Po audiencji generalnej w Watykanie papież Franciszek spotkał się z molestowanym w dzieciństwie Markiem Lisińskim z Fundacji Nie lękajcie się i posłanką Joanną Scheuring-Wielgus, od których otrzymał raport o zaniechaniach i braku reakcji polskiego kościoła na przypadki pedofilii wśród księży. Podczas kilkuminutowego spotkania papież wykonał gest, który zaskoczył bardzo wielu - ucałował dłoń Pana Marka. Marka Lisińskiego zaprosiliśmy do Dzień Dobry TVN, aby opowiedział o wrażeniach ze spotkania z papieżem.
Co znajduje się w raporcie o pedofilii w polskim Kościele?
Niezwykły gest papieża Franciszka. Jak zareagował na raport i wizytę członków fundacji?
Obalenie pomnika księdza Henryka Jankowskiego w Gdańsku
Polski Kościół zaprzecza. Jak raport komentują diecezje?
Co znajduje się w raporcie o pedofilii w polskim Kościele?
Fundacja „Nie lękajcie się”, zrzeszająca ofiary księży pedofilów w Polsce, opublikowała raport na temat pedofilii w polskim Kościele. 20 lutego 2019 przekazała go papieżowi Franciszkowi. Raport ten zawiera:
wyniki przeprowadzonej wśród Polaków ankiety na temat stosunku Kościoła katolickiego do problemu molestowania dzieci przez księży,
listę nazwisk polskich biskupów, którzy ukrywali księży pedofili bądź przenosili ich do innej parafii,
opis poszczególnych spraw księży oskarżonych o molestowanie seksualne nieletnich wraz ze źródłami wskazującymi na zaniedbania po stronie Kościoła,
informację o naruszeniach w zakresie prawa świeckiego, do jakich doszło ze strony Kościoła,
Niezwykły gest papieża Franciszka. Jak zareagował na raport i wizytę członków fundacji?
„Raport nt. naruszeń prawa świeckiego lub kanonicznego w działaniach polskich biskupów w kontekście księży sprawców przemocy seksualnej wobec dzieci i osób zależnych” – tak bowiem brzmi pełna nazwa dokumentu – został przekazany papieżowi Franciszkowi podczas audiencji, w której uczestniczyło dwoje przedstawicieli fundacji: jej prezes Marek Lisiński oraz posłanka Joanna Schoering-Wielgus. Ten pierwszy przedstawił się papieżowi jako pochodząca z Polski ofiara księdza pedofila. Wówczas nastąpiła niezwykła sytuacja, którą tak wspomina Lisiński:
Do końca życia nie zapomnę zmiany na twarzy papieża. Wziął moją dłoń w swoje dłonie, zaszkliły mu się oczy, praktycznie popłynęły łzy; i wtedy pocałował mnie w rękę.
Znaczący gest papieża odbił się szerokim echem w mediach, dając nadzieję na zmianę wielu ofiarom molestowań i nadużyć seksualnych ze strony polskich księży. Jak bowiem informuje raport, dotychczasowe listy fundacji skierowane do episkopatu nie spotkały się z żadną odpowiedzią ze strony Kościoła.
Obalenie pomnika księdza Henryka Jankowskiego w Gdańsku
W nocy z 20 na 21 lutego, tuż po publikacji raportu, w Gdańsku doszło do obalenia pomnika księdza Henryka Jankowskiego – kapelana „Solidarności”, w roku 2004 oskarżonego o wykorzystywanie seksualne dzieci i w związku z tym usuniętego z funkcji proboszcza parafii św. Brygidy w Gdańsku. Na pozostałym po pomniku cokole pojawiły się napisy: „Bądź za ofiarami”, „Zło” i „Pedofil”. Trzem mężczyznom odpowiedzialnych za obalenie pomnika postawiono zarzuty znieważenia pomnika i zniszczenia mienia. Jak twierdzą sami aktywiści, ich celem było „obalenie mitu księdza Jankowskiego, nie materii pomnika”. Statua została ustawiona ponownie 23 lutego rano przez społeczny komitet budowy pomnika, z udziałem kilkudziesięciu gdańskich stoczniowców. Władze miejskie twierdzą jednak, że zabrakło do tego wymaganej zgody Wydziału Urbanistyki i Architektury. Wcześniejsze próby montażu pomnika, dokonywane w piątek 22 lutego, zostały zablokowane przez protestujących. Pojawiły się transparenty z hasłami takimi jak: „2.02.2019. Papież przeprasza, «Solidarność» stawia pedofilowi pomnik” czy „Wierzymy ofiarom”.
Polski Kościół zaprzecza. Jak raport komentują diecezje?
Do postawionych w raporcie zarzutów odniosła się już część diecezji, w tym diecezja opolska, warmińska i toruńska. Rzecznicy wymienionych kurii diecezjalnych twierdzą, że podane w raporcie dane są nieprawidłowe, a oskarżenia bezpodstawne. Zaprzeczają, jakoby opisane w raporcie sprawy były tuszowane, twierdzą również, że znalazły się tam informacje nieprawdziwe. Wciąż nie pojawiło się jednak oficjalne stanowisko całego episkopatu w tej sprawie. O możliwą reakcję polskiego Kościoła na raport oraz niezwykły gest papieża zapytaliśmy Ekkego Overbeeka – holenderskiego dziennikarza, autora książki „Nie lękajcie się”, który od dekady zajmuje się dokumentacją przypadków wykorzystywania seksualnego nieletnich przez polskich księży.
Ten gest papieża jest bardzo ładny po ludzku i w sensie teologicznym […]. Jeśli chodzi o praktyczne znaczenie tego gestu, to ja raczej widzę gest rozpaczy. […] Nie jestem więc optymistą – chociaż powinienem nim być, bo kiedy zaczynałem zbierać materiały 10 lat temu, to nikt nie chciał w ogóle wierzyć, że te sprawy miały miejsce w Polsce na większą skalę.
Zdaniem Ekkego mało prawdopodobny jest w Polsce scenariusz z Chile, gdzie po ujawnieniu podobnego raportu usunięto ze stanowisk kościelnych niemal cały episkopat. Autor książki podkreślił także, że oddzielnym problemem nieprzepracowanym przez polski kościół jest rola papieża Jana Pawła II w ukrywaniu problemu pedofilii w Kościele:
Tak naprawdę wszystko, co papież Franciszek mówi i robi, zaprzecza temu, co polski papież mówił i robił – a właściwie temu, czego nie robił.