Obecnie w Polsce wyróżnia się cztery główne dialekty – wielkopolski, małopolski, mazowiecki oraz śląski. Dawniej do tej grupy zaliczano również dialekt kaszubski, dziś traktuje się go raczej jako język regionalny. Charakterystyczne dla dialektów jest występowanie regionalizmów, czyli elementów językowych występującym jedynie na obszarze danego regionu. Słowo „laczki” jest jednym z nich.
Choć znać je mogą osoby z różnych zakątków kraju, najczęściej używane są jedynie w konkretnych miastach i regionach. Jeżeli wiesz, czym są laczki, a używanie tego słowa jest dla Ciebie jak najbardziej naturalne, prawdopodobnie pochodzisz z Wejcherowa, Katowic, Olsztyna lub Poznania. To właśnie w tych miastach i w ich okolicy słowo to używane jest najczęściej.
Laczki – co to właściwie jest?
Zastanawiasz się, co właściwie oznacza słowo „laczki”? Według słownika języka polskiego laczek to inaczej „klapek lub kapeć”. Zazwyczaj używa się owej nazwy do opisu niskiego obuwia, obudowanego jedynie w miejscu palców, a odsłoniętą w okolicach pięty.
Poczucie humoru
Laczki nosi się zazwyczaj jedynie w zaciszu własnego domostwa i nie nadają się do kreacji, którą zakładamy poza domem. Są to więc buty, które w innych regionach nazywane są kapciami, papciami, bamboszami lub pantoflami. Laczki to jednak nie to samo co klapki, jako że te można nosić do letniego stroju, na basen lub podczas innych nieformalnych sytuacjach, takich jak chociażby zabiegi kosmetyczne.
Obuwie nazywane „laczkami”, „laćkami” lub „laciami” swoim wyglądem wskazuje, iż przeznaczone jest jedynie do używania w domu. Często wykładane są miękkimi materiałami, ozdabiane pomponikami lub uszyte na bardzo cienkiej, skórzanej lub gumowej podeszwie. Choć przez większość osób słowo „laczki” używane jest do opisania wygodnego obuwia „domowego”, dla niektórych owa nazwa stanowi synonim słowa „buty”. Określa wówczas najczęściej niskie obuwie damskie, takie jak balerinki czy mokasyny.
W jakim dialekcie używane jest słowo „laczki”?
Domowe obuwie nazywane jest „laczkami”, „laciami” lub „laczami” na obszarach, których mieszkańcy przez długi okres czasu posługiwali się w przeszłości językiem niemieckim (tj. na Śląsku, Kaszubach, Warmii i Mazurach oraz w Wielkopolsce). Uważa się bowiem, że nazwa ta pochodzi od niemieckiego słowa latschen, czyli „włóczyć się, łazić” lub der Latschen, czyli „kapeć, pantofel”. Używający tego słowa poznanianin prawdopodobnie zostanie zrozumiany przez olsztynianina, podczas gdy kompletnie nie zrozumie go osoba pochodząca z Wrocławia lub Lublina. Słowo „laczki” jest jednak typowym regionalizmem używanym głównie w codziennej mowie potocznej.
Czy używanie słowa „laczki” jest poprawne językowo?
Regionalizmy są często słowami używanymi od pokoleń, mocno osadzonymi w tradycji danego regionu. Choć nie należą one do języka ogólnonarodowego i wywodzą się z konkretnego dialektu, są wyrazami poprawnymi językowo. Co więcej, istnienie regionalizmów świadczy o bogactwie i różnorodności języka, a one same stanowią element tradycji, historii i kultury danego regionu.
Tym samym słowo „laczki” jest jak najbardziej poprawne, a używanie go nie jest błędem językowym. W odczuciu niektórych osób może być jednak „niemodne” lub „staroświeckie”. Rzeczywiście, regionalizmy są zazwyczaj używane przez starsze osoby, jako że młodzi ludzie posługują się zwykle językiem ogólnopolskim.
Jakie inne popularne regionalizmy usłyszymy w mowie Polaków?
Wyraz „laczki” to nie jedyny regionalizm, który usłyszymy w różnych stronach Polski. Często są one zrozumiałe jedynie dla mieszkańców danego regionu. Nierzadko jednak, choć pochodzą z danej części Polski, na stałe wpisują się w mowę wszystkich Polaków. Przykładowo, podczas gdy większość posługujących się ogólnonarodowym językiem polskim osób przemieszcza się tramwajem, Poznanianie jeżdżą bimbą.
Cała Polska wkłada zakupy do plastikowej reklamówki, a Ślązacy do zrywki. Mieszkańcy Wrocławia, Warszawy i Szczecina kładą w łazience kafelki, ale Krakowianie wykładają ją flizami. Język polski pełen jest regionalizmów i to czyni go ciekawym. „Laczki” zaś to jeden z najpopularniejszych używanych obecnie prowincjonalizmów, który rozpowszechnił się w różne zakątki kraju.
Zobacz także:
- Czy Polacy potrafią poprawnie mówić po polsku? "Myśmy naliczyli przynajmniej 17 czasów w języku polskim, a dzieci są przekonane, że są trzy"
- Mgr Mors uczy poprawnej polszczyzny
- Kartkówka. Sprawdź, czy znasz odpowiedzi na pytania "Facetki od polskiego"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Terry Vine/Getty images
