Dlaczego rodzice biją swoje dzieci? "To pozwala zatuszować braki, niewiedzę i fakt, że nie potrafią sobie radzić z problemami"

Dziecko, które doświadcza przemocy
Przemoc w rodzinie
Źródło: Ridvan_celik/ Getty Images
30 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień bez Kar Cielesnych i Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Bicia Dzieci. Mimo że spora grupa rodziców odcina się od takich metod wychowawczych, to problem nie zniknął. Dlaczego dorośli podnoszą ręce na swoje dzieci? Co generuje przemoc wobec dziecka? Jak inaczej i lepiej można wychować młodego człowieka? Na ten temat rozmawialiśmy z Michałem Zawadką, autorem książek z zakresu rozwoju osobistego i ekspertem rozwoju mentalnego młodych ludzi.

Czy Polacy biją swoje dzieci?

Michał Zawadka, ekspert rozwoju mentalnego młodych ludzi: Niestety tak. Wobec dzieci nadal stosuje się przemoc fizyczną, a ich cielesność jest naruszana. I choć rodzice są coraz bardziej świadomi i chcą się uczyć, to wciąż dostaje bardzo dużo wiadomości od dzieci, które doświadczają przemocy. To, co cieszy, to fakt, że zmieniamy się też jako społeczeństwo. Już nie jesteśmy ślepi na czyjeś nieszczęście i zaczynamy reagować.

Dlaczego rodzice biją swoje dzieci?

MZ: Po pierwsze nauczyli się tego w domu. Dla osób w wieku 40-45 lat bicie było na porządku dziennym. Ta grupa wychodzi jeszcze z założenia, że skoro sami byli bici, to nie ma w tym nic złego i tak trzeba postępować z dzieckiem. Są zdania, że trzeba je kontrolować i "ustawiać" pod siebie, a nie budować z nim relacje. Dziecko, które zrobiło coś źle, w ich mniemaniu, musi zostać ukarane.

Po drugie ze słabości. Bicie pozwala rodzicowi "zatuszować" swoje braki, niewiedzę i fakt, że nie potrafi sobie radzić z problemami. Wielu z nich żyje pod dużą presją społeczną. Boją się, że gdy odpuszczą dziecku, to ich najbliższe otoczenie pomyśli, że nie dają sobie rady i rodzicielstwo ich przerasta. Te wszystkie lęki bardzo często zmieniają się w agresję w stosunku do dziecka.

Co czuje dziecko, które zostało uderzone przez rodzica?

MZ: Dla dziecka to bardzo trudna sytuacja. Często nie rozumie motywów rodzica i nie wie, dlaczego zareagował on tak, a nie inaczej. Bite dziecko nie przestaje lubić rodzica, a zaczyna nienawidzić siebie. Jedyna "nauka", jaką wyciąga, jest taka, że każdy nawet najmniejszy błąd może się skończyć uderzeniem. Dziecko, które jest bite, może zacząć unikać kontaktów z rodzicem i robić wszystko, aby tylko go nie sprowokować. Nie przyjdzie też do niego z problemem, bo wie, że nie zostanie potraktowane poważnie i usłyszy, że "znowu coś wymyśliło". Niektóre dzieci bite przez rodziców podświadomie będą prowokować sytuacje, które zmuszą rodzica do reakcji, a tym samym dziecko w końcu zwróci na siebie uwagę rodzica.

Ale bicie to nie jest jedyny problem. Są rodzice, którzy, choć nie podnoszą na dziecko ręki, to stosują wobec niego przemoc psychiczną.

Przemoc psychiczna wobec dzieci. Jak to robią rodzice?

MZ: Przede wszystkim poprzez ciągłe ocenianie i ośmieszanie dziecka. Dla części rodziców znaczenie ma tylko ocena, którą dziecko dostało w szkole, a nie to, ile pracy i zaangażowania włożyło.

Czy z takiego schematu wychowywania dzieci można wyjść?

