Kiedy zaczynamy naszą przygodę z jeździectwem, zastanawiamy się przede wszystkim nad odpowiednim strojem. Dobieramy toczek, bryczesy i oficerki. Dopiero w następnej kolejności zaznajamiamy się z wyposażeniem konia, takim jak siodło, ogłowie czy czaprak. Wydawałoby się, że te elementy wystarczą do jazdy, i początkowo ciężko połapać się w bogactwie osprzętowania. Doświadczonym jeźdźcom, którzy posiadają umiejętność komunikowania się z koniem, dobrze znana jest szpicruta, czyli krótki rodzaj bata. Służy ona przede wszystkim do wzmocnienia łydki oraz do karcenia koni. Szpicruta jest więc pomocą dla jeźdźca w kierowaniu koniem.
Co to jest szpicruta i do czego służy?
Szpicruta dla konia , nazywana inaczej palcatem, to rodzaj krótkiego bata. Należy pamiętać, że knut a szpicruta to dwie różne rzeczy. Knut to plecionka grubych sznurów lub rzemieni, a szpicruta przypomina kijek zakończony płaską łapką lub łopatką. Do czego dokładnie służy palcat? Pełni on funkcję pomocy dla jeźdźca. Bat pomaga bowiem w wysyłaniu koniowi odpowiednich sygnałów i rozkazów. Jazdę konną można porównać do jazdy samochodem. W jeździectwie pedałem gazu będzie nasza łydka, którą poprzez uderzenia o korpus konia dajemy mu znać, by ruszył. W samochodzie, gdy chcemy przyspieszyć, wciskamy mocniej pedał gazu, w jeździe konnej delikatnie uderzamy zwierzę. Podniesiona na konia szpicruta może wywołać strach u zwierzęcia, dlatego też stosować ją powinni tylko doświadczeni jeźdźcy. Należy bowiem pamiętać, że bat ma służyć do porozumienia się z koniem , a nie do zadawania mu bólu. Źle używany bat lub jego nadużywanie mogą skutkować brakiem współpracy konia z człowiekiem, a nawet poważnymi problemami zdrowotnymi u zwierzęcia.
Szpicruta – rodzaje
Palcat ma za zadanie pomóc w komunikacji między człowiekiem a zwierzęciem. Aby dobrze ona przebiegała, niezbędny jest odpowiedni dobór szpicruty do techniki naszej jazdy. W sklepach z osprzętowaniem jeździeckim znajdziemy więc różne rodzaje szpicrut :
· szpicruty skokowe – jest to najkrótszy rodzaj bara. Ich długość waha się między 50 a 80 cm. Jak sama ich nazwa wskazuje – używa się ich przede wszystkim w skokach, ale też podczas jazdy rekreacyjnej (zarówno na wybiegu, jak i w terenie). Baty skokowe zakończone są klapkami, które nie tylko są lepiej przez konia odczuwalne, ale i wzmacniają działanie poprzez dźwięk wydawany w trakcie uderzenia. Model szpicruty skokowej powinien być lekki i dopasowany do dłoni jeźdźca;
· szpicruty ujeżdżeniowe – palcaty ujeżdżeniowe są dużo dłuższe od wersji skokowej. Ich długość sięga nawet 140 cm. O ile szpicruta skokowa jest dosyć twarda, o tyle bat ujeżdżeniowy jest mocno elastyczny, tak by z łatwością mógł dosięgnąć końskiego zadu. Na jednym końcu zamiast łopatki znajdziemy krótki, luźny sznureczek, a na drugim rączkę dopasowaną do ludzkiej dłoni;
· szpicruty do lonżowania – lonżowanie to prowadzenie konia na sznurku, które stosuje się zarówno podczas oswajania i uczenia młodego konia, jak i podczas pierwszych jeździeckich lekcji. Koń porusza się wówczas po okręgu (np. na wybiegu), ćwiczy komendy oraz różne partie mięśni. Szpicruty do lonżowania pomagają zaś w pracy z koniem. Powinny być długie, ale lekkie, tak aby osoba je trzymająca nie obciążała zbytnio swoich ramion. Takie modele batów zakończone są sznurkiem lub rzemykiem, więc ważne jest, by nauczyć się odpowiednio je stosować. W przeciwnym wypadku możemy zadać koniowi ból.
Odpowiednia szpicruta – jak ją wybrać?
Przy wyborze szpicruty podstawowym kryterium jest jej przeznaczenie . Jeżeli używamy jej podczas skoków, powinniśmy dobrać krótki model przeznaczony do skakania, jeżeli zaś ma pełnić funkcję pomocy przy lonżowaniu, wybierzmy długi wariant zakończony sznurkiem. W sklepach ze sprzętem sportowym lub dedykowanych jeźdźcom znajdziemy palcaty w różnych kolorach i kształtach. Kolorystycznie możemy więc dobrać szpicrutę do całego naszego stroju. Ważnym jest również odpowiedni dobór rączki szpicruty . Wybierać możemy między rączkami wykonanymi z gumy, neoprenu lub specjalnego żelowego materiału. Najlepsza będzie jej antypoślizgowa wersja, która nie wypadnie nam z dłoni podczas galopu.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN