Syndrom dziecka alkoholika polega na powtarzaniu przez DDA schematów działania wyniesionych z domu. Dzieci alkoholików często wytwarzają bowiem cały system zachowań i postaw emocjonalnych mających na celu przetrwanie w toksycznym otoczeniu. Cechy DDA to między innymi trudności w zaufaniu najbliższym, chęć kontrolowania otoczenia i brak zaufania do własnej oceny rzeczywistości. Terapia DDA, choć najczęściej jest długotrwała, może pomóc im zastąpić wyuczone schematy działania i na nowo zaufać sobie i otoczeniu.
Problemy natury psychologicznej
Jakie są objawy DDA? Cechy wspólne dorosłych dzieci alkoholików
Co to jest DDA? Objawy zależą od indywidualnych przeżyć i charakteru, jednak część z nich jest wspólna dla większości DDA. Syndrom DDA dotyczy osób wychowywanych w rodzinie, w której choć jeden z członków zmagał się z chorobą alkoholową. Najczęściej jest to ojciec lub matka, czasem może to być inny członek rodziny ważny w życiu dziecka. Dziecko alkoholika, aby poradzić sobie z trudnymi emocjami, których nie jest w stanie zrozumieć, wytwarza schematy funkcjonowania pozwalające przeżyć mu najgorsze chwile. Z czasem zaczyna powielać je w dorosłym życiu. Z syndromem DDA blisko spokrewniony jest również DDD – syndrom dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej. Dotyczy on wszystkich rodzin, które nie są w stanie zapewnić dzieciom bezpiecznego startu w dorosłość – może to wiązać się z alkoholem, lecz także środkami psychoaktywnymi lub zaburzeniami emocjonalnymi któregoś z rodziców. Dorosłe dziecko alkoholika od urodzenia musi zmagać się z brakiem poczucia bezpieczeństwa, często również z różnymi formami przemocy psychicznej i fizycznej. DDA w relacjach z rodzicami często przyjmuje rolę dorosłego, której w oczywisty sposób nie jest w stanie sprostać. Tak ciężka trauma przeżyta w dzieciństwie prowadzi do zamknięcia się na bliskie relacje z ludźmi, braku zaufania do najbliższych lub chęci przejęcia nad nimi kontroli. W zależności od charakteru i indywidualnych doświadczeń istnieją też różne formy przystosowania DDA. Typy osobowości, które najczęściej przyjmują dzieci alkoholików, to:
- bohater – biorący na siebie odpowiedzialność za innych, kontrolujący,
maskotka, błazen – nigdy nie mówi poważnie, przybiera pozę beztroski,
kozioł ofiarny – biorący na siebie całe poczucie winy,
cień, niewidzialne dziecko – zawsze wycofany, wyalienowany.
Role, które przyjmują na siebie DDA, mają za zadanie utrzymać rodzinę w całości, uratować ją od zniszczenia. Dziecko w rodzinie alkoholowej czuje się bowiem odpowiedzialne za dalsze funkcjonowanie rodziny. Te same role, powielane w dorosłym życiu, prowadzą do braku kontaktu ze sobą, a co za tym idzie – do trudności w nawiązywaniu bliskich relacji i osamotnienia.
Syndrom DDA a związek. Jak rozmawiać z DDA?
Jak zbudować trwały związek z DDA? W związku dzieci alkoholików są albo przesadnie wycofane lub wręcz przeciwnie – kochają za bardzo. Grupa DDA to osoby, które z domu rodzinnego wyniosły spaczony obraz bliskości, partnerstwa i życia rodzinnego. Dzieci alkoholików w związkach poszukują czegoś, co wypełni im brak i pozwoli nadrobić stracone lata. Mężczyzna DDA w związku może więc być nadmiernie kontrolujący, zaborczy i wycofany. Kobieta DDA w związku będzie szukała matczynej bliskości, może pragnąć ideału, który zaspokoi wszystkie jej potrzeby, nawet te niewypowiedziane.
Co może pomóc w zbudowaniu trwałej relacji z dzieckiem alkoholika? Dorosłe dziecko alkoholika w związku czuje się niepewnie, bliskie relacje kojarzą mu się głównie z bólem. Warto uszanować jego potrzebę autonomii, okazując jednocześnie wsparcie i zainteresowanie. Ważne jest również, aby pokazać, że bliskość i relacje można przeżywać w pozytywny sposób. Jest to tzw. tworzenie pozytywnych korelacji. Warto również zachęcić partnera do podjęcia terapii, która pozwoli mu skonfrontować się z przeszłością.
Psychoterapia DDA – jak sobie pomóc?
Kto powinien rozważyć udział w terapii dla DDA? Terapia przeznaczona jest dla osób, które w dorosłym życiu borykają się z problemami emocjonalnymi i problemami w związkach, którym same nie potrafią zaradzić. Do alarmujących sygnałów, które świadczą o syndromie DDA, należą:
- obniżona samoocena,
smutek, stany depresyjne,
wstyd,
wycofanie,
trudności w bliskich relacjach,
lęk i objawy psychosomatyczne.
Terapia dla DDA ma na celu skonfrontowanie dorosłego dziecka alkoholika z przeszłością i analizę mechanizmów, które utrudniają mu funkcjonowanie w bliskich relacjach. Ważnym elementem psychoterapii jest również zdjęcie z niego poczucia winy i odpowiedzialności za losy innych. Leczenie DDA może mieć formę terapii indywidualnej lub grupowej – zależy to od osobistych preferencji. Aby terapia dla DDA odniosła pozytywny skutek, konieczny jest dobrowolny udział osoby dotkniętej syndromem, a także szczere zaangażowanie i chęć wprowadzenia zmian w życiu.
Zobacz także:
- Zaskakujące wyniki badań: ludzie potrafią wywąchać strach. Która płeć robi to skuteczniej?
- "Efekt drzwi", czyli dlaczego pamięć nas zawodzi? "Mózg starzeje się zdecydowanie szybciej niż ciało"
- Co zrobić, gdy partner nie chce nas przytulać? "Na szczęście wzorców zachowań można się uczyć"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Peter Dazeley/Getty Images