Czym jest komunikacja interpersonalna?
Komunikacja interpersonalna to po prostu wymiana komunikatów pomiędzy dwoma jednostkami. Jest psychologicznym procesem, dzięki któremu człowiek przekazuje i otrzymuje informacje podczas kontaktów z innymi. Kontakty interpersonalne są elementem niezbędnym do nawiązywania relacji między poszczególnymi osobami, a także podstawą funkcjonowania społeczeństwa.
Elementy komunikacji interpersonalnej to:
- nadawca, czyli osoba, która chce coś przekazać,
- odbiorca, czyli osoba, do której skierowana jest wiadomość,
- komunikat, czyli treść przekazu,
- kod, czyli sposób przekazania i odczytania informacji (np. słowa),
- kanał, czyli środek przekazania komunikatu (np. mowa).
Rodzaje komunikacji interpersonalnej
Zasadniczo komunikację interpersonalną dzielimy na werbalną i niewerbalną.
Komunikacja werbalna to porozumiewanie się za pomocą słów – zarówno mówionych (dialogi, negocjacje, przemówienia itp.), jak i pisanych (maile, listy, SMS-y, notatki itp.).
Komunikacja niewerbalna to komunikowanie za pomocą sygnałów pozasłownych – zarówno świadomych, jak i podświadomych. Są to np. mimika, kontakt wzrokowy, ton głosu, ruchy, gesty czy dotyk.
Bariery w komunikacji interpersonalnej
Bariery komunikacyjne to wszystko to, co zakłóca efektywne porozumienie pomiędzy nadawcą a odbiorcą komunikatu.
Rodzaje barier:
- różnice kulturowe
Nieznajomość języka, tradycji czy zwyczajów rozmówcy wpływa negatywnie na proces porozumiewania się. Pamiętajmy, że każdy z nas ma swój system poznawczy, oparty w większej mierze na przeszłości i związanych z nią osobistych doświadczeniach.
- brak umiejętności decentracji
Większość osób nie potrafi wczuć się w sytuację mówiącego. Spowodowane jest to etnocentryzmem ludzkim. Aby proces komunikacji interpersonalnej przebiegał prawidłowo, konieczne jest przyjęcie perspektywy mówiącego.
- brak spójności między komunikacją werbalną a niewerbalną
Wszystko jest w porządku, kiedy oba rodzaje komunikacji się nawzajem wspierają i uzupełniają. Jednak gdy nasz rozmówca smutne wieści obwieszcza radosnym tonem i z uśmiechem na twarzy, pojawia się pewien dysonans.
- utrudnienia percepcyjne
Efektywna komunikacja jest również zagrożona w przypadku, gdy coś zakłóca naszą percepcję. Takie błędy w rozmowie mogą zostać spowodowane na przykład przez zbyt szybką i niewyraźną artykulację wypowiedzi czy niesprzyjające warunki zewnętrzne (np. głośna muzyka czy zła pogoda).
- stereotypy
Bariera ta powstaje w skutek tego, iż wartościujemy naszych partnerów w komunikacji ze względu na ich status. Więcej uwagi i szacunku okazujemy ludziom o wysokim statusie niż tym o niskim. Często niestety mamy także inne uprzedzenia, np. rasowe.
- wybiórczość uwagi
To zakłócenie jest skutkiem nieskupiania się na całości wypowiedzi naszego współrozmówcy, tylko na jakimś pojedynczym fakcie. Przez to słuchacz może nie dostrzegać innych sygnałów wysyłanych przez nadawcę.
- samopoczucie
Duże znaczenie w komunikacji mają również uwarunkowania psychologiczne nadawcy i odbiorcy. Poglądy są zazwyczaj stałe i ogólne, ale nasz stan psychofizyczny w dużym stopniu zmienia naszą ocenę zdarzeń. Dlatego często jest nam trudniej dogadać się z innymi, kiedy jesteśmy zdenerwowani, zmęczeni lub chorzy.
Zasady komunikacji interpersonalnej
Aby prawidłowo porozumiewać się z innymi, należy być świadomym występowania wyżej wymienionych barier i oczywiście w miarę możliwości ich unikać. Jak jeszcze można zwiększyć szanse na realizację założonego przez siebie celu interakcji? Poniżej kilka naszych rad.
1) Słuchaj!
Niby oczywista sprawa, a jednak często o niej zapominamy. Podczas rozmowy okazuj zainteresowanie swojemu interlokutorowi. Staraj się utrzymywać z nim kontakt wzrokowy oraz skupiać się na jego słowach i mowie ciała.
2) Ustal cel komunikacji
Pomyśl, po co w ogóle prowadzisz daną konwersację i nadaj jej taki tor, żeby rozmówca także wiedział, jaki jest jej cel. Jeżeli uda się go osiągnąć, podkreśl to, a nawet podziękuj.
3) Sprecyzuj swoje komunikaty
Często zakładamy, że odbiorca wypowiedzi "wie, o co chodzi". Dbaj jednak o to, by mówić w sposób jasny i dopasowany do rozmówcy, np. nie używaj jakiegoś żargonu, jeżeli może być on przez niego niezrozumiały. Unikaj niedopowiedzeń – nie zakładaj, że osoba, z którą prowadzisz konwersację, domyśli się, jakie są Twoje intencje.
4) Interpretuj informacje zwrotne
Obserwuj zachowanie swojego rozmówcy i na bieżąco analizuj jego komunikaty. Jeżeli milczy, pamiętaj, że brak werbalnej reakcji nie oznacza, że braku interakcji. Jeśli jednak potrzebujesz jego odpowiedzi, postaraj się w delikatny sposób o nią upomnieć.
5) Pamiętaj, że przez cały czas się komunikujesz
Jednym z mitów związanych z komunikacją interpersonalną jest przekonanie, że to my decydujemy, kiedy ona zachodzi. Tymczasem, czy tego chcemy, czy nie, praktycznie ciągle wysyłamy otoczeniu różnego rodzaju sygnały. Może to być śmiech, gest, parsknięcie, odwrócenie głowy czy nawet wyżej wspomniane milczenie.
Zobacz także:
- Coraz więcej młodzieży uważa, że jest w związku z kimś, kogo nigdy nie spotkało na żywo. Czy to jest prawdziwa miłość?
- W szkole pojawi się nowy przedmiot. "To będzie hit nie tylko z nazwy"
- Kiedy wrócić po macierzyńskim? "Jestem mamą pracującą od dnia nr 1"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Hinterhaus Productions/Getty Images