Czym są elektrośmieci?
Wielu ludziom trudno dziś wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie bez korzystania z różnego typu urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Z roku na rok są coraz lepszej jakości i „mogą więcej”, ale żywot każdego z nich, prędzej czy później się kończy. Wówczas stają się elektrośmieciami. Pojęcie to obejmuje wszystkie zepsute, nieużywane, zbędne urządzenia, które w czasach swojej świetności działały na prąd lub na baterie. Są to więc kuchenki, pralki, lodówki, mniejsze AGD, komputery, telewizory, konsole, telefony, zabawki, wiele gadżetów elektronicznych, ale też kable, świetlówki czy LEDy. Baterie czy tonery to odpady innego typu, o nich napiszemy innym razem.
Dlaczego elektrośmieci nie można po prostu wyrzucić do śmietnika?
Elektrośmieci to odpady niebezpieczne, które nigdy nie powinny trafiać do śmietnika czy altanki śmietnikowej. Na każdym urządzeniu elektronicznym znajduje się znak przekreślonego kosza, który o tym przypomina.
Przemawiają za tym dwa bardzo ważne powody:
- zawierają szkodliwe substancje (w tym rtęć, freon, azbest, kadm, związki bromu, etc.), które po wydostaniu się z zardzewiałej lodówki, stłuczonego kineskopu telewizora lub rozbitych świetlówek przenikają do gleby, wód gruntowych i powietrza, przez co mogą być niebezpieczne dla zdrowia ludzi, zwierząt i stanowić zagrożenie dla środowiska,
- zawierają cenne surowce, tj. złoto, srebro, miedź i aluminium, które można wykorzystać ponownie w produkcji nowych sprzętów czy innych przedmiotów.
Ponadto porzucanie elektrośmieci gdziekolwiek jest karane prawnie. Grozi za to grzywna nawet do 5000 złotych.
Gdzie oddawać elektrośmieci?
Elektrośmieci należy oddawać do specjalnie ku temu przeznaczonych miejsc, tj. do:
- Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (zwane PSZOK-ami), które znajdują się w każdej gminie. Informację o ich lokalizacji można uzyskać na stronach internetowych poszczególnych gmin lub uzyskać telefonicznie,
- sklepów ze sprzętem elektronicznym – sklep ma obowiązek przyjąć od nas zużyty sprzęt tego samego rodzaju przy zakupie nowego, także gdy kupujemy przez Internet,
- sklepów wielkopowierzchniowych – wiele z nich przyjmuje drobne urządzenia (do 25 cm), bez potrzeby zakupu nowego sprzętu
- serwisów naprawczych – zużyty sprzęt, którego nie można lub nie opłaca się naprawiać, zwykle można zostawić w serwisie.
W wielu miastach dla mieszkańców dostępna jest usługa bezpłatnego odbioru dużych elektrośmieci bezpośrednio z domu bądź mieszkania. W Warszawie, jeśli chcesz pozbyć się dużego urządzenia typu pralka, lodówka czy telewizor powyżej 24 cali, możesz wypełnić formularz online na www.elektrosmieci.pl bądź zadzwonić na numer infolinii 2222 333 00. Zajmuje się tym ElektroEko, czyli największa organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce, która działa na podstawie Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym już od ponad 15 lat. ElektroEko zebrało już ponad milion ton zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, co stanowi blisko 50% wszystkich zebranych odpadów tego typu w Polsce.
Recykling elektrośmieci
Cały sprzęt odebrany lub pozostawiony w punktach zbierania bądź sklepach trafia następnie do zakładów przetwarzania. Tam jest demontowany. Odzyskiwane są cenne elementy i surowce, natomiast to, co niebezpieczne, jest neutralizowane.
Odzyskane surowce są wykorzystywane ponownie do produkcji nowych urządzeń i wielu innych przedmiotów. Ze zużytych sprzętów AGD można odzyskać plastik, stal, szkło, ale również miedź, aluminium, złoto czy srebro. Drzwiczki pralki mogą zamienić się w żaroodporne naczynie, odzyskane i przetworzone włókna karbonowe mogą wesprzeć wytrzymałe żagle czy namioty, a metale stać się m.in. biżuterią.
Należy pamiętać, że ponosimy odpowiedzialność za sprzęty, które posiadamy również wtedy, gdy nie mogą już dłużej nam służyć. Samodzielny demontaż elektrośmieci jest zabroniony, a chomikowanie ich latami gdzieś po szafkach, garażach czy piwnicach niewskazane. Bardzo ważna jest świadomość, co i dlaczego musimy z nimi zrobić. Tylko wtedy trafią do recyklingu i nie będą stanowiły zagrożenia dla środowiska, a wręcz zyskają drugie życie.
Pamiętaj! ELEKTROŚMIECI to nie są zwykłe śmieci!
Nie wyrzucaj ich do śmietnika.