MZ: Tak. Rodzice też muszą się rozwijać, nie dlatego, że są beznadziejni, ale dlatego, że pewnych rzeczy nie zostali nauczeni. W Polsce do psychoedukacji nie przykłada się zbyt wielkiej wagi. Wstydzimy się swoich emocji, nie umiemy sobie z nimi radzić. Do tego zjada nas stres. To wszystko sprawia, że budzą się w nas najgorsze zachowania. Jako rodzice musimy dać sobie prawo do tego, że czegoś nie wiemy. Posiadanie dziecka nie czyni z nas jeszcze rodziców. Wielu z nich nie zdaje sobie sprawy, że nieprzepracowane doświadczenia z ich własnego dzieciństwa wpłyną na dziecko. Na jego poczucie własnej wartości, na to, czy potrafi rozmawiać z ludźmi, jakie związki buduje. Bez naprawienia spraw z przeszłości nie ma mowy o dobrym rodzicielstwie i dobrych relacjach z dzieckiem.

Potrzebna jest do tego fachowa pomoc?

MZ: Ona zawsze jest potrzebna. Jeśli nie czujemy się na siłach, aby pójść do psychoterapeuty, możemy spróbować czytać, doszkalać się, ale dobrze mieć mentora, kogoś, kto nas przez to przeprowadzi i wskaże, gdzie popełniamy błędy i jak je naprawić. Rodzic kontaktując się dzieckiem, musi zapomnieć o swoich schematach myślenia i o tym, że wina zawsze stoi po stronie dziecka. Kluczem jest rozmowa i zadawanie odpowiednich pytań, aby poznać stanowisko drugiej strony. Straszenie i agresja wobec dziecka przyniosą efekt odwrotny do zamierzonego.

Jak rozmawiać z dzieckiem?

MZ: Po pierwsze rodzic musi zaakceptować, że wszyscy popełnimy błędy. Zanim zacznie, powinien się uspokoić i pozwolić opaść emocjom. Dopiero spokojny rodzic może podjąć działanie, czyli zacząć rozmawiać z dzieckiem. Choć jej przebieg i charakter będzie zależny od wieku dziecka, to musimy zapytać, co się wydarzyło, co spowodowało, że stało się tak, a nie inaczej, co dziecko mogło zrobić, żeby tak się nie stało. Dzięki tym pytaniom dziecko nauczy się, które zachowania akceptujemy, a których nie. Bardzo ważne jest, aby na koniec zapytać dziecko, czego ta sytuacja go nauczyła i jakie wnioski wyciągnęło z całego zdarzenia.

Takie rozmowy zaprocentują. Dziecko nabierze zaufania i będzie przychodziło do rodzica z każdym problemem. Jeśli uniesiemy się gniewem, stracimy z nim kontakt. Rodzic musi zrozumieć, że dziecko ma prawo do niewiedzy, a on nie ma prawa go za to karać.

Ale obok kar są też nagrody. Warto je stosować?

MZ: System kar i nagród jest zupełnie bez sensu. Dziecko, które w nim funkcjonuje, będzie robiło coś, tylko po to, aby otrzymać nagrodę. Nie będzie wiedziało, czym się kierować przy podejmowaniu decyzji i co jest dla niego tak naprawdę ważne. Takie warunkowanie zabija zaangażowanie. Dziecko wykona tylko tyle, aby coś zyskać, zrobienie więcej niż trzeba będzie dla niego po prostu nieopłacalne. W ten sposób niszczymy naturalną potrzebę rozwoju przez doświadczenie i wewnętrzną motywację. Ten system psuje też relacje. Dla dziecka kluczowa będzie nagroda, a nie to, kto tę nagrodę daje. Dlatego tak ważne jest zastąpienie oceniania docenianiem.

Jak doceniać dziecko?

MZ: Zamiast chwalić dziecko za piątkę - pogratulujmy mu wiedzy, którą zdobyło, pracy, którą wykonało. Takie gratulacje sprawiają, że czuje się ono ważne, ma poczucie, że jego zaangażowanie zostało zauważone i docenione. A dodatkiem do tego może być choćby wspólny wypad na lody.

Zobacz wideo: Nasza reakcja na przemoc wobec dzieci

Zobacz także:

Syn Toma Hanksa oskarżony o przemoc domową i rasizm. Była partnerka złożyła pozew do sądu

3-letnia Hania zmarła w cierpieniach. "Do znęcania miało dochodzić od 2018 roku aż do chwili jej śmierci"

Reprymendy, klapsy, zakazy: czy kara dla dziecka przynosi efekty? "Opiera się przede wszystkim na lęku"

Autor: Katarzyna Oleksik

Źródło zdjęcia głównego: Ridvan_celik/ Getty Images

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"