Formy zatrudnienia pracowników w Polsce – jakie są i czym się różnią?

Dwóch mężczyzn rozmawia o pracy.
Fot. Image Source / Getty Images
Dopuszczalne formy zatrudnienia w Polsce znacznie się od siebie różnią i pozwalają na dopasowanie warunków zatrudnienia do potrzeb obu stron w szerokim zakresie. Porównanie form zatrudnienia polega przede wszystkim na zestawieniu czasu i miejsca oraz elastyczności wykonywania obowiązków.

W Polsce różne formy zatrudnienia funkcjonują w oparciu o różne prawo. Mają też różną elastyczność i zaspokajają inne potrzeby pracodawców i pracowników. Oprócz podstawowych form zatrudnienia w Polsce funkcjonują też szczególne formy zatrudnienia, które łączą cechy innych form.

Podstawowe formy zatrudnienia w Polsce

Za podstawowe formy zatrudnienia w Polsce można uznać umowę o pracę na czas nieokreślony i umowę o pracę na czas określony oraz ich warianty, samozatrudnienie, a także umowę zlecenia i umowę o dzieło. Formy zatrudnienia pracowników w Polsce można podzielić najogólniej na pracownicze i niepracownicze:

· niepracownicze formy zatrudnienia – w rozumieniu prawa osoba wykonująca zadania powierzone przez pracodawcę nie jest pracownikiem, a rodzaj relacji tych dwóch stron reguluje Kodeks cywilny ; do tej grupy należą wszystkie rodzaje umów poza umową o pracę i jej wariantami;

· pracownicze formy zatrudnienia – zgodnie z zapisami Kodeksu pracy osoba wykonująca działania na rzecz pracodawcy jest pracownikiem, dotyczy to wszystkich rodzajów umowy o pracę; wyróżnia się w tej grupie typowe i nietypowe formy zatrudnienia – typowymi są umowy o pracę na czas nieokreślony, do nietypowych form zatrudnienia zalicza się umowy o pracę na czas określony, w niepełnym wymiarze godzin i umowy o pracę na zastępstwo.

Ze względu na czas i miejsce wykonywanych zadań można wyodrębnić grupę elastycznych form zatrudnienia.

Zobacz film: Kiedy pasja staje się drugą pracą. Źródło: Dzień Dobry TVN

Elastyczne formy zatrudnienia – wady i zalety, rodzaje

Elastyczne formy zatrudnienie w Polsce to takie, które są tak pomyślane, by spełniały wymagania i potrzeby pracodawców i pracowników pod kątem czasu i miejsca wykonywanych obowiązków. Funkcjonują na podstawie Kodeksu pracy lub Kodeksu cywilnego.

Elastyczne formy zatrudnienia w Polsce to:

· umowa na okres próbny – to umowa o charakterze usługowym, obowiązuje na określony czas; rodzaj umowy o pracę;

· umowa o pracę na czas określony – funkcjonuje na takich samych zasadach jak umowa o pracę, jednak czas jej obowiązywania jest określony (zgodnie z prawem nie dłuższy niż 33 miesiące);

· umowa na czas wykonywania określonej pracy – rodzaj umowy o pracę, zawiera się ją na czas wykonania określonego zadania przez pracownika, np. zbioru plonów; zwykle to praca sezonowa lub dorywcza;

· umowa o pracę tymczasową – funkcjonuje w oparciu o Kodeks pracy, tak jak umowa o pracę, to inaczej umowa agencyjna, czyli zawierana z agencją pracy; w ramach umowy o pracę tymczasową pracownik może zawrzeć wiele umów o pracę na czas określony z różnymi podmiotami;

· umowa na zastępstwo – podstawą prawną tego typu umowy jest Kodeks pracy; to rodzaj umowy o pracę na czas określony; pracownik zatrudniony na umowę na zastępstwo wykonuje zadania nieobecnego pracownika, który dotychczas zajmował się tymi zadaniami;

· umowa zlecenie – umowa cywilnoprawna, na mocy której zleceniobiorca (czyli pracownik) zobowiązuje się do wykonywania określonych zadań na rzecz zleceniodawcy (czyli pracodawcy), przy czym zleceniobiorca nie jest podporządkowany zleceniodawcy i nie wykonuje pracy pod jego kierownictwem;

· umowa o dzieło – umowa cywilnoprawna, w której określa się efekt działań pracownika (wykonawcy) możliwy do zweryfikowania przez pracodawcę (zlecającego);

· kontrakt/samozatrudnienie – kontrakt jako forma zatrudnienia jest najbardziej elastyczny, ponieważ dokładne zapisy umowy pomiędzy pracodawcą a wykonawcą kontraktu mogą być określone bardzo precyzyjnie na różnych płaszczyznach; samozatrudnienie i wykonywanie kontraktu na rzecz innych osób to jedna z najczęściej wybieranych form zatrudnienia przez freelancerów, np. redaktorów, specjalistów od IT, grafików, ale także menedżerów (zwłaszcza najwyższego szczebla); zwykle kontrakt jest umową cywilnoprawną.

Porównanie form zatrudnienia możliwe jest także w kontekście uprawnień i pakietów świadczeń. Formy zatrudnienia pracowników zapewniające ubezpieczenie społeczne i zdrowotne to różne warianty umowy o pracę, umowa zlecenie oraz samozatrudnienie. Inne formy zatrudnienia w Polsce nie są objęte obowiązkowymi składkami na ZUS i NFZ, co można uznać za ich wadę.

Zaletą elastycznych form zatrudnienia są możliwości określenia niestandardowego czasu wykonywania zadań, ich zakresu, a także miejsca wykonywania pracy. Daje to dużą swobodę pracownikom, a pracodawcom umożliwia zaoszczędzenie.

Inne nietypowe formy zatrudnienia w Polsce – nowoczesny biznes

Elastyczne formy zatrudnienia określane są także jako nietypowe formy zatrudnienia. Oprócz wymienionych, zalicza się do nich także telepracę i wypożyczanie pracowników, czyli dwa nowoczesne narzędzia do prowadzenia biznesu.

Telepraca polega na wykonywaniu zleconych zadań w innym miejscu niż siedziba pracodawcy i przekazywanie rezultatów przy użyciu technik informatycznych i różnych kanałów telekomunikacyjnych. Najczęściej telepraca jest wykonywana na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia, rzadziej na podstawie umowy o pracę.

Wypożyczanie pracowników, czyli outsourcing pracowniczy, to rodzaj pracy tymczasowej. Oznacza to, że pracownik zatrudniony przez jeden podmiot, np. agencję pracy lub centrum usług biznesowych, może świadczyć usługi dla innego podmiotu.

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"