Rogale świętomarcińskie są certyfikowane i nie wszędzie można je kupić. Poznaj ich historię i przepis

Świeżo upieczone rogale świętomarcińskie
Pyszny przepis na rogale świętomarcińskie
Źródło: Dar1930/Getty Images
Rogale z bogatym nadzieniem, nazywane rogalami świętomarcińskimi, pochodzą z Poznania. Przygotowywane są również w innych częściach Wielkopolski na cześć Dnia Świętego Marcina, a jednocześnie Święta Niepodległości, które przypadają 11 listopada. Gdzie kupić prawdziwe, certyfikowane rogale świętomarcińskie? Poznaj historię i przepis na domową wersję tego przysmaku.

Rogal świętomarciński - historia

Kształt rogala wziął się jeszcze z czasów przedchrześcijańskich, kiedy to oddawano bogom cześć poprzez składanie ofiar z wołów. Dlatego rogale miały imitować ich rogi. Kościół łaciński interpretował go z kolei jako nawiązanie do podkowy, która została zgubiona przez konia świętego Marcina. 

W stolicy Wielkopolski tradycja wypieku rogali świętomarcińskich na 11 listopada z pewnością istniała już w 1860 roku. To wtedy opublikowano w „Dzienniku Poznańskim” najstarszą znaną jego reklamę.

Popularna jest też legenda, że obecny jego kształt powstał w listopadzie 1891 r. Gdy zbliżał się Dzień Świętego Marcina, proboszcz parafii pod wezwaniem tego świętego, ks. Jan Lewicki zaapelował do wiernych, aby - tak jak patron - zrobili coś dla ubogich. Obecny na mszy lokalny cukiernik Józef Melzer namówił szefa cukierni, w której pracował, aby przywrócić starą tradycję - bogatsi poznaniacy kupowali jakiś przysmak biedniejszym. Zwyczaj wypieku w 1901 roku przejęło Stowarzyszenie Cukierników. Po I wojnie światowej do tej tradycji powrócił Franciszek Rączyński. Po II wojnie światowej przed zapomnieniem uratował rogala Zygmunt Wasiński.

Rogale świętomarcińskie - jakie powinny być zgodnie z certyfikatem? Gdzie można je kupić?

Aby cukiernia mogła używać nazwy „rogale świętomarcińskie”, musi posiadać certyfikat Kapituły Poznańskiego Tradycyjnego Rogala Świętomarcińskiego, która powstała z inicjatywy Cechu Cukierników i Piekarzy w Poznaniu, Izby Rzemieślniczej i Urzędu Miasta Poznania. Nazwa rogala jest wpisana do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych w Unii Europejskiej. W efekcie prawdziwe rogale świętomarcińskie mogą być wypiekane i sprzedawane tylko w Poznaniu i określonych powiatach Wielkopolski. W 2022 roku było to 95 miejsc. Pełna ich lista dostępna jest na stronie cechu.

Tradycyjnie rogale ważą od 200 do 250 gramów i układane są w kształt podkowy. Na wierzchu znajduje się pomada, czyli półpłynny lukier, który obsypuje się siekanymi orzechami. Powinien się składać z ciasta półfrancuskiego o 81 warstwach. Do środka wkładany jest farsz z białego maku i bakalii. Tradycyjnie wykonywany powinien być w proporcjach: 60% masy ciasta, 30% masy makowej, 8% lukru i 2% siekanych orzechów.

Porady Katarzyny Bosackiej

Źródło: Dzień Dobry TVN
Dla zdrowego brzuszka - oregano, bazylia i pietruszka
Dla zdrowego brzuszka - oregano, bazylia i pietruszka
Złe i dobrze dobrane duety spożywcze
Złe i dobrze dobrane duety spożywcze
Kasza czy ziemniaki?
Kasza czy ziemniaki?
Co to jest zdrowa przekąska?
Co to jest zdrowa przekąska?
Co nam mówią symbole na opakowaniach?
Co nam mówią symbole na opakowaniach?
Zdrowe grillowanie
Zdrowe grillowanie
Jakie ryby warto jeść?
Jakie ryby warto jeść?
Jak dobrze przechowywać przyprawy, aby były świeże i aromatyczne?
Jak dobrze przechowywać przyprawy, aby były świeże i aromatyczne?
Jak mądrze kupować?
Jak mądrze kupować?
Zdrowe śniadanie
Zdrowe śniadanie
Najbardziej zanieczyszczone warzywa i owoce
Najbardziej zanieczyszczone warzywa i owoce

Biały mak uznawany jest za tradycyjny dodatek, jednak prawdopodobnie dawniej używane były zmielone migdały, ponieważ biała odmiana przybyła do Poznania około 150 lat temu. Do jego wykonania używa się specjalnego rodzaju margaryny, która topnieje znacznie wolniej niż masło, dzięki czemu ciasta nie trzeba długo mrozić ani chłodzić między wałkowaniem. 

Rogale świętomarcińskie - przepis krok po kroku

Składniki na ciasto do rogali:

  • mąka pszenna - 1 kg,
    • margaryna - 420 g,
      • cukier - 120 g,
        • mleko - 400 ml,
          • jaja - 2,
            • świeże drożdże - 20 g,
              • szczypta soli.

                Składniki na masę makową do rogali:

                • biały mak - 500 g,
                  • biszkopty - 300 g,
                    • cukier - 450 g,
                      • masło - 85 g,
                        • rodzynki - 50 g,
                          • orzechy (włoskie lub migdały) - 85 g,
                            • skórka pomarańczowa - 30 g,
                              • jajka - 4 małe.

