkowego palucha stopy,
- płaskostopiem,
- wadami stawów kolanowych.
Hipermobilności stawowej oraz kręgosłupowej może towarzyszyć wiele objawów związanych z układami i organami, w których występuje tkanka łączna. Zdarza się więc często, że osoby cierpiące na hipermobilność mają skłonność do powstawania żylaków, przepuklin brzusznych i pachwinowych. Bywa, że hipermobilności towarzyszy obniżenie lub wypadanie narządu rodnego lub odbytu. Częstym objawem towarzyszącym są także rozstępy w okolicach lędźwi i tendencja do powstawania szerokich blizn.
Hipermobilność u dzieci
Hipermobilność może pojawić się już u niemowląt, a także u starszych dzieci w okresie dojrzewania. Hipermobilność stawów u dzieci często uznawana jest za atut, ponieważ przyczynia się do sukcesów w sporcie. Jest na przykład bardzo pożądana u akrobatów. Z czasem jednak niezwykłej mobilności zaczyna towarzyszyć ból i niepokojące objawy, dlatego też od samego początku nie wolno lekceważyć tego schorzenia i zadbać o dobrą opiekę medyczną dla dziecka.
Hipermobilność stawów – leczenie
Leczenie hipermobilności stawów opiera się przede wszystkim na fizjoterapii i na ćwiczeniach wzmacniających siłę mięśniową i propriocepcję okolicy chorego stawu. Przy hipermobilności ćwiczenia rozciągające zostają zastąpione tymi, które pozwalają ustabilizować stawy. Leczenie przyczynowe jest w tym przypadku niemożliwie.
>>> Zobacz też:
- Maść tygrysia – skład, pochodzenie i właściwości maści z Dalekiego Wschodu
- Wody lecznicze w Polsce. Rodzaje, właściwości, leczone schorzenia
- Jak radzić sobie z grzybicą paznokci? Leczenie, domowe sposoby
>>> Czytaj na zdrowie.tvn.pl: 5 sposobów na jesienna grypę
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN