Leczenie tlenem stosuje się przede wszystkim w przypadku ostrej i przewlekłej niewydolności oddechowej, w sytuacji, gdy saturacja spada poniżej 94%. Wśród sposobów wykorzystania tlenu wymienia się leczenie w komorze hiperbarycznych (tlenoterapia hiperbaryczna) oraz terapię tlenem w stężeniu 100%. Tlenoterapia domowa zalecana jest w przypadku leczenia mukowiscydozy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, niewydolności serca. W tlenoterapii stosuje się maski tlenowe, wąsy tlenowe, specjalne instalacje lub butle przenośne.
Tlenoterapia bierna, czynna, hiperbaryczna
Tlenoterapia to leczenie tlenem, które przeprowadza się w sytuacjach nagłych, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie życia, a także w schorzeniach, w przypadku których uzupełnienie tlenu ma wspomagać leczenie, wydłużać życie i poprawiać komfort chorego. Wyróżnia się dwa podstawowe sposoby leczenia tlenem – tlenoterapię czynną i bierną. Ta pierwsza stosowana jest w przypadku pacjentów, u których stwierdzono niewydolność oddechową lub brak oddechu. Często jest też wykonywana w stanach zagrożenia życia. Tlenoterapia bierna przeprowadzana jest u chorych, którzy oddychają samodzielnie, jednak z powodu jakiegoś schorzenia konieczne jest uzupełnienie tlenu.
W niektórych sytuacjach konieczne jest zastosowanie tzw. komory hiperbarycznej, w której umieszcza się pacjenta. Dzięki tej metodzie tlen dostaje się do organizmu w ilościach zwielokrotnionych i trafia nie tylko do krwinek czerwonych, lecz także do płynu mózgowo-rdzeniowego oraz układu limfatycznego. Czasami lekarze zalecają tlenoterapię domową, w której wykorzystuje się specjalne urządzenia – koncentratory tlenu. Tlenoterapia zawsze odbywa się po konsultacji z lekarzem, który dobiera odpowiednie dawki i stężenie. Wykorzystywany gaz musi mieć odpowiednie atesty, temperaturę i wilgotność.
Tlenoterapia – zalecenia
Tlenoterapia pozwala dostarczyć tlen do najważniejszych organów ludzkiego ciała – mózgu i serca, dzięki czemu mogą lepiej funkcjonować. Jednocześnie poprawia się samopoczucie i ogólna sprawność pacjenta. Odpowiednie dotlenienie organów wspomaga prawidłowy sen, redukuje kłopoty z oddychaniem, poprawia odporność organizmu i pomaga spowolnić rozwój niektórych chorób układu oddechowego. Wskazań do tlenoterapii jest wiele, a wśród najważniejszych wymienia się: zatrzymanie oddechu, zatrucie tlenkiem węgla oraz niewydolność oddechową. Choroby, w których leczeniu stosuje się tlen, to m.in. przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza, astma, duszności, bezdech senny, zawał mięśnia sercowego, otyłość, choroba dekompresyjna, urazy, oparzenia termiczne, choroby nowotworowe i cukrzyca.
Powikłania tlenoterapii
Tlen podawany w zbyt dużej ilości może wywoływać skutki uboczne. Objawy niepożądane nie występują często, zależą głównie od czasu kuracji oraz stężenia, w jakim podawany jest gaz. Powikłania mogą wystąpić przy długotrwałej terapii z użyciem tlenu w stężeniu przekraczającym 50%. Do poważnych skutków ubocznych należy ostre uszkodzenie płuc, zapalenie oskrzeli i tchawicy, dysplazja oskrzelowo-płucna u noworodków, niedodma oraz wysuszenie błon śluzowych układu oddechowego, które może prowadzić do powstania owrzodzeń, a nawet zakażeń. Możliwym powikłaniem jest również zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym.
Zasady tlenoterapii
Tlenoterapia musi być prowadzona pod kontrolą lekarza. Jej odmiana szpitalna polega na podawaniu tlenu ciekłego lub gazowego, sprzężonego. Gaz podawany jest poprzez instalację centralną lub z przenośnych butli. Dopływ tlenu jest zawsze regulowany, aby choremu dostarczać odpowiednią dawkę. Tlenoterapia domowa korzysta z tzw. koncentratorów tlenu – gaz jest podawany przez wąsy umieszczone w otworach nosowych lub przez maseczkę. Do podania stuprocentowego tlenu używa się masek z tzw. zastawkami Venturiego. W tlenoterapii stosuje się także cewnik i namiot tlenowy, a w skrajnych przypadkach respirator. Najważniejsze jest dobranie stosownej dawki w zależności od stanu zdrowia chorego. Przy każdej zmianie stężenia podawanego tlenu trzeba uważne obserwowanie pacjenta.
Zobacz także:
- Rak płuca wykryty wcześnie to nie wyrok
- Naukowcy z Korei odkryli, dlaczego COVID-19 niszczy płuca. To pomoże go zwalczyć?
- Strażak otrzymał nowe płuca. "Panie Tomku, chyba aniołowie nad Panem czuwają"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: sudok1/Getty Images