Nagła zmiana życia po 40. przez społeczeństwo nazywana jest kryzysem wieku średniego. W psychologii określa się ją jako syndrom Gauguina. Polega on na porzuceniu dotychczas pełnionej roli społecznej i spojrzeniu na siebie na nowo. Poprzedzony jest zmianą systemu wartości, celów i priorytetów. Często powoduje niezrozumienie społeczeństwa, rozpad związków i relacji.
Syndrom Gauguina - co to jest?
Paul Gauguin był francuskim malarzem, który zasłynął z prowadzenia burzliwego życia pełnego kontrowersyjnych zmian. Porzucił stałą pracę, odszedł od rodziny i postanowił poświęcić się swoim pasjom – malarstwu i podróżom. Od jego nazwiska pochodzi pojęcie stosowane w psychologii: syndrom Gauguina .
Syndrom Gauguina jest przemianą osobowości i linii życia, która zmierza do spełnienia jego nowej wizji i zbudowania nowej tożsamości. Często jej celem jest wyzwolenie energii twórczej i spełnienie swojego życiowego marzenia. Pod wpływem czynników zewnętrznych dochodzi do zmiany systemu wartości, celów, priorytetów, punktu widzenia oraz zrezygnowania z dotychczas pełnionych ról społecznych i zadań. Osoby dotknięte syndromem Gauguina często porzucają dotychczasową pracę, rodzinę, znajomych, środowisko i wyruszają w daleką podróż, znajdują nowe zajęcie, co zwykle wiąże się z obniżeniem standardu życia i pogorszeniem warunków ekonomiczno-materialnych. Liczy się dla nich jedynie możliwość realizacji marzeń i dokonania czegoś wielkiego, na co do tej pory brakowało im odwagi i czasu. Zmiana tożsamości budzi wiele kontrowersji, konfliktów i niezrozumienia ze strony najbliższego otoczenia.
Czym spowodowany jest syndrom Gauguina?
Syndrom Gauguina jest typowym zjawiskiem dla osób znajdujących się w połowie życia (35 - 50 lat). Psychologowie w trakcie badania tego rodzaju zmian życia po 40 . wyróżnili pięć głównych czynników, które przyczyniają się do nagłego porzucenia dotychczas pełnionych ról. Należą do nich:
· frustracja, niezaspokojona potrzeba dokonania zmiany i chęć życia według własnych zasad;
· dokonanie bilansu życia i chęć odzyskania możliwości rozwoju, realizacji marzeń i prowadzenia twórczego życia;
· brak odczuwania satysfakcji z dotychczasowego życia i perspektywa wejścia w równie nieatrakcyjne nowe role społeczne;
· napięcie związane z rozbieżnością między „ja” aktualnym, a „ja” możliwym (np. myśl, że zaprzepaściło się swój wrodzony talent, ponieważ nie rozwijało się pasji, a mógł on przynieść sławę);
· frustracja związana z brakiem zmiany osobowości przy jednoczesnej zmianie struktury życia. Dzieje się tak, kiedy z jakiegoś powodu nie następuje naturalna zmiana rozwojowa psychiki i zachowania.
Syndrom Gauguina zawsze ma na celu zmianę tożsamości, próbę odnalezienia własnego „ja”, rozpoczęcie prowadzenia życia, które daje satysfakcję, zadowolenie i spełnienie.
Syndrom Gauguina - kryteria rozpoznania
Podstawą do rozpoznania syndromu Gauguina są kryteria opracowane przez profesora Piotra Olesia:
· znacząca zmiana priorytetów życiowych;
· podjęcie się nowych aktywności, które są związane ze zmianą i nadają życiu sens;
· poczucie wolności i zgodności z własnym „ja” wywołane zmianą;
· podejmowane działania są odmienne od dotychczasowych lub są inaczej interpretowane;
· pogorszenie sytuacji materialnej (chwilowe lub stałe);
· zmiany życiowe są podejmowane świadomie i na własną odpowiedzialność.
Najistotniejszym elementem jest pojawienie się refleksji i zaangażowania, które powodują zmianę wartości, priorytetów i tożsamości. Jeżeli nie występuje wewnętrzna przemiana, a jedynie sama zmiana zachowania, nie można mówić o syndromie, a o micie Gauguina . Jest to jedynie chwilowa ucieczka od dotychczasowego życia, która nie przyniesie satysfakcji.
Kryzys wieku średniego - psychologia
Kryzys wieku średniego to zmiana rozwojowa , którą przechodzi większość osób. Jest to okres przejściowy, który u różnych osób przebiega z różną intensywnością. Najczęściej pojawia się po osiągnięciu połowy życia (35 - 50 rok życia), ale może wystąpić także u osób młodszych. Jest związany z przechodzeniem menopauzy lub andropauzy, ale mogą go wywołać ważne wydarzenia życiowe: śmierć lub choroba bliskich, utrata lub zdobycie nowej pracy. Często wiąże się ze zmianą wartości i priorytetów.
Różnica między tymi dwoma zjawiskami polega na trwałości zmian i dokonaniu się aktu twórczego, jakim jest powstanie nowej tożsamości. Kryzys wieku średniego jest naturalnym procesem w rozwoju człowieka, który mija, natomiast u osób z syndromem Gauguina przemiana jest trwała.
Zobacz film: Zaręczona i szczęśliwa Urszula Dudziak
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN