Wielu osobom pojęcie „demencja” kojarzy się od razu z alzheimerem. Nie jest to do końca błąd. Objawy obu schorzeń są identyczne, jednak alzheimer jest jedynie jedną z kilku postaci otępienia. Można więc uznać, że każdy alzheimer jest demencją, jednak nie każda demencja jest alzheimerem.
Demencja charakteryzuje się upośledzeniem pamięci, funkcji poznawczych i intelektu. Najczęściej dotyczy osób dorosłych, zwłaszcza w starszym wieku. Jest nieodwracalna i ma postępujący charakter. Oznacza, że nie jest możliwe jej wyleczenie, a objawy z czasem będą się nasilać i znacznie utrudniać normalne i samodzielne funkcjonowanie. Wiedza, jak postępować z chorym na demencję, pozwoli na polepszenie jakości życia i spowolnienie postępu choroby.
Co to jest demencja?
Zgodnie z obowiązującą definicją Światowej Organizacji Zdrowia demencja (inaczej otępienie) jest zespołem objawów, które powstały w wyniku choroby lub uszkodzenia struktur mózgu. Dotyczą one zaburzenia funkcjonowania wyższych funkcji korowych: pamięci, rozumienia, myślenia, orientacji, a także zdolności językowych, uczenia się i liczenia. Dolegliwości są związane z przyswajaniem nowych informacji, jednak w miarę postępu choroby dochodzi do upośledzenia odtwarzania także starszych treści.
Według dostępnych danych na otępienie cierpi w Polsce ponad pół miliona osób. Największą grupę stanowią ludzie, którzy ukończyli 85. rok życia. Demencja jest chorobą przewlekłą i stale postępującą. Nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie, a jedynie zahamowanie rozwoju i złagodzenie dolegliwości.
Otępienie jest spowodowane uszkodzeniem mózgu związanym z procesem starzenia się lub przebiegiem chorób neurologicznych. Przyczyny demencji u osób młodych to: infekcje w obrębie tkanki mózgowej, przewlekły stres, nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych lub wady ośrodkowego układu nerwowego.
Demencja starcza – objawy
Wraz z wiekiem zdolności intelektualne i poznawcze ulegają osłabieniu. Uszkodzenie tkanki mózgowej może być spowodowane zwyrodnieniami lub chorobami, które mają działanie neurodegeneracyjne (choroba Parkinsona, choroba Alzheimera). Pierwsze objawy demencji starczej nie są zwykle dokuczliwe i często społeczeństwo oraz sam chory nie zwracają na nie uwagi. Jednak w miarę rozwoju choroby stają się coraz bardziej widoczne i znacznie zaburzają prawidłowe codzienne funkcjonowanie, a także uniemożliwiają zaspokajanie podstawowych potrzeb. W zaawansowanych etapach choroby pacjent staje się całkowicie zależny od osób trzecich.
Objawy demencji to:
- problemy z zapamiętywaniem nowych rzeczy i przypominaniem sobie słów lub nazwisk
- kłopoty z liczeniem
- zaburzenia orientacji czasowo-przestrzennej
- apatia, pogorszenie nastroju i samopoczucia
- wahania emocji
- zaburzenia zachowania
- agresja
- zaburzenia mowy
- nierozpoznawanie bliskich osób
- trudności z nazywaniem przedmiotów.
U około połowy chorych rozpoznaje się także objawy psychotyczne w przebiegu demencji: urojenia , omamy, nierozpoznawanie siebie (np. rozmowa z samym sobą w lustrze).
Demencja starcza – etapy choroby
Zgodnie ze Skalą Oceny Nasilenia Otępienia demencję można podzielić na siedem etapów:
1. Brak jakichkolwiek zaburzeń.
2. Zapominanie – nieznaczne problemy z pamięcią.
3. Łagodne zaburzenia poznawcze dotyczące pamięci, komunikacji, zachowania i orientacji.
4. Wczesna faza choroby.
5. Choroba średniozaawansowana.
6. Zaawansowana choroba – głębokie otępienie.
7. Ostatnia faza choroby – zaburzenia funkcji życiowych.
Demencja starcza – leczenie
Leczenie demencji ma na celu zahamowanie postępu choroby i złagodzenie dolegliwości. W tym celu stosuje się najczęściej leki zwiększające poziom acetylocholiny w tkance mózgowej, która odpowiada za poprawne przewodzenie impulsów nerwowych między neuronami. Bardzo ważna jest wiedza, jak postępować z chorym na demencję . Ważne są trenowanie i stymulacja mózgu poprzez czytanie książek, rozwiązywanie łamigłówek, wykonywanie czynności wymagających precyzyjnych ruchów dłoni. Należy je rozpocząć od razu po pojawieniu się pierwszych objawów. Osoba, która opiekuje się chorym na demencję, powinna być cierpliwa i wyrozumiała. Pospieszanie prowadzi do frustracji, zdenerwowania i agresji ze strony podopiecznego. Należy pamiętać, że choroba postępuje, a w jej zaawansowanych etapach chory może być całkowicie uzależniony od pomocy w codziennych czynnościach.
Demencja a śmierć
Demencja na swoim zaawansowanym etapie powoduje pogorszenie czynności życiowych – pracy serca i płuc. Dlatego najczęstszą przyczyną śmierci osoby chorej są zaburzenia ze strony tych narządów. Długość życia chorego na demencję po rozpoznaniu wynosi średnio 7 lat.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: wildpixel/Getty Images