Eurytmia jest rodzajem wyrazu artystycznego, formą ruchu, która nieco przypomina balet. Muzyka i słowa są wyrażane przy pomocy specyficznych ruchów i gestów. Ma angażować nie tylko ciało, ale przede wszystkim wyrażać duchową naturę człowieka. Jest integralnym elementem pedagogiki waldorfskiej.
Eurytmia wywodzi się z antropozofii, która pojmuje człowieka w sposób holistyczny i której głównym założeniem jest stwierdzenie, że człowiek to istota psychofizyczna – ważna w jego rozwoju jest zarówno sfera cielesna, jak i duchowa, czyli intelekt, emocje oraz zmysły.
Eurytmia Steinera
Eurytmia jest ważnym elementem pedagogiki waldorfskiej. Jej twórcą był austriacki filozof Rudolf Steiner, który po zakończeniu I wojny światowej postanowił stworzyć szkołę, w której nauka odbywałaby się przez dyskusję, sztukę i doświadczenie. Uważał, że wychowanie i naukę należy dostosować do naturalnego cyklu rozwoju człowieka. Twierdził, że człowiek rozwija się według siedmioletnich cykli, czyli co siedem lat przechodzi głęboką metamorfozę. Steiner był także zwolennikiem reinkarnacji. Uważał, że dziecko jest "wielorako zapisaną kartką", a nauczyciele i rodzice są pewnego rodzaju "wysłannikami", którzy mają je odpowiednio kształtować.
Głównym celem pedagogiki Steinera nie było przekazywanie wiedzy, lecz wspieranie młodego człowieka w osobistym rozwoju. Jego zdaniem to edukacja ma podążać za młodym człowiekiem, a nie odwrotnie. To rozwój dziecka ma definiować program dydaktyczny, a nauczyciel powinien wykazać się kreatywnością i innowacyjnym podejściem. Edukacja szkolna nie powinna ani przyspieszać, ani ograniczać rozwoju dziecka.
Szkoły według pedagogiki Steinera zyskały na popularności po II wojnie światowej, obecnie jest ich ponad tysiąc, a do tego 1700 przedszkoli, do których uczęszcza łącznie 250000 uczniów. Eurytmia jest jednym z przedmiotów obowiązkowych w szkołach waldorfskich.
Na czym polega eurytmia?
Eurytmia jako forma ruchu to sposób poruszania się ściśle skoordynowany z rytmem muzyki, przy jednoczesnej recytacji odpowiednich tekstów. Bywa określana jako "mowa widzialna w ludzkim ruchu", oznacza to, że mowa i słowa wyrażane są przy pomocy określonych ruchów i gestów.
Eurytmia jest formą sztuki, jednak ma też ważny aspekt edukacyjny. W szkole eurytmia jest traktowana jako przedmiot, który kształtuje i wzmacnia siłę woli dziecka, stymuluje rozwój emocjonalny oraz społeczny. Wpływa także na świadomość ciała i ruchu u dziecka, koncentrację, kreatywność i wrażliwość.
Eurytmia Steinera stanowi istotny punkt programu każdej placówki waldorfskiej. Jej celem jest wypracowanie harmonii pomiędzy człowiekiem a jego ciałem. Eurytmia ma za zadanie otworzyć człowieka i obudzić siły, które drzemią w każdym z nas. Metoda ta ma pomóc człowiekowi w rozwinięciu swoich zdolności i nauce kontrolowania ciała i uczuć. Według Steinera człowiek jest połączony z energią wszechświata, a eurytmia pomaga mu się na tę energią otworzyć.
Motywem przewodnim pedagogiki waldorfskiej jest przekonanie, że proces uczenia powinien angażować nie tylko intelekt, ale także uczucia i siłę woli.
Dlaczego eurytmia wzbudza kontrowersje?
Pedagogika waldorfska, której elementem jest właśnie eurytmia, może być alternatywą dla standardowych placówek edukacyjnych. Szkoły waldorfskie mają status placówek eksperymentalnych. Są doceniane za indywidualne i niesztampowe podejście do ucznia, kreatywną edukację, promowanie wartości ekologicznych oraz kameralne środowisko pracy. Pedagogika Steinera ma swoich zwolenników, budzi jednak także sporo kontrowersji. Przeciwnicy pedagogiki Steinera podkreślają brak dyscypliny, ocen oraz tradycyjnych podręczników. Twierdzą, że bezstresowa edukacja nie przygotowuje uczniów do życia w normalnej rzeczywistości społecznej, nie uczy dostosowywania się do wymagań współczesnego świata. Krytykują także zbyt bliskie relacje na linii nauczyciel – uczeń. Najpoważniejszy zarzut dotyczy porównania szkół waldorfskich do sekty religijnej, świadczyć o tym miałby zamknięty charakter szkół oraz odwołanie do antropozofii. Praktyki tej doktryny, w tym eurytmia, zdaniem sceptyków odwołują się gnostycyzmu i okultyzmu.
Zobacz także:
Materializm jako pojęcie filozoficzne i konsumpcyjne
Trubadurzy – średniowieczni poeci i muzycy w jednym
Zobacz wideo: Ruch to zdrowie. Roztańczony dyrektor szkoły zachęca uczniów do aktywności fizycznej. "Odciągamy ich w ten sposób od urządzeń elektronicznych"
Autor: Adrian Adamczyk