- Astronomowie zarejestrowali niezwykły rozbłysk gamma GRB 250702B
- Zjawisko trwało niemal cały dzień i powtórzyło się kilkukrotnie
- Dzięki danym z teleskopów Fermi, Einstein Probe, Hubble’a, Jamesa Webba i VLT ustalono, że źródło zjawiska znajduje się w odległej, pozagalaktycznej przestrzeni
- Naukowcy podejrzewają, że eksplozję mogło wywołać nietypowe zapadanie się gwiazdy lub rozerwanie jej przez rzadką czarną dziurę o masie pośredniej
Dalsza część artykułu znajduje się poniżej:
Rozbłyski gamma - najpotężniejsze eksplozje w kosmosie
Jak czytamy na stronie TVN24, rozbłyski gamma (GRB, z ang. "gamma ray bursts") to niezwykle intensywne wybuchy energii, które zwykle trwają od milisekund do kilku minut. Powstają najczęściej w wyniku zapadania się masywnych gwiazd albo ich rozerwania przez czarne dziury. Ze względu na swoją naturę takie wydarzenia nie powinny się powtarzać - to jednorazowe, katastroficzne zjawiska. Tym bardziej zdumiewający okazał się sygnał GRB 250702B.
Do obserwacji doszło 2 lipca 2025 r. Zarejestrowany rozbłysk trwał około jednego dnia, czyli wielokrotnie dłużej niż jakiekolwiek znane tego typu zjawisko. Co więcej, teleskop Fermi wykrył trzy kolejne eksplozje pochodzące z tego samego źródła w ciągu kilku godzin.
Analizy danych z chińsko-europejskiego teleskopu Einstein Probe pokazały, że aktywność obiektu rozpoczęła się jeszcze prawie dzień wcześniej.
- Ten rozbłysk gamma jest niepodobny do żadnego obserwowanego przez ostatnie 50 lat - podkreślił cytowany przez TVN24 Antonio Martin-Carrillo z University College Dublin, jeden z liderów badań.
Jakie są hipotezy związane z tajemniczym zjawiskiem?
Początkowo przypuszczano, że źródło GRB 250702B znajduje się w naszej galaktyce. Dopiero szczegółowe obserwacje wykonane Bardzo Dużym Teleskopem (VLT) należącym do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) pozwoliły ustalić, że zjawisko miało miejsce poza Drogą Mleczną, w odległej galaktyce oddalonej o kilka miliardów lat świetlnych. Fakt ten oznacza, że energia eksplozji była jeszcze potężniejsza niż początkowo zakładano.
Dodatkowych danych dostarczyły obserwacje prowadzone za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba.
Choć udało się ustalić charakter i odległość zjawiska, jego źródło wciąż pozostaje tajemnicą. Naukowcy rozważają kilka scenariuszy. Jedna z hipotez mówi o nietypowym zapadaniu się masywnej gwiazdy, które przebiegało w sposób dotąd nienotowany. Inna teoria sugeruje rozerwanie gwiazdy przez czarną dziurę o masie pośredniej - rzadko spotykany typ obiektu, którego masa mieści się w przedziale od 100 do 100 tysięcy mas Słońca. W takim przypadku rozbłysk mógłby trwać nawet około jednego dnia.
Andrew Levan z Radboud University i University of Warwick zaznacza, że jeśli rzeczywiście chodziło o czarną dziurę pośredniej wielkości i nietypową gwiazdę, to mamy do czynienia z wyjątkowo rzadkim układem, który może wytłumaczyć niezwykłe właściwości GRB 250702B.
Więcej informacji znajdziesz na stronie tvn24.pl.
Zobacz także:
- Polka autorką zdjęcia dnia NASA. "Ogromna radość i jeszcze większa motywacja"
- Cała wieś szuka meteorytów. Jak odróżnić kosmiczne kamienie od tych zwykłych?
- NASA bada dziwną anomalię w polu magnetycznym Ziemi. Naukowcy są zaniepokojeni
Autor: Aleksandra Kokot
Źródło: TVN24
Źródło zdjęcia głównego: Getty Images/sakkmesterke