Istnieje wiele teorii mówiących o tym, że goryczak żółciowy jest trujący. Nie ma na to jednak twardych dowodów. Pewne jest jednak, że jego gorzki smak psuje smak potraw i może powodować dyskomfort ze strony przewodu pokarmowego, stąd też grzyb ten klasyfikowany jest raczej jako niejadalny.
Zobacz też: Opieńki – trujące czy jadalne? >>>
Goryczak żółciowy a borowik – podobieństwa i różnice
Goryczak żółciowy a borowik szlachetny – jak je odróżnić? Niestety wiele osób błędnie interpretuje wygląd obu tych gatunków. Jakie elementy je łączą? Na pewno kapelusz o zabarwieniu brązowym jest tą cechą, która sprawia, że na pierwszy rzut oka oba egzemplarze wyglądają niemal identycznie. Podobnie jasny trzon z siateczką. Jednak tym, co je odróżnia jest przede wszystkim wygląd rurek. U borowika szlachetnego są one białe, kremowe lub żółtooliwkowe, podczas gdy u goryczaka żółciowego przyjmują zabarwienie różowe. Do tego po uszkodzeniu nabierają koloru brudnowinnego, a w przypadku prawdziwków nacięcie czy naciśnięcie w ogóle nie zmienia barwy rurek. Chcąc się jednak upewnić, z jakim okazem mamy do czynienia, można wykonać prosty test. Wystarczy dotknąć językiem kapelusza. Jeśli smak jest wyraźnie gorzki, to właśnie znaleźliśmy goryczaka żółciowego. Prawdziwek, nawet surowy w smaku, zawsze jest łagodny i lekko orzechowy. Kolejny błąd, jaki popełniają amatorzy grzybobrania to używanie zamiennie nazw: goryczak żółciowy - szatan. Wiele osób stawia znak równości pomiędzy tymi grzybami, a tymczasem to dwa odmienne grzyby o różnych właściwościach. Goryczak żółciowy jest niewłaściwie nazywany „szatanem” głównie przez swój „diabelski” smak i dyskomfort trawienny, który pojawia się po jego spożyciu. Fakt jest jednak taki, że popularny „szatan” to nic innego jak borowik, do tego występujący w lasach Europy Zachodniej i o zupełnie odmiennym wyglądzie.
Zobacz też: Podgrzybek złotawy – smaczne podgrzybki dostępne na wyciągnięcie ręki >>>
Goryczak żółciowy – opis gatunku
Zobacz też: Podgrzybek szatan - jak wygląda podgrzybek trujący i czym się charakteryzuje? >>>
Grzyby goryczak żółciowy rośnie w Europie, Azji, a także Ameryce Północnej. Występuje licznie w lasach iglastych pod sosnami i świerkami na kwaśnych glebach, a jego wysiew przypada na okres od czerwca do października. Niewiele osób wie, że grzyb ten może rosnąć nie tylko na ziemi, ale także na pniach w butwiejącym, spróchniałym drewnie. Jego inne określenia to: zajączek żółciowy, borowik żółciowy, gorzkówka, grzyb cierpki, podgrzybek gorzki czy mięsogłów żółciowy. Rozprzestrzenił się na wielu obszarach, przez co nazywany jest też prześmiewczo „chwastem”. Jak wygląda goryczak żółciowy? Jego trzon kształtem przypomina maczugę. Ma barwę kremową lub oliwkowobrązową i jest pokryty charakterystyczną siateczką. Do tego może osiągać wysokość do 15 cm i grubość do 4 cm. Kapelusz u młodych okazów jest półkolisty, o aksamitnej powierzchni, zaś u starszych gładki, rozpostarty, o średnicy do 12 cm i zabarwieniu w odcieniach brązu (od jasnego, wręcz cielistego, po ciemny). Może też być nieco pofalowany z wystającymi rurkami. Skórkę zdejmuje się z tego grzyba bardzo trudno. Miąższ zaś jest elastyczny, biały i nie zmienia barwy po uszkodzeniu (jak ma to miejsce np. w przypadku borowika ponurego). Z wiekiem robi się dość gąbczasty. Rurki są w swojej początkowej fazie białe, by finalnie stać się bladoróżowe.
Goryczak żółciowy – jadalny czy trujący?
Wiele kontrowersji pojawia się wokół tematu, czy goryczak żółciowy jest jadalny. Nie jest on zaklasyfikowany do okazów trujących, ale może powodować dolegliwości gastryczne. Jego spożywanie nie jest więc zalecane. Poza tym nie ma żadnych wartości odżywczych. Do tego jego przykry, odpychający wręcz zapach, powoduje, że zamiast poprawić smak potrawy, skutecznie możemy go pogorszyć. Goryczak żółciowy swoją nazwę zawdzięcza wyczuwalnej goryczy. Choć można próbować ją w pewien sposób wyeliminować, np. poprzez długotrwałe i wielokrotne gotowanie w słonej wodzie (każdorazowo ją zmieniając), to prawda jest taka, że w całości wątpliwego aromatu się nie pozbędziemy. Z tego powodu goryczak żółciowy uważa się za grzyb niejadalny .
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN