Autyzm u dzieci objawia się dość wcześnie, bo jeszcze przed 3 rokiem życia. Akurat wtedy silnie rozwija się i zaczyna w pełni funkcjonować układ nerwowy dziecka. Według badań, autyzm jest najczęściej spotykanym zaburzeniem neurorozwojowym na świecie. Pierwsze objawy autyzmu możemy dostrzec, gdy nasze dziecko żyje w swoim świecie, niechętnie kontaktuje się z bliskimi i jest ogólnie zamknięte w sobie, możemy podejrzewać, że cierpi na autyzm. Na to zaburzenie zapadają częściej chłopcy niż dziewczynki.
Autyzm - przyczyny
Naukowcom dotychczas nie udało się ustalić, skąd bierze się autyzm. Prawdopodobnie, aby autyzm się pojawił, musi nałożyć się na siebie kilka czynników, takich jak genetyka, infekcje matki w czasie ciąży, powikłania w czasie porodu. Obalono wcześniejsze teorie dotyczące związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy autyzmem a szczepionkami zawierającymi tiomersal. Do prenatalnych czynników ryzyka wystąpienia autyzmu należą zaawansowany wiek matki (oraz ojca) i zaburzenia metaboliczne u matki, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i otyłość. Jako jeden z czynników wskazuje się też ekspozycję matki na niektóre leki (np. walproinian), a także zanieczyszczenie powietrza czy pestycydy. Czynniki okołoporodowe mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu przez ogólne zwiększenie ryzyka uszkodzeń rozwojowych układu nerwowego.
Rodzaje autyzmu
Wyróżniamy dwa rodzaje autyzmu – autyzm dziecięcy i atypowy.
Autyzm dziecięcy – bywa nazywany również zespołem Kannera lub autyzmem wczesnodziecięcym. Jest to podstawowa forma tego zaburzenia.
Dziecięcy autyzm ma następujące objawy:
- Problemy z komunikacją. Często zdarza się, że dzieci z autyzmem nie mówią lub porozumiewają się ze światem wyłącznie za pomocą gestów.
- Rozumienie emocji – osoby z autyzmem nie potrafią odczytać emocji innych ludzi oraz wyrażać swoich własnych uczuć.
- Brak zainteresowania otoczeniem – dziecko z autyzmem woli bawić się samo niż z opiekunem lub rówieśnikami. Jest zamknięte w swoim własnym świecie, niechętnie nawiązuje relacje ze światem zewnętrznym.
- Rytuały – dzieci z autyzmem wymagają, aby każdy ich dzień, czynność i zabawa były wykonywane w określonej kolejności i w określony sposób. Jeśli stały rozkład dnia zostanie zachwiany, dziecko zaczyna czuć lęk, zdenerwowanie, może obudzić się w nim agresja.
Z kolei autyzm atypowy pojawia się później, zazwyczaj po ukończeniu 3. roku życia. Do tego momentu dziecko rozwija się normalnie. Autyzm atypowy daje objawy takie jak:
- problemy w komunikacji – w mniejszym stopniu niż w autyzmie wczesnodziecięcym;
- wrażliwość na bodźce zewnętrzne;
- dzieci z autyzmem atypowym (w przeciwieństwie do tych z autyzmem dziecięcym) chętniej przytulają się do opiekuna i okazują mu czułość;
- brak kontaktu wzrokowego.
Diagnoza autyzmu
Stwierdzenie autyzmu jest procesem złożonym, wymaga wielu badań i obserwacji. Diagnozowanie tego zaburzenia u dzieci zwykle rozpoczyna się przed ukończeniem 2 lat. Objawy autyzmu u dwulatka są już zazwyczaj dobrze widoczne. Zlecane są wtedy badania w kierunku objawów ze spektrum autyzmu, zwykle testy psychologiczne. Na początku wyklucza się stany, które mogą dawać takie same lub dość podobne objawy, np. zespół Aspergera lub inne zaburzenia rozwojowe. Aby zdiagnozować autyzm, należy długo obserwować zachowania i reakcje dziecka w różnych sytuacjach życia codziennego.
Autyzm - leczenie
Autyzmu nie da się wyleczyć. Można jedynie zastosować działania, dzięki którym osoba w stanie autyzmu będzie mogła w miarę normalnie funkcjonować. Najczęściej stosowana jest terapia behawioralna, która ma na celu nauczenie dziecka czynności i zachowań niezbędnych do życia w społeczeństwie. W czasie terapii wykonywane są odpowiednio dobrane ćwiczenia.
Jeśli zachowania dziecka są trudne do opanowania, mogą być stosowane leki, takie jak np. arypiprazol i rysperydon.
Obecnie dzieci z autyzmem mogą liczyć na pomoc wielu instytucji oraz szkół. Dziecko z autyzmem w szkole jest zazwyczaj przydzielane do klasy integracyjnej i ma do pomocy nauczyciela wspomagającego, również Krajowe Towarzystwo Autyzmu wspomaga rodziców w wychowaniu dziecka z autyzmem.
W ostatnich latach pojawiły się również badania, które stwierdzają, że ważna jest dieta w autyzmie.
Zobacz także:
- SACS-R - test, który pozwala wykryć autyzm. Jak działa?
- "Autyzm w wielu rodzinach wciąż jest tematem tabu". Jak zauważyć symptomy u dziecka?
- Spektrum zaburzeń autystycznych u osoby dorosłej. Diagnoza przynosi ulgę: "pacjent wreszcie wie, co się z nim dzieje"
Źródło zdjęcia głównego: mrs/Getty Images