Obie potrawy są do siebie podobne, choć dzieli je jedna, podstawowa rzecz - smak. Wynika to przede wszystkim z tego, że dania te pochodzą z różnych obszarów. Przykład tych dań pokazuje, że choć metody wytworzenia mogą być analogiczne, to o ostatecznym efekcie zawsze decyduje smak, który zwykle uzyskujemy za pomocą przypraw!
Gyros - kebab. Dwie potrawy, dwa różne miejsca pochodzenia
Kebab - co to i skąd pochodzi?
Kebab jest narodową potrawą turecką , a równocześnie chyba najbardziej rozpowszechnionym na świecie symbolem kuchni arabskiej. Nazwa ta określa soczyste i dobrze przyprawione mięso: baraninę, drób lub cielęcinę. Mięso to jest wykrawane z charakterystycznego pionowego rożna.
Legenda głosi, że ruszt został wymyślony przez kucharza Iskandera z Bursy. Wędrujący wojownicy mieli w przeszłości piec mięso nad ogniem, używając do tego swoich mieczy. Zmyślny kucharz wpadł na pomysł by zbudować pionowy ruszt i wypełnić go węglem, a następnie w jego środek wbić miecz, z nadzianym na nim mięsem barana. Ociekający tłuszcz sprawiał, że mięso było odpowiednio nasączone, a równocześnie nie przypalało się.
Zwykle kebaba podaje się w chlebie typu pita albo bułce, z dodatkiem warzyw i ostrymi lub łagodnymi sosami. Jego zaletą jest nie tylko dobry smak, ale również szybkość przygotowania. Mięso w kebabie powinno być dobrze przyprawione, aromatyczne i soczyste. Shoarma to po prostu kebab, który zostaje podsmażony na patelni z warzywami, takimi jak: papryka, pieczarki, cebula (czasami zapieka się go również z żółtym serem). Potrawę tę podaje się z ryżem lub właśnie pitą.
Wiele informacji o kebabie można wyciągnąć, zagłębiając się w etymologię jego nazwy. Źródeł tego słowa należy szukać w językach arabskim, aramejskim i akadyjskim. ‘Kebab’ to inaczej po prostu ‘pieczenie’ lub ‘smażenie’. Właśnie tak określano małe kawałki mięsa, które smażono poprzez nadziewanie ich na szpikulec i podpiekanie nad ogniem. Historia przygotowywania mięsa w ten sposób jest niezwykle długa, zaczęła się wraz z początkiem naszego gatunku, a pierwsze wzmianki na ten temat odnotowano już u Homera. Jednak słowo ‘kebab’, jako określenie konkretnego dania, pojawia się dopiero w XIV wieku na terytorium Turcji, a dokładnie w zapiskach tureckiego historyka, Kyssa-i Yusufa.
W Polsce kebab, jak wiele innych nowinek kulinarnych, pojawił się na początku lat 90. i szybko trafił w gusta polskiego konsumenta. Dziś w niemal każdym mieście możemy zjeść ten smaczny turecki przysmak.
Gyros - jaka to potrawa? Gdzie wymyślono gyros?
Gyros (pita) jest z kolei potrawą kuchni greckiej. Mięso, podobnie jak w przypadku kebaba, opieka się na dużym pionowym rożnie, obracającym się wokół własnej osi. Gdy jest gotowe do spożycia, kawałki mięsa są odcinane długim nożem lub specjalnym urządzeniem elektronicznym, przypominającym nóż. Mięso jest od razu szatkowane na plasterki o długości kilku centymetrów. W Grecji potrawa ta wciąż jest najpopularniejszym i najtańszym daniem fast food. Podaje się ją zwykle z sosem tzatziki, pomidorami i domowymi frytkami - wszystkie składniki zawijane są w pitę, którą zwija się w rożek i podaje na wynos.
W restauracjach czasami podaje się gyrosa z sałatką wiejską, która poza Grecją jest znana po prostu jako grecka sałatka. Pita, czyli placek, w który zawijany jest gyros, zapiekana jest oddzielnie, koniecznie z dodatkiem tłuszczu. W takiej wersji restauracyjnej pita (gyros) zwykle jest zapiekana mocniej, najsmaczniejsza jest, gdy wypiecze się ją na ruszczcie opalanym węglem drzewnym - staje się wtedy chrupiąca. Wersja restauracyjna gyrosa jest znacznie większa, bogatsza w składniki, ale też i dwukrotnie droższa.
W gyrosie zwykle wykorzystuje się szynkę wieprzową, choć można się spotkać także z gyrosem zrobionym z kurczaka, baraniny czy cielęciny.
W tworzeniu tego dania w polskich warunkach największym problemem jest właśnie kupienie właściwego placka, czyli pity. Bywa, że importuje się je zamrożone z Grecji i Niemiec. Pozostałe składniki są łatwo dostępne także w Polsce. Niezwykle popularna w naszym kraju jest sałatka typu gyros. Tworzy się ją głównie z kurczaka delikatnie doprawionego przyprawą typu gyros, ogórków konserwowych, sałaty, pomidora i kukurydzy. Całości smaku dopełniają ketchup i majonez, które dodaje się do tej znanej, warstwowej sałatki.
Gyros a kebab
Choć nazwy te bywają stosowane wymiennie, to w rzeczywistości są to dwie zupełnie inne potrawy (choć przygotowane w podobny sposób i z niemal analogicznych składników). Główną różnicę stanowią stosowane przyprawy!
W greckim gyrosie dominują smaki czosnku, oregano i papryki. Natomiast w tureckim kebabie najbardziej wyczuwalny powinien być smak orientalnej kolendry, kardamonu i kminu rzymskiego.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN