Czym są dożynki?
Jak już wspominaliśmy, dożynki to święto ludowe. Jest połączone z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie prac polowych i żniw. Obecnie łączy się to często z licznymi obrzędami chrześcijańskimi.
Zwyczaj ten praktykowany był przez Słowian oraz plemiona bałtyckie. W zależności od regionu, nadawane mu były inne nazwy, np. wyżynki, obrzynki, okrężne, wieńcowe, czy na Śląsku opolskim - żniowiok. Współczesne obchody wywodzą się z połączenia dożynek i okrężnego, które było specjalnymi ucztami jesiennymi, wyprawianymi po uprzątnięciu plonów z wszystkich pól.
Kiedy są dożynki?
Dawniej dożynki obchodzono w pierwszy dzień jesieni, a więc w równonoc jesienną 23 września. Obecnie obchodzi się je wcześniej - na przełomie sierpnia i września (a niekiedy nawet wcześniej), kiedy to wszystkie plony zostaną zebrane z pól uprawnych. Imprezy dożynkowe odbywają się najczęściej w dni wolne, aby cała lokalna społeczność mogła w nich uczestniczyć.
Jak obchodzi się dożynki - zabawy dożynkowe
Dożynkom towarzyszą różne obchody, zarówno świeckie, jak i ludowe oraz religijne. Według tradycji, obrzęd powinni prowadzić Starosta i Starościna. Przed dożynkami należy wykonać wieniec dożynkowy. Przygotowuje się go z ostatnich kłosów zboża i przyozdabia kwiatami oraz owocami. Następnie jest on święcony podczas mszy, a dalej niesiony do gospodarza wsi. Zaszczyt przenoszenia wieńca przypada najlepszej żniwiarce, za którą podąża reszta mieszkańców w barwnym korowodzie żniwiarzy.
Po II wojnie światowej święto nabrało bardziej politycznego charakteru i było ważnym przedsięwzięciem propagandowym. Obecnie, oprócz korowodu, dożynkom towarzyszą liczne zabawy, najczęściej pod postacią festynów. Podczas nich organizowane są konkursy, tańce, poczęstunki, a nawet koncerty.
Z najważniejszych dożynek odbywających się współcześnie w Polsce, można wymienić te na Jasnej Górze oraz Dożynki prezydenckie w Spale, przeniesione obecnie do Warszawy. W 2023 r. odbędą się w dniach 23-24 września.
Zobacz także:
- Pomysł na weekendowy wypad. Muzeum Wsi Radomskiej to świetna zabawa dla całej rodziny
- Sierpniowe warzywa. Jak dbać o warzywa, by dawały plony aż do jesieni? Łukasz Skop wyjaśnia i zdradza przepis na patisony
- Popularne rodzaje dyni. Jak je rozróżnić?
Autor: Teofila Siewko
Źródło zdjęcia głównego: Thoms Gallery/Getty Images