Rock progresywny nie jest łatwy w odbiorze. Przynajmniej takie panuje powszechne przekonanie. Niewielu słuchaczy – na co dzień mających styczność jedynie z muzyką komercyjną – byłoby w stanie przyswoić sobie ten dość wymagający gatunek.
- Rock progresywny narodził się w drugiej połowie lat 60., a przełomowym momentem był album "Sergeant Pepper’s Lonely Hearts Club Band" The Beatles.
- Gatunek ten wyróżnia się złożonymi aranżacjami, wirtuozerią wykonawców, długimi utworami oraz concept albumami opartymi na spójnej idei – muzycznej lub tekstowej.
- Do tzw. "wielkiej szóstki" prog rocka należą: Pink Floyd, Genesis, King Crimson, YES, Jethro Tull oraz Emerson, Lake & Palmer.
- Rock progresywny uchodzi za muzykę dla wymagających słuchaczy. Choć rzadko gości w mainstreamie, jego wpływ na rozwój muzyki rozrywkowej jest niepodważalny.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Czym wyróżnia się rock progresywny? - Cechy gatunku
Prog rock, czyli rock progresywny, to gatunek muzyczny, który może być wykonywany praktycznie wyłącznie przez artystów o świetnym warsztacie muzycznym. Kompozycje grane w tym stylu cechują się rozbudowanymi aranżacjami, zróżnicowanymi brzmieniami, wirtuozerskimi i popisowymi partiami solowymi, często poetyckimi tekstami oraz długością utworów daleko wykraczającą poza ramy czasowe radiowych przebojów. Charakterystyczne dla tego gatunku są też tzw. concept albumy (albumy koncepcyjne), które skupiają się wokół określonej idei, pomysłu – albo w sferze tekstowej, albo muzycznej, niekiedy też obydwu naraz. Dobrym przykładem może być słynna płyta "The Dark Side of the Moon" zespołu Pink Floyd.
Rock progresywny - kiedy i od czego wszystko się zaczęło?
Początki rocka progresywnego datuje się mniej więcej na połowę lat sześćdziesiątych. W tym czasie na radiowych listach przebojów dominowały kompozycje z gatunku rock'n'rolla - krótkie, proste, melodyjne utwory, grane na zmianę z ckliwymi balladami. Dla przykładu wymieńmy kilka gwiazd tamtych lat: Elvis Presley, The Rolling Stones, Roy Orbison czy Sonny&Cher. Wtem – w połowie 1967 roku The Beatles wydali longplay "Sergeant Pepper’s Lonely Hearts Club Band", który charakteryzowały: nowa jakość, niespotykane dotąd w muzyce rozrywkowej brzmienia, innowacyjne podejście do kompozycji, swoista bezkompromisowość, brak szablonowości i nieprzewidywalność.
Ten album, jak się później okaże, w dużym stopniu przyczyni się do rozwoju nowego stylu muzycznego, czyli rocka progresywnego. Oprócz Beatlesów wpływ na ten gatunek miała także debiutancka płyta Franka Zappy i zespołu The Mothers of Invention "Freak Out!". Krążek ten to również odważna, zaskakująca mieszanka stylów, brzmień i technik, a także jeden z pierwszych albumów dwupłytowych w historii.
Główni wykonawcy rocka progresywnego na świecie
Jak to w muzyce (często) bywa, także i rock progresywny wyewoluował w wiele kolejnych stylów, gatunków muzycznych. Co więcej, członkowie poszczególnych grup inicjowali różne solowe projekty lub łączyli siły (i instrumentarium), dając początek tzw. supergrupom – zespołom złożonym z wybitnych wirtuozów w swoich dziedzinach. Przykładem takiego składu może być współczesny (choć nie istniejący już) zespół Liquid Tension Experiment, którego trzon stanowili trzej muzycy formacji Dream Theater (jednego z najbardziej cenionych zespołów wykonujących progresywny heavy metal, obok grających nieco lżej Rush i Queensrÿche) oraz sesyjny artysta Tony Levin.
Jednym z najbardziej znanych zespołów grających muzykę progresywną jest jednak Pink Floyd. Jest on zaliczany do tzw. wielkie szóstki grup muzycznych, które wywarły największy wpływ na cały gatunek i stały się z czasem jego głównymi (a poniekąd także niedoścignionymi) reprezentantami. Pośród pozostałych artystów wymienia się zespół Genesis, z perkusistą, który zdobył największą karierę jako wokalista i gra koncerty do dzisiaj – Philem Collinsem, King Crimson – band założony przez multiinstrumentalistę Roberta Frippa, grający bardzo zróżnicowaną muzykę, do czego w dużej mierze przyczyniły się częste zmiany personalne (jedynym stałym członkiem zespołu jest do dziś jego założyciel) oraz YES – wykonujący gatunek określany też jako symfoniczny rock. Formacja ta również doświadczyła wielu zmian personalnych, jednak jej styl mimo to pozostał rozpoznawalny – złożone, "gęste" rytmy, do tego rozbudowane harmonie, a wszystko to grane w mistrzowski sposób.
Kolejnymi zespołami z "wielkiej szóstki" są Jethro Tull - band pochodzący z Wielkiej Brytanii, założony przez Iana Andersona grającego w formacji na flecie oraz Emerson, Lake&Palmer – zespół składający się z trzech wybitnych wirtuozów (grających na instrumentach perkusyjnych, klawiszach i gitarze). Choć rock progresywny nie jest bardzo komercyjną odmianą muzyki i nieczęsto pojawia się w rozgłośniach radiowych, to lista grających go znakomitych wykonawców jest naprawdę długa.
Zobacz także:
- Jakie cechy ma muzyka rockowa? Ważne zespoły rockowe ze świata i z Polski
- Rock, pop czy rap? Które gatunki muzyczne są najpopularniejsze?
- Taniec Rock and Roll – charakterystyka stylu tańca
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: flisk/GettyImages