                                Składniki na lukier do rogali:

                                • cukier puder - 200 g,
                                  • gorąca woda - 3 łyżki,
                                    • orzechy włoskie i migdały do posypania - 70 g.

                                      Sposób przygotowania rogali świetomarcińskich:

                                      1. Dzień wcześniej należy wypłukać mak, a następnie zalać go gorącą wodą i gotować około 30 minut. Po tym czasie mak odlać i przekręcić przez maszynkę lub dokładnie zblendować.
                                        1. Migdały sparzyć, obrać ze skórek, zmielić. Rodzynki i skórkę pomarańczową posiekać.
                                          1. Stopić masło, dodać do niego cukier, orzechy, skórkę pomarańczową i rodzynki. Do masy dodać mak i smażyć przez 5 do 10 minut, należy często mieszać, aby masa nie przywarła. Po tym czasie zdjąć z ognia i ostudzić.
                                            1. Biszkopty rozdrobnić rękoma lub blenderem, tak, aby były drobne. Dodawać je do masy wraz z jajkami dokładnie mieszając, tak, aby masa była kremowa. Należy pilnować, aby nie zrobiła się za rzadka, powinna być stosunkowo gęsta.
                                              1. Następnego dnia przygotowuje się masę na ciasto drożdżowe. Margarynę (300 g) schłodzić przez noc w lodówce.
                                                1. 100 ml mleka podgrzać do temperatury około 40 stopni Celsjusza, dodać do niego 2 łyżeczki cukru, 3 łyżeczki mąki i drożdże. Całość rozetrzeć i zostawić na 20 minut w ciepłym miejscu.
                                                  1. Jajka ubić na puszystą masę z cukrem. Margarynę (120 g) roztopić.
                                                    1. Do dużej miski wsypać mąkę, dodać do niej wyrośnięte drożdże, jaja, resztę mleka i drobinę soli. Mieszając całość, powoli dodawać roztopione masło.
                                                      1. Całość ugnieść na elastyczne ciasto i odstawić do wyrośnięcia na około 30 minut.
                                                        1. Margarynę wyjąć z lodówki i pokroić na plastry.
                                                          1. Ciasto drożdżowe należy ponownie zagnieść, aby uwolnić nadmiar powietrza. Rozwałkować na prostokąt i położyć margarynę na 2/3 ciasta. Całość złożyć na pół i wałkować po stronie wierzchniej. Czynność tą należy powtarzać aż do momentu, kiedy masło będzie wwałkowane. Jeżeli ciasto zaczyna się lepić, to należy przerwać wałkowanie i włożyć je na pół godziny do lodówki lub zamrażarki i ponownie powtarzać.
                                                            1. Tak przygotowane ciasto rozwałkowuje się na grubość pół centymetra i wycina z niego trójkąty. Do środka wkłada się około 1-2 łyżek masy i zawija rogala, na koniec układając go w półkolisty kształt.
                                                              1. Rogale przełożyć na blachę i zostawić na około 30 minut do wyrośnięcia. Po tym czasie piec około 20 minut w 180 stopniach.
                                                                1. Upieczone rogale ostudzić.
                                                                  1. W międzyczasie przygotować lukier - rozpuścić cukier puder z odrobiną wody, aby powstała płynna, biała masa. Lukrem oblewać upieczone rogale i posypywać odrobiną siekanych orzechów.

                                                                    Zobacz także:

                                                                    Autor: Teofila Siewko/Diana Ryściuk

                                                                    Źródło zdjęcia głównego: Dar1930/Getty Images

                                                                    podziel się:

                                                                    Pozostałe wiadomości

                                                                    Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

                                                                    Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

                                                                    Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

                                                                    Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

                                                                    Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

                                                                    Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

                                                                    Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

                                                                    Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

                                                                    Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

                                                                    Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

                                                                    Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

                                                                    Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

                                                                    Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

                                                                    Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

                                                                    Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

                                                                    Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

                                                                    Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

                                                                    "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

                                                                    "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

                                                                    Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

                                                                    Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

                                                                    Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

                                                                    Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

                                                                    Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

                                                                    Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

                                                                    Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

                                                                    10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

                                                                    Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

                                                                    Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

                                                                    Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

                                                                    Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

                                                                    Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

                                                                    Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

                                                                    Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

                                                                    Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

                                                                    Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

                                                                    "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

                                                                    "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

                                                                    Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

                                                                    Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

                                                                    Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

                                                                    Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

                                                                    Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

                                                                    Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

                                                                    Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

                                                                    Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

                                                                    Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

                                                                    Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

                                                                    Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

                                                                    Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

                                                                    Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

                                                                    "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

                                                                    "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

                                                                    Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

                                                                    Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

                                                                    "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

                                                                    "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

                                                                    Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

                                                                    Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

                                                                    Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

                                                                    Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

                                                                    Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

                                                                    Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

                                                                    Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

                                                                    Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

                                                                    Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

                                                                    Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

                                                                    To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

                                                                    To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

                                                                    Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

                                                                    Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

                                                                    Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

                                                                    Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

                                                                    Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

                                                                    Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

                                                                    E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
                                                                    Materiał promocyjny

                                                                    E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

                                                                    Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

                                                                    Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

                                                                    Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

                                                                    Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

                                                                    Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

                                                                    Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

                                                                    Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

                                                                    Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

                                                                    9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

                                                                    9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

                                                                    Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

                                                                    Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

                                                                    Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

                                                                    Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

                                                                    #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

                                                                    #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

                                                                    Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

                                                                    Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

                                                                    Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

                                                                    Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

                                                                    Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

                                                                    Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

                                                                    Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

                                                                    Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"