Rozwój dziecka
Rozwój dziecka możemy oceniać w dwóch zasadniczych składowych - rozwoju emocjonalnego i rozwoju fizycznego. Do oceny tego drugiego najczęściej posługujemy się wzrostem i wagą dziecka. Zarówno rozwój emocjonalny, jak i fizyczny, w dużej mierze jest wartością indywidualną. Zdarza się, że dzieci w podobnym wieku znacznie różnią się wyglądem fizycznym i nie ma w tym objawów żadnej patologii. Kiedy jednak powinniśmy być zaniepokojeni odmienną wagą i wzrostem u naszego dziecka? Siatki centylowe pomogą nam to ustalić.
Co to jest siatka centylowa?
Aby wiedzieć, czy dziecko rozwija się prawidłowo jego parametry powinniśmy odnieść do jakiejś średniej statystycznej. Właśnie w taki sposób stworzono siatki centylowe. Stanowią one ogólnopolskie dane statystyczne, przedstawione w postaci graficznej (wykres). Na wykresie przedstawione są percentyle przypisane do określonej wagi i wzrostu dziecka w określonym wieku z uwzględnieniem różnicy płci ( inna siatka centylowa dla dziewczynek i chłopców). Dane te są zbierane i uaktualniane co 10 lat. Gwarantuje to aktualność pomiarów, ponieważ w dzisiejszym, dynamicznie rozwijającym się świecie normy wzrostu i wagi niemowląt i dzieci ulegają ciągłym zmianom. Przyjmuje się zasadność tworzenia siatek centylowych dla dzieci do piątego roku życia. Za najistotniejsze uważa się jednak siatki centylowe niemowląt , ponieważ w tym okresie rodzicom czasem ciężko jest ocenić prawidłowy rozwój i bez punktu odniesienia mogą zostać przeoczone odchylenia, będące wykładnikiem poważnych zaburzeń.
Jak czytać siatki centylowe?
Na pierwszy rzut oka czytanie siatek centylowych wydaje się skomplikowane, jednak po zapoznaniu się z zasadami i zrozumieniu pewnych zależności nie sprawia większych problemów. Poza tym obecnie istnieje duża ilość aplikacji komputerowych, w których wystarczy określić płeć dziecka (inna jest siatka centylowa dla chłopców a inna dla dziewczynek ), wiek, wzrost i wagę, a system pokaże nam gotową odpowiedź wskazującą percentyl, w którym znajduje się nasze dziecko.
Co to są percentyle?
Percentyl wzrostu i wagi dziecka jest wartością statystyczną pokazującą, ile procent dzieci waży lub mierzy mniej, tyle samo lub więcej niż nasze dziecko. Dane statystyczne w siatkach centylowych opierają się na analizie parametrów setki dzieci w danym przedziale wiekowym. Zatem liczba sto stanowi 100%. Jeżeli otrzymujemy z siatki centylowej wynik, iż nasze dziecko znajduje się w 50 centylu, to znaczy, że 50% dzieci w danym wieku waży/mierzy mniej od naszego dziecka, a 50% więcej.
Na siatkach centylowych zaznaczonych jest pięć wartości: centyl 3, 10, 25, 50, 75, 90 i 97. Za niepokojące i wskazujące na konieczność konsultacji lekarskiej uważa się wartości poniżej 3-go i powyżej 97-go centyla (te wartości zaznaczone są na wykresach kolorem czerwonym). Wynik idealny to przedział 25-50 lub 50-75. Jeśli wartości są poniżej 10-go i powyżej 90-go centyla, nie musi to oznaczać poważnych nieprawidłowości, jednak należy poinformować o tym lekarza podczas najbliższej wizyty. Powinno się również zwracać uwagę na znaczące dysproporcje pomiędzy centylami wzrostu i wagi, np. w zakresie wagi dziecko jest poniżej 3-go centyla, a w zakresie wzrostu powyżej 97-go centyla.
Aby sprawdzać, czy dziecko rozwija się prawidłowo można systematycznie zapisywać wyniki pomiaru w odniesieniu do wieku i stworzyć tak zwaną krzywą rozwoju. Poprzez regularne pomiary i notowanie wyników szybciej mogą zostać zauważone znaczne odchylenia od normy.
Jak ważyć i mierzyć dziecko?
Z dziećmi powyżej pierwszego roku życia pomiary nie sprawiają dużo trudności. Do zważenia wystarcza waga łazienkowa, dziecko powinno być na czczo i bez ubioru (ewentualnie w bieliźnie). Przy szacowaniu wzrostu ważne jest, żeby miało wyprostowaną sylwetkę. Dla pewności można wykonać kilka pomiarów w odstępach jednego lub dwóch dni i wyciągnąć z nich średnią.
Do ważenia niemowląt niezbędna jest specjalna waga. Można ją wypożyczyć, ale łatwiejsze jest zważenie dziecka podczas wizyty w przychodni lub rutynowego badania lekarskiego - waga dostępna jest w każdym gabinecie pediatrycznym.Pomiar wzrostu powinien odbywać się etapami. Najpierw mierzymy odległość od główki do bioder, potem do kolan i do stóp - niemowlęta nie prostują kończyn dolnych i nie można robić tego na siłę.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: E+