“Gdzie rośnie dziewanna, bez posagu panna”, mówi ludowe przysłowie. Dziewanna istotnie nie ma dużych wymagań glebowych, z powodzeniem da się ją wyhodować na glebach piaszczystych i mało żyznych. W ziołolecznictwie wykorzystywane są głównie dziewanna drobnokwiatowa i dziewanna wielkokwiatowa , nasze ogrody zdobi natomiast dziewanna ogrodowa. Dziewanna pospolita uważana jest przez rolników za chwast, jednak ze względu na piękny wygląd również czasem pojawia się na rabatkach. Jak wyhodować w ogrodzie dziewannę i jak najlepiej wykorzystać jej właściwości?
Jak rośnie dziewanna? Uprawa dziewanny i jej najciekawsze odmiany
Dziko rosnąca dziewanna często wyrasta ponad inne kwiaty, może bowiem osiągnąć nawet dwa metry wysokości. Bylina nie ma dużych wymagań glebowych, dlatego jest często spotykaną ozdobą polskich łąk, pól i ogrodów. Dziewanna jest rośliną dwuletnią - w pierwszym roku wytwarza pęk liści, z których w kolejnym sezonie wyrasta pokaźny pęd zwieńczony kwiatostanem. Dziewanna rośnie w Polsce głównie dziko, jednak niektórzy chcąc się nią cieszyć przez cały czas, wysiewają ją również w ogrodzie. Jakie odmiany dziewanny rosną w Polsce i które najlepiej nadają się na przydomową rabatkę?
· Dziewanna drobnokwiatowa - odmiana najczęściej wykorzystywana w ziołolecznictwie, jeśli więc zależy nam na właściwościach leczniczych, będzie to najlepsza dla nas dziewanna. Kwiat tej odmiany rozkwita jedynie na kilka godzin, a następnie obumiera, trzeba więc spieszyć się ze zbiorem. Jej cechą charakterystyczną jest silne owłosienie - drobne włoski występują na łodygach, liściach i kwiatach.
· Dziewanna wielkokwiatowa (dziewanna lekarska) - syrop z dziewanny wielkokwiatowej to popularne lekarstwo na kaszel. Odmiana bardzo popularna na polskich polach i łąkach, ma niewielkie wymagania glebowe, urośnie więc nawet w ogrodzie o mało żyznej glebie.
· Dziewanna fioletowa - nazwę zawdzięcza kolorowi kwiatów w górnej części kwiatostanu. Dziewanna fioletowa jest nieco niższa niż inne odmiany - dorasta do wysokości jednego metra. Idealna roślina dla zapominalskich - bez problemów znosi suszę, do dobrego wzrostu potrzebuje jedynie intensywnego nasłonecznienia.
· Dziewanna pospolita - zastosowanie w lecznictwie znajduje w formie naparu lub olejku. Stosunkowo niewysoka, jej kwiaty są żółte z czerwoną plamką pośrodku. Podobnie jak inne dziewanny, doskonale radzi sobie na mało żyznej glebie, można ją spotkać nawet na Syberii.
· Dziewanna kutnerowata - często mylona z dziewanną wielkokwiatową, jest jednak osobną odmianą. Zastosowanie w lecznictwie oprócz kwiatów znajdują również jej liście i korzeń. Dobrze rośnie na glebach suchych, nie toleruje podmokłych.
· Dziewanna firletkowa - wyjątkowo ozdobna dziewanna, jej kwiaty w odróżnieniu od innych odmian nie wyrastają wprost z łodygi, lecz tworzą bujne kłosy.
· Dziewanna austriacka - jej kwiaty, nietypowo jak na dziewannę, są białe z fioletowym oczkiem. Jest niska i ozdobna, idealnie nadaje się na przydomową rabatkę.
Jakie zastosowanie ma dziewanna? Herbata, nalewka, syrop na kaszel
Dziewanna właściwości lecznicze zawdzięcza obecności antyoksydantów, śluzów i flawonoidów zawartych w jej kwiatach. Niewiele jest tak wszechstronnie działających ziół jak dziewanna. Działanie byliny nie sprowadza się do jednego obszaru. Wspomaga leczenie górnych dróg oddechowych, dróg żółciowych i układu trawiennego. Dziewanna stosowana jest również przy zaburzeniach miesiączkowania. W postaci okładów można stosować dziewannę na oparzenia lub rany, również zmiany alergiczne. Dzięki zawartości olejków eterycznych olej z dziewanny doskonale sprawdzi się jako relaksujący dodatek do kąpieli.
W jakiej postaci najlepiej stosować dziewannę i jak ją zbierać?
Kwiaty dziewanny zbieramy w lipcu i sierpniu, w godzinach porannych (w pełnym słońcu kwiaty szybko usychają). Tak pozyskany surowiec możemy ususzyć w przewiewnym miejscu albo przygotować syrop ze świeżych kwiatów. Aby skorzystać z leczniczych właściwości dziewanny, musimy przyrządzić z niej napar, wywar lub olej. W sezonie jesienno-zimowym dziewanna idealnie sprawdzi się jako herbata.
Już św. Hildegarda z Bingen doceniała lecznicze właściwości dziewanny. Pozostawiła po sobie przepis na nalewkę z dziewanny, która pomoże przy chrypce i uporczywym kaszlu. Kwiat dziewanny święta radzi zalać winem i tak uzyskanym trunkiem raczyć się w zimowe wieczory.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN