Sękacz to jedno z najłatwiejszych do przechowywania ciast. W temperaturze pokojowej wytrzyma nawet do dwóch miesięcy.
- Kumpiak, czyli dojrzewająca szynka z Podlasia
- Dzięki niej tkaczki z Podlasia podbijają Japonię
- Kuchnia kresowa - przepisy kulinarne na dania z kresów
Sękacz – co to za ciasto?
Sękacz to ciasto wypiekane na rożnie, pochodzące z Niemiec. Do Polski trafiło podczas wizyty królowej Bony na Suwalszczyźnie, choć obecnie najbardziej znane są sękacze podlaskie. To właśnie Podlasie, a konkretnie miejscowość Huszcza, określana jest mianem „stolicy sękacza”. Po raz pierwszy zaczęto je tam wypiekać w latach 20. ubiegłego wieku, a w 2005 roku podlaski wyrób trafił na listę produktów tradycyjnych. Do dzisiaj ciasto jest jednym z obowiązkowych przysmaków świątecznych i weselnych we wschodniej Polsce. Ręcznie wypiekane sękacze wykorzystuje się też w tamtejszych obrzędach. Klasyczne sękacze wytwarza się jednak nie tylko na Podlasiu. Można je kupić również w Rumunii, Francji, Szwajcarii czy w niektórych regionach Niemiec oraz na Węgrzech i Litwie.
Sękacz to ciasto biszkoptowe wytwarzane w specyficzny sposób. Powstaje bowiem w wyniku napowietrzenia masy zrobionej z jajek, cukru, masła i mąki. Skład sękacza jest prosty, a procedura wytwarzania wypieku przypomina nieco przygotowywanie kebabu. Masę wylewa się na obracający się wałek i opieka z każdej strony. Wałek musi być wcześniej owinięty pergaminem oraz lnianym sznurkiem, żeby ciasto się nie przyklejało. Temperatura pieczenia wynosi 300℃. Powolne opiekanie sprawia, że powstają sęki, a kolejne warstwy wyglądem przypominają słoje drzewa tuż po ścince.
Sękacz domowy – przepis
Ciasto można przygotować również w domowych warunkach, nawet jeśli nie posiada się paleniska czy specjalnej maszyny. Wprawdzie będzie pozbawione sęków, ale wciąż będzie smakowało jak prawdziwy sękacz.
Składniki (na porcję dla 4 osób):
- 6 jajek,
- 50 g mąki ziemniaczanej i 50 g mąki pszennej,
- 100 g cukru i 100 g cukru pudru,
- 200 g masła,
- 2 łyżeczki cukru waniliowego,
- 1 łyżka masła,
- 1 łyżka mleka,
- 2 tabliczki czekolady, najlepiej gorzkiej.
Przygotowanie:
1. Zmieszaj masło z cukrem waniliowym i cukrem pudrem, aby powstała puszysta masa. Następnie dodawaj po jednym żółtku, cały czas miksując.
2. Do masy dodawaj stopniowo (po łyżce) mąkę pszenną i ziemniaczaną. Gdy składniki się połączą, dodaj pianę z białek (ubitą ze szczyptą soli) oraz zwykły cukier. Ponownie wszystko dokładnie wymieszaj.
3. Przelej część ciasta (np. 3 łyżki) do tortownicy, równomiernie rozprowadź na dnie i wstaw do piekarnika rozgrzanego do 220℃. Piecz 5 minut.
4. Gdy pierwsza warstwa się upiecze, powtórz cały proces, aż ciasto będzie gotowe. W ten sposób można przygotować sękacz królewski domowej roboty.
Sękacz tradycyjny – przepis
Jak zrobić sękacz , który nie będzie się różnił smakiem od regionalnych wypieków? Osoby dysponujące palnikiem lub paleniskiem mogą spróbować upiec to ciasto w tradycyjny sposób. Opieczenie sękacza nad palnikiem lub paleniskiem zapewni mu niepowtarzalny smak.
Składniki (na porcję dla kilkunastu osób):
- 40 jajek,
- 1 kg masła,
- 1 kg cukru,
- 1 kg mąki,
- 1 litr kwaśnej śmietany,
- sok z 2 cytryn,
- opakowania cukru waniliowego,
- dowolne aromaty.
Przygotowanie:
1. Utrzyj masło ze zwykłym cukrem i cukrem waniliowym na puszystą masę. Stopniowo dodawaj żółtka, cały czas miksując.
2. Dodaj śmietanę i mieszaj, aż składniki się połączą. Następnie partiami dosypuj mąkę, cały czas mieszając. Dodaj sok z cytryny i aromaty.
3. Na koniec delikatnie wmieszaj ubitą pianę z białek, by ciasto nabrało puszystości.
4. Wałek owinięty pergaminem obwiąż sznurkiem z bawełny, a następnie rozgrzej. Powoli oblej go niewielką ilością ciasta, tak by powstała cienka warstwa. Obracaj wałek nad palnikiem lub paleniskiem, uważając, żeby nie przypalić ciasta.
5. Gdy pierwsza warstwa będzie upieczona, oblej wałek kolejną porcją ciasta i powtarzaj tę czynność, aż sękacz uzyska odpowiednią grubość.
Warto pamiętać, że kalorii w sękaczu jest sporo, więc nie jest to ciasto dla osób, które się odchudzają.
Czy warto kupić maszynę do sękacza?
Użycie specjalnej maszyny do sękacza niewątpliwie ułatwia upieczenie tego ciasta. Nie jest to jednak sprzęt dla każdego, gdyż cena używanego urządzenia wynosi co najmniej kilka tysięcy złotych . W domowych warunkach można je jednak zastąpić tortownicą lub spróbować upiec ciasto np. nad paleniskiem.
Jak przechowywać sękacz?
Sękacz królewski, litewski i pozostałe jego rodzaje można przechowywać nawet dwa miesiące, najlepiej w temperaturze pokojowej. Aby wydłużyć trwałość wypieku, można go nasączyć odrobiną wody lub jakiegoś alkoholu. Z upływem czasu ciasto staje się coraz bardziej kruche, ale wciąż jest smaczne.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN