Żelazo jest szczególnie ważne dla osób chorych na anemię czy hemochromatozę, ale ważną rolę pełni dla każdego z nas. Dlatego warto wiedzieć, czym jest żelazo, do czego jest nam potrzebne, a także tego, w jakich produktach jest żelazo. Czytaj dalej i dowiedz się, jaka powinna być zbilansowana dieta i dieta w anemii, niedokrwistościach.
Rola żelaza, produkty bogate w żelazo - czy są ogólnodostępne?
Żelazo to niezbędny mikroelement dla prawidłowo funkcjonującego organizmu. Dostając się do organizmu, pełni rolę składnika hemoglobiny, która odpowiada za transport tlenu. Dieta uboga w żelazo niekiedy przyczynia się do wystąpienia szeregu objawów z powodu niedoboru tego pierwiastka. Warto wiedzieć, które produkty bogate w żelazo należy włączyć do codziennej racji pokarmowej. Jako że żelazo występuje w różnych formach (o różnej przyswajalności), zdecydowanie każdy z nas powinien wiedzieć, jak odróżnić produkty obfite w składnik o dobrej biodostępności od tych o słabym wchłanianiu do organizmu. Większość produktów jest ogólnodostępna w sklepach.
Produkty zawierające żelazo to m.in.:
· wątróbka,
· kaszanka,
· otręby pszenne,
· pestki dyni,
· kakao.
Warunki przyjmowania żelaza - co ma szczególny wpływ na biodostępność składnika? Podział na żelazo hemowe i niehemowe
Źródła składnika podzielić możemy na te, które zawierają jego hemową formę oraz produkty bogate w żelazo niehemowe. Pierwsze są źródłami żelaza o dużo lepszej biodostępności, dlatego osoby obarczone niedokrwistością szczególnie powinny zwrócić uwagę na produkty z żelazem w formie hemowej . Będą to wyroby zwierzęce.
Produkty - żelazo hemowe
· wątróbka,
· sardynki,
· owoce morza,
· indyk,
· jaja.
Z drugiej zaś strony mamy żelazo niehemowe (pochodzenia roślinnego), które przyswaja się gorzej, jednak włączając do diety produkty zawierające dużą ilość żelaza niehemowego , również jesteśmy w stanie zaopatrzyć ciało w ten składnik.
Żelazo w produktach roślinnych jest m.in. w:
· pestkach dyni,
· fasoli,
· nasionach chia,
· sezamie,
· orzechach ziemnych,
· jarmużu.
Jeśli zadbamy o to, aby produkty spożywcze zawierające żelazo stanowiły podstawę naszej diety, to i tak jesteśmy dopiero w połowie drogi do pełnego sukcesu. Wiele składników odżywczych decyduje o stopniu przyswajania żelaza w dwunastnicy. Błonnik, taniny (herbata, kawa), wapń redukują biodostępność składnika. Dlatego w przypadku niedokrwistości należy unikać łączenia produktów zawierających żelazo z produktami, które są źródłem wapnia, błonnika i tanin. Odwrotnie sprawa wygląda w przypadku witaminy C, która potęguje biodostępność pierwiastka.
Połączenie: produkty z żelazem + dobre źródła witaminy C = efektywna dietoterapia w przypadku anemii.
Najlepiej przyswajalne źródła żelaza
Jak wiemy, to wyroby zwierzęce stanowią produkty obfite w pierwiastek o lepszej przyswajalności , dlatego osoby cierpiące na anemię, decydując się na dietę, powinny wiedzieć, które z tych artykułów są najbogatsze w żelazo.
Produkty bogate w żelazo łatwo przyswajalne - tabela
Żywienie w jednostkach chorobowych: niedokrwistość, hemochromatoza
Niedokrwistość może wynikać z niedoboru żelaza w organizmie. Jej przyczyną może być niewystarczająca podaż żelaza w diecie lub zaburzenia wchłaniania tego pierwiastka. Z drugiej jest hemochromatoza, która jest drugą skrajnością w przyswajaniu żelaza. Zbyt duże przyswajanie żelaza i jego gromadzenie w narządach może być bardzo niebezpieczne. Wtedy warto zaznajomić się z artykułami, które charakteryzują się zdolnością do chelatowania żelaza: (błonnik, kwas fitynowy, wapń) oraz artykułami o niskiej jego zawartości.
Produkty ubogie w żelazo: owoce, nabiał, pieczywo jasne.
Żelazo dla różnych grup: niemowlęta, dzieci, dorośli, kobiety w ciąży
Produkty bogate w żelazo to nieodłączny element diety wielu grup wiekowych. Pełni ono szczególną rolę w rozwoju dziecka, ale także i kobiet (zwłaszcza obficie miesiączkujących) oraz ciężarnych. Warto wiedzieć, że zarówno nadmiar, jak i niedobór tego pierwiastka jest szczególnie niebezpieczny. Dlatego zbilansowany jadłospis pozwala zadbać o gospodarkę żelazową.
Zalecenia żywieniowe w niedokrwistości - propozycje kulinarne oparte na produktach bogatych w żelazo:
· Wątróbka z cebulką + sałata zielona z oliwą z oliwek.
· Pieczywo jasne z pasztetem drobiowym + szklanka soku pomarańczowego.
· Sardynki w sosie pomidorowym skropione sokiem z cytryny.
Zalecenia żywieniowe w hemochromatozie - propozycje kulinarne oparte na produktach ubogich w żelazo:
· Pieczywo pełnoziarniste z twarożkiem i ogórkiem + herbata czarna.
· Zupa krem z pomidorów + mozzarella i grzanki.
· Zupa mleczna z jasnym pieczywem + czarna kawa.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN