Do produkcji wyrobów rymarskich używa się skóry zwierzęcej, a do zszywania poszczególnych elementów rymarz używa włókien roślinnych – nici lub szpagatu. Wyroby rymarskie wykańczane są okuciami z metalu. Tradycyjnie rymarze szyli swoje wyroby ręcznie, obecnie używa się głównie maszyn.
Co to jest rymarstwo?
Celem pracy rymarza jest wykonanie lub naprawienie wyrobów rymarskich. Do standardowych wyrobów rymarskich należą: uprzęże, siodła, akcesoria do jazdy konnej, sprzęt myśliwski, artykuły turystyczne i sportowe, artykuły ochronne, pasy i paski, kabury na broń, futerały na instrumenty muzyczne itp.
W swojej pracy rymarz w pierwszej kolejności wykonuje wzornik oraz dobiera odpowiedni rodzaj skóry na podstawie jej jakości. Kolejne etapy pracy rymarza to wykrojenie odpowiednich elementów produktu, następnie przyklejenie wzmocnienia, a w razie potrzeby barwienie brzegów produktu. Ostatnim etapem jest przygotowanie poszczególnych części do zszycia, wykonanie szycia i zamontowanie okuć.
Rymarz pracuje w zakładzie rzemieślniczym lub produkcyjnym. Wykrojenie materiałów odbywa się ręcznie za pomocą specjalnych noży lub przy pomocy wykrojników i wycinarek elektrycznych. Osoba wykonująca zawód rymarza musi posiadać zdolności manualne i wyobraźnię przestrzenną. Dobry wzrok i rozwinięty zmysł dotyku są również niezbędne, dodatkowo ważne będą koncentracja i podzielność uwagi.
Rymarstwo – zawód z tradycją
Rymarz to zawód z wielowiekową tradycją. Rymarze posiadali własne cechy, które regulowały wszelkie aspekty życia – określały zwyczaje, zasady zdobywania zawodu oraz rozstrzygały spory. Obecnie zawód ten powoli zanika. Wynika to z ograniczenia zapotrzebowania na produkty wytwarzane przez rymarzy. Przed rewolucją przemysłową główną siłę pociągową w transporcie i rolnictwie stanowiły konie, które należało odpowiednio wyposażyć w wyroby rymarskie. Później konie zostały zastąpione przez maszyny i zapotrzebowanie na wyroby rymarskie znacznie spadło. Na przełomie XX i XXI wieku nastąpiło pewne ożywienie w branży rymarskiej, co wynika z rozwoju turystyki konnej i jeździectwa w Polsce, jednak dawnej popularności rymarzom już nigdy nie uda się odzyskać.
Rymarstwo – akcesoria i produkty
Podstawowe narzędzia rymarza to przede wszystkim przedmioty do obróbki skóry i przygotowania poszczególnych elementów do stworzenia produktu. Będą to więc: dziurkacze, młotki, wycinaki, kowadełka, noże, nożyczki, szydła, igły rymarskie, różne rodzaje cęgów i szczypiec. Poza tym rymarz w swojej pracy korzysta z klejów, pędzli, liniarek i wielu innych akcesoriów.
Jednym z ważniejszych produktów rymarza , wymagających też największych umiejętności, jest siodło. Stworzenie dobrego i wytrzymałego siodła wymaga wielu godzin intensywnej i niezwykle precyzyjnej pracy. Można wyróżnić wiele rodzajów siodeł, a najpopularniejsze z nich to siodła rajdowe, sportowe, skokowe, ułańskie i westernowe.
Dużo wysiłku trzeba też włożyć w produkcję chomąta. Niegdyś do produkcji chomąta używano odpowiednio wygiętego drewna bukowego, tzw. poduszkę wypełniano świńską szczeciną lub końskim włosiem, a do zszywania używano pasków rzemiennych lub dratwy. Pozostałe akcesoria jeździeckie produkowane przez rymarza to: bat, bykowiec, czaprak, kantar, lonża, lejce, ochraniacze, popręg, strzemiona, uzda, wędzidło, wodze itp.
Produkty rymarskie – rodzaje uprzęży konnych
Uprząż konna może być jednokonna lub parokonna oraz chomątowa lub szorowa.
Uprząż szorowa wywodzi się z węgierskich tradycji zaprzęgowych, a siła pociągowa konia przekłada się na zaprzęg poprzez specjalny napierśnik. Taka uprząż posiada pasy pociągowe zszyte ze sobą w około 4/5 długości. Zakończone one są specjalnymi pętlami bez dodatkowych okuć. Uprząż ta jest zdobiona dodatkowo specjalnymi paskami, wstążkami i dzwonkami. Główne rodzaje uprzęży szorowej to: wyjazdowa, maratonowa i robocza.
Uprząż chomątowa od szorowej różni się jedynie zastąpieniem napierśnika przez chomąto. Dobrze dopasowane chomąto nie ogranicza ruchów konia, a przy optymalnym położeniu umożliwia koniowi ciągnięcie dużych ciężarów. Najpopularniejszą uprzężą chomontową jest uprząż angielska. Jest to rodzaj uprzęży chomątowej, który stworzony został w Anglii w IX wieku. Układ chomątowy umożliwia pełne wykorzystanie siły pociągowej konia, nie powodując przy tym zranień u zwierzęcia – musi być tylko odpowiednio dobrany (dobra wysokość i szerokość). Uprząż angielska może być jedno- lub dwukonna, jest też bardzo bogato zdobiona. Pozostałe rodzaje uprzęży chomątowej to uprząż krakowska, śląska, podlaska i norweska.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN