Sprawdź, gdzie rosną kurki, jak wyglądają, jak odróżnić je od lisówki pomarańczowej i oczywiście, jak je przyrządzić.
Kurka - grzyb jadalny i zdrowy
Kurka to nie tylko grzyb, z którego można wyczarować smaczne potrawy.
Wartości odżywcze 100 g kurek:
- 42 kcal,
- woda: 89,1 g,
- białko: 1,5 g,
- tłuszcze: 0,8 g,
- węglowodany: 6,6 g,
- błonnik: 3,2 g,
- popiół: 1,3 g,
- potas: 67 mg,
- magnez: 10 mg,
- wapń: 7 mg,
- żelazo: 2,3 mg,
- witamina C: 7,2 mg.
- witamina PP: 0,86 mg,
- witamina B2: 0,384 mg,
- witamina B1: 0,044 mg.
Badania z 2014 roku wykazały, że kurka ma działanie przeciwnowotworowe w przypadku raka jelita grubego.
Kurki - gdzie rosną?
W jakich lasach rosną kurki? Można je znaleźć zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych. Najczęściej rosną pod świerkami, w mchu. Na grzybobranie można się wybrać między czerwcem a listopadem.
Jak wygląda kurka?
Kurka (grzyb) - inaczej pieprznik jadalny lub pieprznik pospolity - to blaszkowy, pomarańczowożółty lub żółty grzyb jadalny. Ma kształt przypominający lejek. Kapelusz jest gładki i matowy, nieregularny, powyginany lub podwinięty, może być postrzępiony. Jego wielkość to 1-12 cm. Blaszki są dość nieregularne, raczej grube, rozgałęziające się i łączące. Trzon jest gładki, może być trochę jaśniejszy niż kapelusz, często rośnie wygięty.
Miąższ widoczny po złamaniu jest biały lub jasnożółty. W trzonie robi się nieco włóknisty.
Dojrzały pieprznik jadalny (kurka) ma delikatnie pieprzowy, korzenny zapach.
Jak wyglądają kurki? Grzyby, które łatwo pomylić
Niestety, tak jak większość najsmaczniejszych grzybów jadalnych, kurka ma bardzo podobnego sobowtóra. Kurka i lisówka pomarańczowa (fałszywa kurka) mogą być ze sobą łatwo pomylone, a są jeszcze inne grzyby podobne do pieprznika jadalnego.
Kerrick/Getty Images
Jak rozpoznać kurki:
- lisówka pomarańczowa a kurka: lisówka pomarańczowa od pieprznika jadalnego różni się kolorem - jest ciemniejsza, oraz tym, że ma dużo cieńsze i gęstsze blaszki pod kapeluszem, nie można kierować się smakiem czy zapachem - ten niejadalny grzyb nie jest gorzki ani nie wydziela nieprzyjemnego zapachu, lisówka najczęściej rośnie pod jodłami, bukami i sosnami;
- kolczak obłączasty a kurka: z góry są bardzo podobne, jednak spód kapelusza kolczaka obłączastego jest kolczasty;
- pieprznik pomarańczowy a kurka: pieprznik pomarańczowy ma dużo intensywniejszy kolor pomarańczowy niż pieprznik jadalny, rośnie pod bukami, nie świerkami;
- pieprznik ametystowy a kurka: pieprznik ametystowy, w odróżnieniu od pieprznika jadalnego, na kapeluszu ma fioletowe łuski, oprócz tego rośnie pod bukami, nie pod świerkami.
Wszystkie rodzaje pieprzników są jadalne. Tak naprawdę trzeba uważać, aby nie pomylić kurki z lisówką pomarańczową. Według niektórych źródeł jest niejadalna, według innych - trująca. Na pewno w dużych ilościach może wywołać problemy żołądkowe. Lepiej nie przekonać się o tym na własnej skórze.
Pieprznik jadalny - przepisy
Najpopularniejsze przepisy z kurkami to sosy, np. do makaronów.
Najprostszy sos z kurek - składniki:
- świeże kurki,
- cebula,
- oliwa z oliwek,
- ząbek czosnku (lub kilka),
- śmietana 12 proc.,
- natka pietruszki,
- sól i pieprz,
- makaron wstążki.
Najpierw szklimy na oliwie cebulę, dodajemy umyte i pokrojone kurki i dusimy do miękkości. Pamiętajmy, że kurki smaży się krótko, aby nie stwardniały. Dodajemy śmietanę, mieszamy z makaronem, a na talerzach posypujemy natką.
Przepis na kurki w zalewie octowej - składniki:
- kurki,
- 1,25 l wody,
- 250 ml octu,
- 0,5 szklanki cukru,
- 2 łyżeczki soli,
- łyżeczka gorczycy,
- kilka ziarenek ziela angielskiego,
- kilka ziarenek pieprzu czarnego,
- 3 listki laurowe.
Najpierw gotujemy kurki przez 5 minut. Odcedzamy i odsączamy. Wkładamy je do wyparzonych słoików. Gotujemy marynatę przez kilka minut. Zalewamy grzyby w słoikach i pasteryzujemy przez 15 minut.
Kurki nadają się do suszenia, ale zwykle po ususzeniu mieli się je na "przyprawę grzybową".
Pieprznik jadalny - hodowla
Jak na razie opłacalna hodowla pieprznika jadalnego nie jest możliwa na skalę przemysłową, choć wciąż podejmowane są próby, aby kurkę "udomowić".
Są do kupienia preparaty reklamowane jako bazy do hodowli kurki, nie ma jednak pewności, że staną się podstawą hodowli pieprznika jadalnego. Gdyby hodowla kurki była taka prosta, dawno już byłyby firmy specjalizujące się w produkcji przemysłowej kurek.
Niestety, kurki to grzyby mikoryzowe, które tylko niekiedy działają jak saprofity (saprofitami są np. pieczarki, które da się bez problemu uprawiać), wymagające nie tylko odpowiedniego środowiska, gleby, ale i sąsiedztwa (w odróżnieniu od powszechnie hodowanych pieczarek czy boczniaków). Osiągnięcie odpowiednich warunków do hodowli kurki jest trudne (nawet producenci nie dają gwarancji, że grzyby wyrosną, prawdopodobieństwo szacują na nieco powyżej 80 proc.). Nie ma też pewności, że jeśli raz grzybnia wyda owoce, to pojawią się za rok.
Hodowle kurek istnieją w laboratoriach dla celów badawczych.
Zobacz także:
- Sezon na grzyby. Co warto wiedzieć przed wyprawą do lasu?
- Kiszonki można zrobić niemal ze wszystkich owoców i warzyw. Na czym polega ten proces?
- Dieta w leczeniu i profilaktyce depresji. Jak jedzenie wpływa na nasz nastrój?
Zobacz wideo: Cenne właściwości grzybów. Dlaczego warto włączyć je do diety?
Bibliografia:
Marta Kinga Lemieszek "Właściwości przeciwnowotworowe polisacharydów izolowanych z grzybów klasy Basidiomycetes" Zakład Biologii Medycznej, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie.
Justyna Rajewska, Bożena Bałasińska "Związki biologicznie aktywne zawarte w grzybach jadalnych i ich korzystny wpływ na zdrowie" Postepy Hig Med Dosw. (online), 2004; 58: 352-357 www.phmd.pl.
Projektor Jagielloński 2 , "Grzyby i ich hodowle laboratoryjne źródłem substancji leczniczych", www.projektor.uj.edu.pl.
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Moment RF