Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis Mill.) rośnie w lasach liściastych Polski i Europy (na nizinach) oraz w ogrodach jako roślina ozdobna. Przy sadzeniu przylaszczki warto zadbać o lekki cień i żyzną glebę, aby imitować warunki, jakie przylaszczki mają w lesie.
Kwiat przylaszczka – podstawowe informacje
Przylaszczka inaczej to trojanek, trójczak, ziele wątrobne, zawilec przylaszczka, wietrznica przylaszczka. Obecnie najczęściej spotykaną nazwą jest po prostu przylaszczka.
Przylaszczka w ogrodzie przyciąga mrówki, a podczas kwitnienia również pszczoły, gdyż jest rośliną miododajną. Warto też wiedzieć, że jest trująca, a jej sok działa drażniąco na skórę.
Przylaszczki – kwiaty wiosny
Przylaszczki kwitną wczesną wiosną. Kwiaty można zaobserwować już w marcu. Płatki zamykają się przy pochmurnej pogodzie i w nocy.
Kwiaty przylaszczki rozwijają się stopniowo, dzięki czemu roślina może kwitnąć aż do maja.
Jak wygląda przylaszczka?
Przylaszczka pospolita może mieć ok. 20 cm wysokości. Jej listki są dość drobne i ułożone rozetowato. Najpierw są jasnozielone, później ciemnieją. Od spodu mają fioletowy odcień. Przylaszczka jest rośliną zimozieloną, co oznacza, że część jej liści pozostaje zielona przez cały rok.
Kwiaty przylaszczki pospolitej rosnącej w polskich lasach są drobne (do 3 cm średnicy) i niebieskofioletowe. Odmiany uprawne zazwyczaj wybiera się w innych kolorach. Odmiany „Plena” mają pełniejsze kwiatostany.
Kępki przylaszczek nie lubią przesadzania. Wybierzmy dla nich odpowiednie miejsce na samym początku. Nadają się do ozdabiania ogrodu w malowniczych kępkach, ale także jako rośliny zadarniające teren pod drzewami czy krzewami. Sprawdzają się też na skalniaku, ale potrzebują wysokiego „towarzysza”, który rzucałby na nie cień. Może to być na przykład nieduży iglak.
Przylaszczka dobrze prezentuje się także razem z przebiśniegami czy zawilcami. Bujnie rośnie w towarzystwie drzew.
Odmiany przylaszczek
Uprawne odmiany przylaszczki to:
· przylaszczka „Alba”, „Alba Plena” – o białych kwiatach,
· przylaszczka „Rosea”, „Rosea Plena” – o różowych kwiatach,
· przylaszczka „Rubra”, „Rubra Plena” – o czerwonych kwiatach,
· przylaszczka „Ballardi” – o błękitnych kwiatach.
W ogrodach uprawia się także przylaszczkę japońską . Jest jednak trudniejsza w uprawie niż rodzima przylaszczka pospolita. Spotyka się też rzadsze, bardziej odporne na mrozy odmiany: przylaszczkę pirenejską i siedmiogrodzką.
Przylaszczka – uprawa
W stanie dzikim przylaszczka rośnie w lasach, a więc w półcieniu, na glebach wapiennych, gliniastych, próchniczych. Odmiany uprawne mają podobne wymagania. Musimy pamiętać o regularnym podlewaniu przylaszczki . Ziemia musi być zawsze wilgotna, ponieważ przylaszczki bardzo płytko się ukorzeniają (ok. 20 cm).
Jeśli w okolicy przylaszczek planujemy ogródek warzywny, starajmy się, aby w ich sąsiedztwie nie siać roślin bobowatych. Przylaszczki mogą „podkradać” im składniki odżywcze.
Przylaszczki to rośliny, które nie lubią przesadzania. Po rozmnożeniu nie będą zbyt bujnie rosły.
Przylaszczki – nawożenie
Przylaszczki potrzebują nawożenia, żeby pięknie kwitły. Szczególnie ważne jest to jesienią, aby miały energię do wiosennego rozkwitu. Wybieramy kompost lub nawóz potasowo-fosforowy.
Przylaszczek nie przycinamy. Po zimie usuwamy tylko uschnięte liście.
Przylaszczki – sadzonki
Rozmnażanie przylaszczki zazwyczaj odbywa się za pomocą podziału dojrzałej rośliny. Raczej nie wysiewa się nasion, gdyż proces wzrostu i tak jest długotrwały.
Przylaszczki dzielimy pod koniec zimy. Wybieramy duże kępy i wysadzamy je w miejsca docelowe w ogrodzie. Należy uważać, aby przy przesadzaniu nie uszkodzić delikatnych korzeni przylaszczki.
Sadzenie przylaszczki w ogrodzie planujemy na końcówkę wiosny lub początek lata. Tak samo przesadzanie – w tym terminie będzie dla rośliny najmniej obciążające. Sadzimy ją w grupkach po 10–20 roślin (ok. 16 przylaszczek na 1 m2). Przylaszczka będzie się także sama rozsiewać.
Przylaszczka – czy jest pod ochroną?
Czy przylaszczka jest pod ochroną? W Polsce do 2014 r. przylaszczka była objęta ochroną. Obecnie nie ma jej na liście zagrożonych gatunków. Bardzo często jednak rośnie na terenach chronionych, gdzie nie można jej zrywać.
Choroby i szkodniki przylaszczek
Przylaszczka w nadmiernie wilgotnym środowisku może zachorować na plamistość liści wywołaną przez grzyby. Bywa atakowana przez ślimaki i mszyce. Jest dość odporna na choroby i szkodniki.
Bibliografia:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140001409/O/D20141409.pdf
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN