Barszcz Sosnowskiego jest rośliną parzącą. Może spowodować rany na skórze nawet na odległość, a tym bardziej, kiedy się go dotknie. W ostatnim czasie zgłaszanych jest coraz więcej miejsc jego występowania, m.in. w Warszawie. Jak rozpoznać barszcz Sosnowskiego? Gdzie rośnie? Gdzie zgłosić, kiedy zauważymy go podczas spaceru?
Trujące rośliny – barszcz Sosnowskiego i barszcz Mantegazziego
Barszcz Sosnowskiego i Mantegazziego to barszcze kaukaskie, które pochodzą z rejonu Kaukazu, skąd zostały sprowadzone m.in. do Europy. Są bardzo podobne i były traktowane jak jeden gatunek, więc obecnie trudno określić, jakie dokładnie mają zasięgi występowania, ale przyjmuje się, że barszcz Mantegazziego występuje na zachodzie Europy, a barszcz Sosnowskiego na wschodzie.
Barszcz Sosnowskiego - mapa
Zespół ekspertów zajmujących się tematem barszczu Sosnowskiego i barszczu olbrzymiego w Polsce, powołał stronę internetową poświęconą tematowi, a także mapę występowania rośliny. Każdy może zgłosić i zaznaczyć na mapie miejsce, w którym trafił na te niebezpieczne rośliny i przestrzec przed nimi innych. Sprawdź mapę barszczu.
Nadleśnictwo Baligród ostrzega przed barszczem Sosnowskiego
W ubiegłym roku w mediach społecznościowych leśnicy udostępnili filmik, na którym pokazują całą łąkę porośniętą tą rośliną. – Tu teren jest koszony, więc te nie są takie wysokie, a potrafią urosnąć nawet na 3,5 metra. Łodygi są wtedy grubości nogi – mówi jeden z nich. - Uważajcie... można się poparzyć - czytamy w opisie.
Barszcz Sosnowskiego - jak go rozpoznać?
Barszcz Sosnowskiego przypomina koper – jest jednak dużo większą rośliną, może mieć nawet 5 m wysokości. W pierwszym roku rozwoju rośliny pojawiają się wielkie liście, nie ma jeszcze pędów kwiatowych.
Jak wygląda barszcz Sosnowskiego
- barszcz Sosnowskiego – liście: bardzo duże, mogą mieć do 2 m szerokości, owłosione, o różnych kształtach, rosną w kwietniu;
- barszcz Sosnowskiego – łodyga: bardzo gruba, okrągła, jej średnica dochodzi do 12 cm, jest zielona, u podstawy pokrywają ją purpurowe plamki;
- barszcz Sosnowskiego – kwiatostany: pojawiają się w czerwcu, wyglądają jak kwiaty kopru, są białe i zebrane w duże baldachy (nawet do 75 cm) w kształcie parasoli, jedna roślina wykształca do kilkunastu kwiatostanów najwcześniej w trzecim roku życia, najczęściej osiąga wtedy ok. 200 cm wysokości.
Zapach barszczu Sosnowskiego przypomina zapach kumaryny.
Gdzie rośnie?
Barszcz Sosnowskiego występuje na całym terenie Polski, w każdym województwie są miejsca, gdzie można się na niego natknąć.
- wzdłuż strumieni, rzek, potoków i kanałów (nasiona często rozprzestrzeniają się z płynącą wodą),
- na skarpach,
- na obrzeżach lasów,
- na obrzeżach pól,
- zdarza się także w lasach i na nieużytkach.
Rośliny te często występują w dużych ilościach, są gatunkiem inwazyjnym i zmniejszają zróżnicowanie gatunkowe na zajętych terenach. Oznacza to, że wypierają rodzime rośliny, które rosły tam do tej pory.
Barszcz Sosnowskiego - oparzenia i inne objawy
Do oparzeń szczególnie często dochodzi latem. Substancje toksyczne zawarte w barszczu Sosnowskiego wywołują oparzenia pod wpływem słońca. Ich działanie zwiększa się także od wilgoci i wysokiej temperatury. Trujące olejki eteryczne mogą unosić się nawet na kilkanaście metrów od samej rośliny, dlatego nie wolno się nawet do niej zbliżać.
Jak wygląda poparzenie barszczem Sosnowskiego? W zależności od intensywności oparzeń, na skórze po kilku (a nawet kilkunastu) godzinach mogą pojawić się:
- wysypka,
- pęcherze surowicze,
- zaczerwienienie,
- opuchlizna,
- owrzodzenia.
