Zapłodnienie może być wynikiem kopulacji dwóch osobników przeciwnej płci, efektem inseminacji bądź metody in vitro. Wszystkie rodzaje zapłodnienia przebiegają wieloetapowo.
Proces zapłodnienia u człowieka
Zapłodnienie polega na połączeniu się komórki rozrodczej żeńskiej z komórką rozrodczą męską, co określane jest również jako syngamia. Obejmuje ona zlewanie się cytoplazmy obydwu komórek rozrodczych oraz łączenie się ich jąder, co w efekcie wywołuje połączenie się zawartości komórek rozrodczych i wymieszanie DNA.
Proces zapłodnienia odbywa się w przeciągu trwania życia komórki jajowej (ok. 24 godz.), natomiast o ciąży mówi się wówczas, kiedy zarodek zagnieździ się w błonie śluzowej macicy (przechodzenie jajeczka z jajowodu do macicy trwa do 72 godz.)
Jak wygląda zapłodnienie?
Dojrzała komórka jajowa kobiety, wyprodukowana przez jeden z jajników, wędruje przez jajowody w kierunku macicy. Podczas stosunku uwolnione plemniki mężczyzny przedostają się do jajowodów w ciągu kilkunastu minut od momentu ejakulacji, ale nie są jeszcze gotowe do zapłodnienia. Plemniki potrzebują ok. 6 godzin pobytu w macicy, aby przejść etap kapatytacji, czyli osiągnięcia ostatecznej dojrzałości.
Kolejnym etapem jest zaplemnienie , czyli przylgnięcie plemnika do komórki jajowej i rozpoczęcie przez niego wydzielania enzymów rozpuszczających błonę jajeczka w celu wniknięcia do środka i zapłodnienia komórki. Enzym plemnika dodatkowo blokuje dostęp do wnikania pozostałym komórkom męskim.
Kiedy plemnik dostanie się do środka komórki jajowej, następuje etap zygoty – czyli zapłodnionej komórki – powstałej z połączenia się materiału genetycznego ojca i matki.
Kiedy może dojść do zapłodnienia?
Zapłodnienie uzależnione jest od cyklu menstruacyjnego kobiety, w którym co miesiąc macica kobiety przygotowuje się do ciąży.
Po ilu dniach od miesiączki może dojść do zapłodnienia? Płodnym okresem kobiety są 2-4 dni przed owulacją, dni w trakcie owulacji i 1-3 dni po jajeczkowaniu. W tym czasie istnieje największe prawdopodobieństwo zapłodnienia. Stosunek płciowy z ejakulacją tuż po menstruacji lub tuż przed znacznie ograniczają szanse zapłodnienia.
Medycyna notuje również przypadki zapłodnienia w czasie menstruacji, jednak prawdopodobieństwo zajścia w ciążę zdrowej, nieobciążonej chorobami i zaburzeniami układowymi kobiety jest minimalne.
Wytypowanie płodnych dni nie jest tak oczywiste w przypadku nieregularnych cykli miesiączkowych.
Ile czasu trwa proces zapłodnienia?
Kobieta uwalnia zazwyczaj 1 komórkę jajową w ciągu miesiąca, z kolei mężczyzna uwalnia podczas jednego stosunku od 4 do 6 mililitrów nasienia, w którym może znajdować się do 500 milionów plemników. Ale zasada zapłodnienia brzmi: jedna komórkę jajową może zapłodnić jeden plemnik.
Proces zapłodnienia, choć złożony biochemicznie i fizjologicznie, trwa bardzo krótko, tzn. od czasu zaplemnienia do momentu wniknięcia plemnika do wewnątrz komórki jajowej. Specjaliści szacują, że ten okres czasu trwa nawet kilka sekund lub nie określają go w ogóle.
Mimo że nie można określić dokładnego czasu trwania zapłodnienia, można wskazać kiedy doszło do zapłodnienia.
Ile trwa zapłodnienie od czasu stosunku?
Czekająca na plemnik komórka jajowa w jamie jajowodu, może przetrwać do 24 godzin, choć naukowcy szacują, że do samego aktu zapłodnienia jajeczko zdolne jest wyłącznie przez 6 godzin. Natomiast plemniki potrafią żyć 2 doby, a najsilniejsze przeżyją nawet 3.
W procesie zapłodnienia najważniejsza jest synteza wszystkich czynników składających się w czasie: owulacja kobiety, lokalizacja i żywotność jajeczka oraz odpowiedni moment męskiej ejakulacji.
Kiedy dotarcie plemnika i rozszczepienie przez niego błony komórki jajowej nastąpi w trakcie jej żywotności, dojdzie do zapłodnienia.
Rodzaje zapłodnienia
Poza naturalnym zapłodnieniem w wyniku kontaktu płciowego kobiety i mężczyzny, istnieją inne metody zapłodnienia człowieka: inseminacja oraz metoda In vitro.
Inseminacja – to sztuczne unasienianie polegające na pobraniu nasienia od mężczyzny i wstrzyknięciu jej bezpośrednio do kanału szyjki macicy kobiety, bez konieczności odbywania stosunku płciowego. Inseminacja jest metodą leczenia niepłodności ze względu na nieprawidłową liczbę, jakość i ruchliwość plemników, a także anatomicznych nieprawidłowości układu rodnego kobiety.
In vitro – to metoda zapłodnienia poza ustrojem kobiety polegająca na połączeniu plemnika i komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych.
Bez względu na rodzaj zapłodnienia , czas trwania tego procesu i etapy rozwoju zapłodnionego jajeczka są niezmienne.
Zobacz film: Kiedy kobietą rządzą hormony.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: E+