Aby gaśnicy użyć skutecznie i, co najważniejsze, bezpiecznie, trzeba znać rodzaje gaśnic i przeznaczenie . Ważny jest też sposób użycia gaśnicy - jak ją uruchomić oraz jak utrzymywać w czasie gaszenia pożaru.
>>>Zobacz też: Jak gasić pożar bezpiecznie dla siebie i innych?
Rodzaje gaśnic – co mówią przepisy?
Praktycznie w każdym budynku czy w pojeździe, w którym się znajdujemy, możemy zauważyć czerwoną gaśnicę. Wymóg posiadania gaśnicy jest ściśle określony w polskim prawie. Polska norma narzuca wymóg koloru (czerwonego), na jaki powinna być gaśnica pomalowana. Każda musi też posiadać określoną etykietę, na której podany będzie prawidłowy sposób jej użycia. Gaśnice najczęściej umieszczone są na ścianie lub na podłodze w specjalnej obejmie. Jeżeli gaśnica ważny ponad 3 kg, to obowiązkowo musi być wyposażona w wąż, który nie może być krótszy niż 80% wysokości gaśnicy. Każda z gaśnic posiada też określony minimalny czas działania. Generalnie gaśnice do 3 kg działają przez około 6 sek., 3 – 6 kg działają przez 9 sek., 7 – 10 kg przez 12 sekund, a 11 – 15 kg przez 15 sekund.
Rodzaje gaśnic – do jakiego rodzaju pożaru?
Każda z gaśnic przeznaczona jest do gaszenia innego rodzaju pożaru. Odpowiadają temu określone litery na konkretnym egzemplarzu gaśnicy. Oto rodzaje gaśnic i ich zastosowanie :
- A – gaśnica przeznaczona do gaszenia pożarów materiałów stałych, w wyniku spalania których powstają żarzące się węgle. Takie materiały to np. drewno, węgiel, papier, tkanina.
- B – gaśnica umożliwiająca gaszenie płonących cieczy i materiałów, które ulegają topnieniu – np. parafina, nafta, benzyna, alkohol.
- C – gaśnica przeznaczona do gaszenia płonących gazów – np. wodoru, acetylenu, propanu, butanu itp.
- D – gaśnica umożliwiająca ugaszenie płonącego metalu – np. litu, potasu, sodu.
- E – gaśnica pozwalająca ugasić płonące instalacje elektryczne oraz urządzenia będące pod napięciem.
- F – gaśnica do gaszenia płonących produktów żywnościowych, np. oleju i tłuszczów.
Ważnym parametrem każdej gaśnicy jest jej minimalna skuteczność. Nie można bowiem prosto przełożyć ilości płynu gaśniczego na skuteczność gaśnicy. Na etykiecie każdego egzemplarza gaśnicy podana jest minimalna wielkość pożaru, który taka gaśnica może ugasić. Element ten określa się na podstawie odpowiednich testów pożarowych.
Rodzaje gaśnic proszkowych i oznaczenia
Gaśnice proszkowe są najczęściej spotykanym i najczęściej wykorzystywanym rodzajem gaśnic. Używane są w obiektach użyteczności publicznej, tj. szpitalach, biurach, szkołach, kinach, teatrach itp. Wynika to głównie z szerokich możliwości ich zastosowania. Gaśnice proszkowe używa się głównie do gaszenia pożarów typu A, B i C. Przeznaczone są zatem do gaszenia pożarów materiałów stałych, cieczy i gazów.
Wewnątrz gaśnicy znajduje się proszek, który jest wyrzucany na zewnątrz, najczęściej poprzez węża, dzięki działaniu gazu – dwutlenku węgla lub azotu. Gaśnicę można w każdej chwili wyłączyć poprzez puszczenie dźwigni zaworu. Gaśnice proszkowe najczęściej są wielokrotnego użytku – po zużyciu proszku można uzupełnić ją po raz kolejny. Podstawowe części gaśnicy proszkowej to: rurka syfonowa, przez którą proszek przedostaje się do węża lub dyszy, zawleczka, po usunięciu której gaśnica jest gotowa do użycia oraz dźwignia koloru czerwonego, której naciśnięcie powoduje uwolnienie się proszku gaśniczego, a puszczenie zatrzymuje proces gaszenia.
Gaśnice proszkowe mają różne rozmiary ze względu na ilość środka gaśniczego, w związku z tym mają określone symbole. Oto rodzaje gaśnic i oznaczenia :
- 1 kg środka gaśniczego – oznaczenia P 1 GAM, PD 1 GA,
- 2 kg środka gaśniczego – oznaczenie P 2 GAM,
- 4 kg środka gaśniczego – oznaczenie PD 4 GA,
- 6 kg środka gaśniczego – oznaczenie PD 6 GX,
- 12 kg środka gaśniczego – oznaczenie PD 12 GA.
Pozostałe gaśnice – rodzaje
Wyróżnia się jeszcze dwa rodzaje gaśnic , ze względu na rodzaj substancji gaśniczej. Gaśnice śniegowe (nazwa fachowa to gaśnica C02) zawierają dwutlenek węgla, który w wyniku rozprężenia osiąga temperaturę - 78 stopni i na płonącej powierzchni osadza się w postaci tzw. suchego lodu (stąd nazwa gaśnica śniegowa). Gaśnicy tej używa się do pożarów typu B (gaszenie płonących cieczy i topiący się materiałów), typu C (płonące gazy) oraz tylu E (instalacje elektryczne i urządzenia będące pod napięciem). Co ważne, dwutlenek węgla nie pozostawia żadnych śladów. Bezwzględnie należy pamiętać o tym, aby tego rodzaju gaśnicy nie używać do gaszenia ludzi, ponieważ tak bardzo niska temperatura, która wytwarza się przy rozprężeniu dwutlenku węgla, może doprowadzić do poważnych uszkodzeń ciała.
Drugi rodzaj gaśnic, to gaśnice wodne pianowe / płynowe. Sprężony gaz uwalnia płyn znajdujący się w gaśnicy . Można nią gasić pożary typu A (materiały stałe pochodzenia organicznego) oraz typu B (pożar cieczy i materiałów ulegających topieniu). Piana, która tworzy się w czasie gaszenia pożaru, jest ekologiczna i łatwa do usunięcia. Generalnie przy jej użyciu nie można gasić urządzeń znajdujących się pod napięciem. Zaczynają się jednak pojawiać gaśnice wodne / pianowe, które umożliwiają gaszenie urządzeń będących pod napięciem do 1000 V, ale przy zachowaniu odległości od tego urządzenia wynoszącej co najmniej 1 metr.
>>>Zobacz też: Zanim wezwiesz straż, czyli grupy i rodzaje pożarów
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN