Tłuszcz powoduje otyłość i miażdżycę? Prawda czy mit? Wpływ na organizm człowieka

Krążąca w społeczeństwie opinia jest taka, że tłuszcz powoduje nadwagę, otyłość, miażdżycę. Jednak z dietetycznego punktu widzenia tłuszcz to przyjaciel człowieka decydujący o przemianach metabolicznych, wchłanianiu witamin, syntetyzowaniu hormonów oraz wielu innych funkcjach. O tłuszczu i jego wpływie na tycie mówiła w Dzień Dobry TVN dietetyk Milena Nosek.

Tłuszcz nie jest jednorodną substancją o jednej funkcji. To przede wszystkim bardzo szeroka gama kwasów tłuszczowych o różnych konfiguracjach. Najprostszy podział obejmuje: tłuszcze nienasycone oraz kwasy tłuszczowe nasycone.

Tłuszcze nasycone i nienasycone - podział

Tłuszcz stanowi element diety o bardzo dużej kaloryczności, gdyż spożycie 1 g tłuszczu dostarcza do organizmu aż 9 kcal.

>>> Zobacz także:

Cukrzyca. Rodzaje, objawy, powikłania. Jak wygląda życie z cukrzycą?

Zaburzenia hormonalne a tycie. Co robić, kiedy nie możesz schudnąć?

Przyczyny, rodzaje i leczenie otyłości. Otyłość u dzieci, brzuszna, olbrzymia, kliniczna

Tłuszcze dzieli się na:

1. kwasy tłuszczowe nasycone (brak podwójnych wiązań w łańcuchu),

2. kwasy tłuszczowe nienasycone (różna liczba podwójnych wiązań),

  • jednonienasycone kwasy tłuszczowe (jedno wiązanie podwójne),
  • wielonienasycone kwasy tłuszczowe (dwa lub więcej wiązań podwójnych).

Które kwasy tłuszczowe są zdrowe?

Mówi się, że tłuszcze nienasycone są prozdrowotne, zaś nasycone - odwrotnie. Nie jest to do końca prawda. Tłuszcze nasycone i nienasycone mają odmienne funkcje, dlatego nie można jednoznacznie powiedzieć, iż wszystkie nasycone kwasy tłuszczowe są niezdrowe.

Odpowiadając na pytanie, które tłuszcze są zdrowe - nasycone czy nienasycone, należy uwzględnić pochodzenie tłuszczu oraz jego ilość, gdyż tylko w taki sposób jesteśmy w stanie ocenić, czy dany kwas tłuszczowy może wyrządzić krzywdę, czy pozytywnie wpłynąć na organizm.

Nienasycone kwasy tłuszczowe - wpływ na zdrowie

Nienasycone kwasy tłuszczowe określane są mianem prozdrowotnych. Warto dokonać kolejnego rozdziału, gdyż wielonienasycone kwasy tłuszczowe i jednonienasycone kwasy tłuszczowe różnią się pod względem budowy oraz właściwości.

Obie frakcje można określić jako korzystne dla zdrowia, jednak nie znaczy to, że możemy oprzeć dietę wyłącznie o produkty bogate w tłuszcze nienasycone.

Warto również pamiętać, że niektóre kwasy nasycone (masło, smalec) pogarszają profil lipidowy, a mimo to są spożywane stosunkowo często w polskich domach. Dlatego kwasy tłuszczowe nienasycone powinny stanowić nieodłączny element diety, zwłaszcza osób cierpiących na zaburzenia lipidowe.

Efekt prozdrowotny - wielonienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT)

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, inaczej określane mianem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, występują głównie w produktach roślinnych. Szczególną rolę odgrywają również ryby, które obfitują w tłuszcze nienasycone. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe pełnią funkcje: budującą komórki nerwowe, redukującą stany zapalne, biorą również czynny udział w przeciwdziałaniu miażdżycy.

Do NNKT zalicza się:

  • kwasy z rodziny omega-6 ( głównie kwas α-linolowy),
  • kwasy z rodziny omega-3 (głównie kwas α-linolenowy, z którego syntetyzuje się w organizmie kwas EPA oraz DHA).

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe z kolei to frakcja zazwyczaj kojarzona z kwasem oleinowym. Tłuszcze nienasycone o tej konfiguracji określa się mianem omega-9. Biorą one czynny udział w profilaktyce miażdżycy.

Tłuszcze nasycone i nienasycone - chemia, przykłady kwasów

Różnorodność kwasów tłuszczowych jest naprawdę duża. Każda frakcja odgrywa w odniesieniu do zdrowia bardzo ważne oraz odmienne funkcje. Podstawowy podział uwzględnia kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone, jednak istnieją też podziały bardziej szczegółowe.

Kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone - przykłady

Tłuszcze jedno- i wielonienasycone - produkty, przykłady posiłków

Ze względów konsumenckich najważniejszy jest jednak podział na produkty, które zawierają kwasy tłuszczowe o prozdrowotnym wpływie na organizm.

  • Nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-6 spotkać można głównie w oleju krokoszowym czy słonecznikowym.
  • Kwasy tłuszczowe wielonienasycone z rodziny omega-3 spotkać można głównie w oleju lnianym, rzepakowym, rybach, orzechach.
  • Jednonienasycone kwasy tłuszczowe to frakcja, której najbogatszym źródłem w diecie człowieka jest oliwa z oliwek.

Decydując się na poprawę wskaźników lipidowych, warto włączyć do codziennej racji pokarmowej takie posiłki, jak:

  • pieczona ryba z warzywami,
  • sałatka na bazie tuńczyka oraz orzechów,
  • makaron z suszonymi pomidorami oraz dressingiem z oliwy z oliwek.

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości