C: Oprócz problemów emocjonalnych, choroba sieroca u dzieci może wywoływać także objawy somatyczne. Niektórzy lekarze są zdania, że prowadzi do poważniejszych problemów zdrowotnych – może na przykład uszkodzić system endokrynologiczny i zahamować proces wzrostu.
Choroba sieroca u dzieci – jakie są jej przyczyny?
Choroba sieroca to zespół zaburzeń rozwoju psychicznego dziecka, które powstały w wyniku nieprawidłowego ukształtowania się relacji z głównym opiekunem. Nazywana jest również nieorganicznym zespołem opóźnienia rozwoju lub hospitalizmem.
Jeśli dziecko dotknęła choroba sieroca, przyczyny są zwykle związane z nieprawidłową relacją z matką lub innym ważnym opiekunem. Są to sytuacje, takie jak śmierć rodziców, ich długotrwały wyjazd za granicę w celach zarobkowych, pobyt dziecka w placówce opiekuńczej lub leczniczej. Dlatego właśnie choroba kojarzona jest zwykle z wychowankami domów dziecka. Może się jednak zdarzyć, że nawet pomimo obecności rodziców w domu, u najmłodszych pojawiają się objawy choroby sierocej . Przyczyną są choroby psychiczne czy zaburzenia osobowości rodziców, którzy nie potrafią okazywać miłości, uśmiechu i zainteresowania. Często zdarza się to w rodzinach dysfunkcyjnych, w których występuje problem uzależnienia od alkoholu i narkotyków.
Choroba sieroca – objawy
Jeśli słyszysz hasło: „choroba sieroca”, bujanie jest zapewne pierwszym objawem, który przychodzi ci do głowy. Rzeczywiście, jest charakterystyczne dla tej przypadłości, choć występuje w towarzystwie wielu innych zachowań. Objawy choroby różnią się na jej kolejnych etapach, nieco przypominających charakterystyczne fazy żałoby.
Fazy choroby sierocej i charakterystyczne dla nich objawy:
- Faza protestu – to pierwszy etap reakcji na deficyt miłości matki. Dziecko stara się głośno zwrócić na siebie uwagę za pomocą dostępnych mu narzędzi – płacze, krzyczy, bywa agresywne. Pojawiają się reakcje ze strony układu pokarmowego - brak apetytu, zaburzenia trawienia i wymioty. Mogą wystąpić także kłopoty z zasypianiem, koszmary nocne i wybudzanie się w środku nocy.
- Faza rozpaczy – to etap, na którym dziecko reaguje mniej gwałtownie i wycofuje się ze świata. W związku z przeżywanymi emocjami, staje się apatyczne i smutne, wykazuje lęk przed innymi. Nie ma ochoty na zwykłą aktywność ruchową, jest blade i szybko się męczy. Może pojawić się moczenie nocne. Na tym etapie dziecko wykazuje także brak apetytu, w związku z czym waga ciała może gwałtownie spadać. To wtedy pojawiają się charakterystyczne dla tej choroby automatyzmy ruchowe, takie jak kiwanie się, a także ssanie kciuka.
- Faza zwątpienia – to ostatni etap choroby sierocej, w którym dziecko zamyka się w sobie i pozornie uspokaja. Zaczyna współpracować z opiekunami i wykonywać ich polecenia, choć wewnętrznie nadal jest rozdarte. Wykazuje bierność, obojętność na toczące się wokół wydarzenia, unika kontaktu wzrokowego, a jego mimika staje się bardzo uboga. W tej fazie może pojawić się błądzenie nieobecnym wzrokiem po suficie i ścianach (tzw. sufitowanie).
Choroba sieroca u dorosłych – objawy
Jeśli w dzieciństwie dotknęła cię choroba sieroca, skutki w dorosłym życiu mogą być nadal odczuwalne. Młodzież i dorośli, którzy doświadczyli zaburzenia relacji z matką, wykazują bardzo silną potrzebę nawiązywania więzi emocjonalnych, przy jednoczesnym strachu przed bliskością. Mogą cechować się egocentryzmem, oziębłością oraz zaniżoną empatią lub jej nawet brakiem. Choroba sieroca u dorosłych skutkuje także problemami z koncentracją, abstrakcyjnym myśleniem i właściwym zrozumieniem siebie oraz intencji innych osób. Ponadto zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń osobowości, na przykład typu borderline.
Choroba sieroca – leczenie
W przypadku chęci podjęcia leczenia, ważna jest świadomość, co to jest choroba sieroca i w jaki sposób można walczyć z jej skutkami. Pierwszym etapem jest oczywiście trafna diagnoza, po której powinien nastąpić szereg działań, mających na celu poprawę sytuacji dziecka. Leczenie choroby sierocej odbywa się metodą terapii wychowawczej i terapii rodziny. Konieczne jest stworzenie przyjaznych warunków, które będą stymulowały dziecko dotknięte chorobą sierocą do prawidłowego rozwoju.
Warto pamiętać o jeszcze jednej kwestii. Kluczowy dla rozwoju emocjonalnego dziecka jest jego trzeci i czwarty rok życia. To właśnie wtedy tworzą się prawidłowe wzorce zachowań, z których mały człowiek będzie korzystał w późniejszym życiu. Jeśli w tym okresie zabraknie miłości i uwagi matki, mogą pojawić się objawy choroby sierocej. Między innymi dlatego warto poświęcać najmłodszym jak najwięcej uwagi, okazywać im miłość i troskę.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN