Skowronek w Polsce kojarzy się przede wszystkim z krajobrazem rolniczym. Uznaje się go za zwiastuna wiosny i budzącej się do życia przyrody. W Polsce gniazduje 11 mln par skowronków, co stanowi 25% całej populacji tych ptaków w Europie.
Skowronek to jeden z bardziej popularnych ptaków na półkuli północnej. Można go spotkać w Europie, Azji, na Syberii, a także w Afryce. Dzieli się na gatunki osiadłe i wędrowne, co warunkuje pogoda na terenach lęgowych. Najczęściej można go spotkać na terenach rolniczych, łąkach i pastwiskach, gdzie raczy przyrodę swoimi trelami.
Skowronek polny, zwyczajny ( Alauda arvensis ) to gatunek małego ptaka z rodziny skowronków ( Alaudidae ). Zamieszkuje Europę i Azję aż po wschodnią Syberię. Spotkać go można również w Japonii oraz Afryce Północnej. Populacje, które okres lęgowy spędzają we wschodnich częściach Eurazji, wędrują zimą na południe, czasem nawet kilkaset kilometrów. Przeloty te trwają od września do listopada, a powrót następuje od lutego do maja. Populacje zachodnie mają charakter osiadły.
Skowronki – podgatunki
Skowronek polny lub zwyczajny to tylko jeden z podgatunków. Wyróżnia się ich kilkanaście, w tym:
Alauda arvensis sierrae – mieszka w Portugalii i Hiszpanii,
Alauda arvensis harterti – mieszka w północno-zachodniej Afryce,
Alauda arvensis cantarella – mieszka w południowej Europie,
Alauda arvensis armenica – mieszka w południowo-wschodniej Turcji i Iranie,
Alauda arvensis dulcivox – mieszka w południowo-wschodniej części Rosji i na zachodniej Syberii,
Alauda arvensis kiborti – mieszka w południowej części Syberii, północnej i wschodniej Mongolii oraz północno-wschodnich Chinach,
Alauda arvensis intermedia – mieszka w północno-środkowej części Syberii oraz północno-wschodnich Chinach i Korei,
Alauda arvensis pekinensis – mieszka w północno-wschodniej części Syberii, na Kamczatce i Wyspach Kurylskich,
skowronek japoński ( Alauda arvensis japonica ) – mieszka na południowych Wyspach Kurylskich, w Japonii i na wyspach Riukiu.
Gdzie mieszka skowronek?
Skowronek pierwotnie żył na stepie. Obecnie o wiele częściej można go spotkać na polach i łąkach. Nie lubi gęsto rosnących krzewów i drzew. Woli pola uprawne, otwarte pastwiska, nizinne i górskie łąki. Można go spotkać także na bagnach, choć na torfowiskach występuje zdecydowanie mniej licznie.
Jak wygląda skowronek?
Skowronek zwyczajny to drobny i mały ptak . Obie jego płci są ubarwione jednakowo. Skowronek polny często jest mylony z wróblem. Ma krótki dziób i długi ogon, a na głowie niewielki czubek złożony z piór (można go zauważyć, gdy ptak stroszy piórka). Jego upierzenie ma kolor szaroziemisty i to jest główny powód mylenia skowronka z wróblem. Skowronki mają jednak nieco ciemniejsze albo śniadobrązowe kreskowanie. Jest ono nieco jaśniejsze od spodu, który jest brudnobiały, kreskowany brązowo na piersi. Skowronek ma trójkątne skrzydła. Obserwując skowronka w locie, można zauważyć biel tylnej krawędzi skrzydeł oraz skrajnych sterówek. Nogi skowronka są jasnoróżowe, z charakterystycznym prostym pazurem tylnego palca.
Skowronek jest w Polsce ściśle związany z krajobrazem rolniczym. Śpiew tego ptaka zwiastuje pierwsze wiosenne prace polowe i jest wyjątkowo przyjemny dla ucha. Głos skowronka można usłyszeć już przed wschodem słońca , milknie natomiast po jego zachodzie. Śpiew skowronka jest jednym z mechanizmów godowych tych ptaków. Co ciekawe, skowronki nie przestają śpiewać po zakończeniu godów, co w świecie ptaków zdarza się niezwykle rzadko.
Skowronek śpiewa przede wszystkim w długim locie tłokowym . Przelatując nad łąkami i polami, wydaje potoczysty, perlisty dźwięk, złożony z szybkich, wysokich i świergoczących treli.
Gniazdo skowronka
Skowronek polny w okresie od kwietnia do sierpnia wyprowadza nawet do trzech lęgów. W trakcie lęgu samica znosi od 3 do 5 jaj. Wysiaduje je przez dwa tygodnie we wcześniej przygotowanym gnieździe, która para zakłada bezpośrednio na ziemi. Jest dobrze ukryte, mimo że nie znajduje się w zbyt głębokiej roślinności.
Pisklęta skowronka opuszczają gniazdo już po tygodniu , ale ukrywają się w jego pobliżu. Po trzech tygodniach młode stają się lotne.
Skowronek nie zimuje w Polsce . Skowronki zimują w basenie Morza Śródziemnego lub w Europie Zachodniej. Nie migrują wyłącznie te gatunki skowronków, które swój okres lęgowy spędzają w Europie Zachodniej. Wiosenna migracja do krajów zachodnich jest bardzo dobrze widoczna. Ptaki migrują bowiem w dużych grupach, liczących kilkadziesiąt osobników. Migracje trwają od lutego do maja. Jesienny wylot odbywa się od września do listopada, w zależności od panujących w kraju temperatur.