Oprócz tego pojawiają się objawy ogólne:
- wymioty i nudności,
- bóle głowy,
- zaburzenia układu oddechowego,
- zaburzenia wzroku,
- zapalenie spojówek,
- wstrząs anafilaktyczny.
Skutki poparzenia barszczem Sosnowskiego to długo niegojące się rany i blizny. Przez 3 dni utrzymuje się stan zapalny, a wrażliwość na światło poparzonych miejsc może trwać nawet kilka lat. Na skórze może dojść do martwicy.
Leczenie oparzeń
Co na oparzenia barszczem Sosnowskiego? Kluczowa jest ochrona przed światłem – i to nawet jeśli nie pojawiły się żadne objawy, a wiemy, że przebywaliśmy w okolicy tej trującej rośliny.
Najpierw myjemy dokładnie skórę wodą z mydłem, aby pozbyć się trujących substancji. Pierzemy ubrania i myjemy wszystkie przedmioty, które mieliśmy przy sobie. Możemy wziąć wapń, aby złagodzić reakcję alergiczną.
Konieczna jest wizyta u lekarza i konsultacja w sprawie doboru odpowiednich leków do stopnia zaawansowania oparzeń. Aby złagodzić objawy, staramy się nie dotykać poparzonych miejsc i stosujemy zimne okłady. Na niepęknięte pęcherze i podrażnienie mogą pomóc maści kortykosteroidowe.
Przy podrażnieniu oczu przemywamy je wodą i chronimy przed światłem. Zgłaszamy się do okulisty.
Jeśli oprócz objawów skórnych pojawią się np. duszności lub inne objawy ogólne, to jak najszybciej zgłaszamy się na oddział ratunkowy lub dzwonimy na pogotowie.
Zwalczanie barszczu Sosnowskiego
Usuwanie barszczu Sosnowskiego nie jest prostą ani jednorazową sprawą. Korzeń barszczu może sięgać nawet 2 m pod ziemię, a do tego roślina intensywnie rozprzestrzenia się za pomocą nasion. Nasiona mogą przeleżeć w glebie nawet 7-8 lat i dopiero wtedy wykiełkować. Usuwanie barszczu Sosnowskiego powtarza się przez kilka lat, aby się go całkowicie pozbyć.
Koszenie barszczu Sosnowskiego nie da rezultatu, roślina się zregeneruje. Bez odpowiedniej ochrony nie będziemy w stanie sami bezpiecznie usunąć barszczu Sosnowskiego. Konieczna jest odzież ochronna, w tym osłona twarzy, gdyż trujące olejki eteryczne unoszą się w powietrzu.
Barszcz Sosnowskiego – gdzie zgłosić?
Jak wyjaśnia Izabela Sachadakiewicz z Zespołu Ekspertów Barszcz.edu.pl: – Choć w wielu miejscach podejmowane są działania mające na celu zwalczanie kaukaskich barszczy, co rok do naszej bazy spływają nowe zgłoszenia miejsc ich występowania. To pozwala sądzić, że jeszcze długo będziemy musieli zmagać się z inwazją, a tym samym zachować wzmożoną czujność. Jeśli ktoś napotka na swojej drodze podejrzaną roślinę, zawsze może nam wysłać jej zdjęcie i wskazać miejsce, gdzie zostało wykonane, a my pomożemy rozstrzygnąć, czy to jeden z niebezpiecznych kaukaskich barszczy, a tym samym – czy są powody do obaw. Zgłoszenia należy wysyłać przez wcześniej wspomniany formularz dostępny na stronie barszcz.edu.pl. Wszystkie potwierdzone zgłoszenia wprowadzamy na ostrzegawczą mapę online.
Barszcz Sosnowskiego w Polsce jest objęty zakazem uprawy, sprzedaży i rozmnażania. Jeśli zauważymy gdzieś roślinę przypominającą barszcz – zgłosić to można równie na numer alarmowy straży miejskiej, czyli 986.
Zobacz taże:
- Rośliny zagrażające zdrowiu i życiu dzieci. Sprawdź, jak wyglądają i dlaczego są niebezpieczne
- Trujące kwiaty doniczkowe - dlaczego są szkodliwe dla zdrowia?
- Jak i kiedy możemy zatruć się metalami ciężkimi? "Związki rtęci mają zdolność kumulacji w mięsie ryb, ale nie tylko"
Autor: Diana Ryściuk
Źródło zdjęcia głównego: Cergeus/Getty Images