Moja mama chciała, żebym była idealna. Dziś mam 30 lat, a chory perfekcjonizm niszczy mi życie

Smutna kobieta przy oknie. Zaburzenia osobowości. Borderline
Zaburzenia osobowości
Źródło: EMS-FORSTER-PRODUCTIONS/Getty Images
Lubisz mieć wszystko zaplanowane, a gdy coś idzie niezgodnie z twoim planem, wpadasz w panikę? Silna potrzeba perfekcjonizmu może nie tylko komplikować życie, ale także nas unieszczęśliwiać. Skąd bierze się to zjawisko i jak sobie z nim radzić? O tym rozmawiałam z Zuzanną Butryn, psychologiem i psychoterapeutą.

Chory perfekcjonizm – skąd się bierze i jak sobie z nim radzić?

Lena, lat 30. Ma dobrą pracę, męża i własne mieszkanie z widokiem na ulubiony park. Mimo wszystko czuje się nieszczęśliwa. Jak twierdzi, zawsze coś w jej życiu idzie nie tak. Perfekcjonizm, który zaszczepili w niej rodzice, każdego dnia obniża jej poczucie własnej wartości.

- Moja mama wychowywała mnie na idealne dziecko. Dobre oceny, dodatkowe zajęcia z języków obcych, a do tego balet, bo przecież kształtuje postawę i uczy dyscypliny. Do dziś pamiętam, jak od rana do nocy biegałam od szkoły do szkoły, a potem siedziałam po nocach i zakuwałam, by nie zawieść rodziców. Dziś mam 30 lat, a chory perfekcjonizm niszczy moje życie, został ze mną już na zawsze – powiedziała Lena.

Dziewczyna wciąż stawia sobie nowe wyzwania, nieustannie dąży do doskonałości, a przy tym z niczego nie jest w stu procentach zadowolona. Nierealistyczne i skrajnie wysokie wymagania wobec siebie mogą jednak prowadzić do obniżenia poczucia własnej wartości. Ale tak naprawdę skąd one się biorą?

- Perfekcjonizm może wynikać z naszych cech osobowości, ale także może być wynikiem uwewnętrznionych schematów, które internalizują się w nas w procesie dzieciństwa, dorastania. Duże wymagania środowiska w momencie, kiedy jesteśmy dziećmi, sprawiają, że w dorosłym życiu często trudno nam odpuścić i zrobić coś na tą przysłowiową 3+, czyli wystarczająco dobrze zamiast perfekcyjnie. Dążenie do ideału i doskonałości nas spala, sprawia, że stale jesteśmy z siebie niezadowoleni, mamy o sobie kiepskie zdanie - tłumaczy Zuzanna Butryn, psycholog i psychoterapeuta.

Marek Siudym o swoim perfekcjonizmie

Czy mogą mieć na to wpływ traumy z dzieciństwa? Zachowanie rodziców, którzy oczekiwali, że dziecko będzie idealne, a dziecko bało się odrzucenia czy gniewu?

ZB: Oczywiście. Rodzic stale krytykujący swoje dziecko, mający zbyt duże oczekiwania, uwewnętrznia w dziecku schemat zbyt wysokich wymagań oraz bezlitosnych norm. Dziecko stara się zadowolić rodzica, robi tyle, ile może, a rodzic stale jest niezadowolony. Moi pacjenci mówią o przykładach z dzieciństwa. „Wracałam z 5, a tato mówił, że koleżanka z ławki dostała 6, to czemu ja nie mogę?”. To bardzo niebezpieczne. W dorosłym życiu kierujemy się wtedy podobną matrycą emocji. Wykonujemy projekt w pracy, nie jest on perfekcyjny, wiec nasz wewnętrzny głos trybu rodzicielskiego stawia wyżej poprzeczkę. W efekcie jesteśmy z siebie niezadowoleni. To błędne koło, które warto przerwać.

Jakie zachowania rodziców mogą doprowadzić do "chorego" perfekcjonizmu, który będzie nam towarzyszyć nawet w życiu dorosłym?

ZB: Niedocenianie starań dziecka, niewspieranie jego mocnych stron i siły charakteru. Mamy prawo skrytykować swoje dziecko, ale taką informację poprzedzamy wspierającym komunikatem, np. "Twoją mocną stroną jest matematyka, ale nad wynikami z biologii musisz więcej popracować. Może mogę jakoś Ci w tym pomóc?".

Chory perfekcjonizm wspiera nadmiar obowiązków, z którymi dziecko ambitne sobie nie radzi. Zwróćmy uwagę na to, aby w przestrzeni naszego dziecka znalazł się czas na odpoczynek i regenerację. Niech dziecko ma 2-3 przedmioty, z których będzie miało 5, reszta przedmiotów niech będzie na 4 czy 3. Ważne są też pasje pozaszkolne i ogólne zainteresowania dziecka w jakimś kierunku. Zachęcajmy dzieci do eksplorowania zainteresowań w różnych obszarach. Takie podejście wydaje się być zdrowe dla rozwoju psychicznego naszej pociechy.

Jak zatem radzić sobie z perfekcjonizmem, kiedy przejmuje kontrolę nad naszym życiem? Kiedy kierujemy się zasadą "nie potrafię zrobić tego celująco, więc będę to odwlekać w nieskończoność".

ZB: Pomaga psychoterapia.

Zobacz także:

Autor: Nastazja Bloch

Źródło zdjęcia głównego: EMS-FORSTER-PRODUCTIONS/Getty Images

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Zmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze

Zmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"