W ostatnich dniach w Polsce termometry wskazały rekordową temperaturę. Niespotykany dotąd mróz opanował część Tatr. Przez 5 dni z rzędu odnotowywano poniżej 30 stopni Celsjusza na minusie. Badacze mówią o nietypowym zjawisku. - Zmiany temperatury, nawet o 15 czy 20 stopni w ciągu 10 minut, są jak najbardziej możliwe - komentuje jeden z ekspertów. Kiedy arktyczne mrozy dobiegną końca? Sprawdź razem z nami.
Dalsza część tekstu poniżej.
Mróz w Polsce - rekordowe temperatury. Ile stopni odnotowano?
W Litworowym Kotle w Tatrach stacja badawcza UAM notowała przez pięć kolejnych dni (od niedzieli do czwartku) spadki temperatury poniżej 30 stopni mrozu.
Rekord - minus 41,1 st. C - padł w poniedziałek, 17 lutego.
- To jest pierwszy raz, kiedy wartości poniżej minus 30 stopni Celsjusza zaczęły pojawiać się na tej stacji badawczej, od kiedy ją uruchomiliśmy w Litworowym Kotle, czyli od czerwca 2022 roku. Jest to sytuacja dość wyjątkowa, przynajmniej z perspektywy ostatnich trzech lat. W okresie trwania badań nie mieliśmy do tej pory spływu arktycznych mas powietrza w takiej intensywności, jaka jest teraz - powiedział PAP dr Bartosz Czernecki z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, odpowiedzialny za projekt badań mrozowisk tatrzańskich Mrozowiska.pl.
Wyjaśnił on, że Litworowy Kocioł to tak zwane supermrozowisko, w którym mamy do czynienia z radiacyjnym wypromieniowywaniem ciepła.
- Mówiąc w uproszczeniu, to jest basen chłodu, do którego może spływać suche, ciężkie i zimne powietrze z okalających Litworowy Kocioł stoków, czyli tworzy się na dnie tej formacji basen chłodu. I ten basen chłodu, jeżeli mamy sytuację z bezchmurnym niebem, z niską wilgotnością względną powietrza i niską prędkością wiatru albo wręcz z ciszą wiatrową, to w takich okolicznościach ten basen chłodu może wypromieniowywać ciepło. Dzięki temu temperatura może się obniżyć o kilkanaście stopni względem otoczenia - wyjaśnił badacz.
Na wykresie zapisującym temperaturę widoczne są szybkie spadki i nagłe, skokowe wzrosty temperatury, jednak - jak wyjaśnił dr Czernecki - nie jest to błąd pomiaru. To efekt kumulacji chłodu na dnie formacji i nagły wzrost temperatury spowodowany wiatrem.
- Kiedy następuje duży skok temperatury, na dnie kotła wymieniają się masy powietrza. Takie zmiany temperatury, nawet o 15 czy 20 stopni w ciągu 10 minut, są jak najbardziej możliwe i nie jest to błąd pomiarowy - wytłumaczył badacz.
Ocenił on również, że notowane arktyczne mrozy dobiegają końca, więc kolejny dzień z rekordowym zimnem w Litworowym Kotle jest już mało prawdopodobny z uwagi choćby na spodziewaną wilgoć, która będzie się pojawiała w powietrzu zastępującym arktyczne masy.
Litworowy Kocioł w Tatrach - gdzie się znajduje?
Litworowy Kocioł został wytypowany przez badaczy z UAM do prowadzenia badań nad klimatem. Tutaj właśnie spodziewali się odnotowania najniższych temperatur w Polsce.
- Wytypowaliśmy kilka takich miejsc w Tatrach, natomiast po pomiarach pilotażowych i analizie zdjęć satelitarnych okazało się, że Litworowy Kocioł będzie najlepszy do takich pomiarów, ponieważ jest najgłębszym, bezodpływowym zagłębieniem terenu w Tatrach. Jest najsilniejszym mrozowiskiem i co do tego nie ma wątpliwości. Do tej formacji nie docierają promienie słoneczne od listopada do początku marca i nie ma tu bezpośredniego promieniowania słonecznego. Latem z kolei słońce operuje tam łącznie tylko przez 11,5 godziny - wyjaśnił dr Czernecki.
Litworowy Kocioł znajduje się w rejonie Czerwonych Wierchów w Tatrach Zachodnich u podnóża Małołączniaka i Krzesanicy w Dolinie Litworowej. Posiada wyraźne dno na poziomie ok. 1794 m n.p.m., gdzie w lecie kwitnie arcydzięgiel litwor i od tej rośliny nazwę wzięły dolina i kocioł. Surowy klimat sprawia, że roślinność ma tu ciężkie warunki wegetacji. Nawet w lecie notowane są tam spadki temperatury poniżej zera. Badacze z UAM przypuszczają, że może tam być notowany spadek temperatury nawet do -50 st. C.
Zobacz także:
- Elektryczne busy zastąpią konie na trasie do Morskiego Oka? Starosta nie będzie się mógł już sprzeciwić: "To zmienia sytuację"
- Nieodpowiedzialne zachowanie turystów w Tatrach. "Ludzie się nigdy nie nauczą"
- Dramatyczny wypadek w Białce Tatrzańskiej. 8-letnia dziewczynka wypadła z wyciągu krzesełkowego
Autor: Berenika Olesińska
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Jadwiga Figula/Getty Images