Bardzo często problemy z pamięcią i koncentracją wynikają ze stresu oraz ze zbyt małej ilości snu. Ta przypadłość najczęściej dotyka osób starszych, ale możemy mieć problemy z pamięcią w młodym wieku. Oczywiście problemy tego typu mogą również być rezultatem choroby, której wielu z nas się obawia – choroby Alzheimera.
Pamięć – czym ona w ogóle jest?
Pamięć jest jedną z funkcji umysłu. To zdolność poznawcza, która potrafi zarówno przechowywać, jak i odtwarzać informacje związane z doświadczeniami. Wyróżnia się trzy etapy tworzenia i przywoływania pamięci: etap zapamiętywania, etap przechowywania informacji oraz etap przypominania. Należy jednak podkreślić, że niektórzy specjaliści wyróżniają znacznie więcej etapów. Problemy z pamięcią dzielą się na zaburzenia ilościowe oraz zaburzenia jakościowe.
Problemy z pamięcią – zaburzenia ilościowe:
· Hipermnezja – pamięć autobiograficzna, najczęściej występująca u osób w trakcie hipnozy, po przeżyciach z pogranicza śmierci albo po środkach halucynogennych. Może zdarzyć się również u osób świadomych (w bardzo rzadkich przypadkach).
· Hipomnezja – obniżenie możliwości pamięciowych uniemożliwiające powrót do wspomnień odległych lub tych sprzed kilku godzin.
· Amnezja – całkowity lub częściowy brak pamięci. Amnezja może być czasowa, ale może być też trwała (np. alzheimer).
· Ekmnezja – przeżywanie przeszłości jak teraźniejszości. Ekmnezja jest częstym zjawiskiem u osób przewlekle spożywających alkohol, a także u przyjmujących środki psychoaktywne.
Problemy z pamięcią – zaburzenia jakościowe:
· Allomnezja – wspomnienia rzeczywiste ulegają bardzo dużym zniekształceniom. Depresja może powodować tego typu problemy z pamięcią.
· Pseudomnezja – przywoływanie wspomnień z przeszłości, które według chorego się wydarzyły, a w rzeczywistości nie miały miejsca.
Pamięć krótkotrwała i długotrwała
Rozróżnia się dwa rodzaje pamięci: pamięć krótkotrwałą oraz pamięć długotrwałą. Pamięć krótkotrwała nazywana jest również pamięcią świeżą i służy do czasowego zapamiętywania informacji. Problemy z pamięcią krótkotrwałą występują często, ponieważ w dużej mierze zależą od emocji, stanu psychologicznego, silnych bodźców i wrażeń. Pamięć długotrwała natomiast obrazowana jest często jako magazyn, w którym znajdują się wspomnienia, a właściwie ślady pamięciowe. Teoretycznie pamięć długotrwała ma nieograniczoną pojemność. Dzieli się na pamięć deklaratywną (jawną, świadomą) oraz niedeklaratywną (gromadzącą wiedzę, w jaki sposób wykonywać czynności).
Kiedy mogą się pojawić problemy z pamięcią?
Problemy z pamięcią mogą wystąpić u osób w każdym wieku. Często wydaje nam się, że problemy z pamięcią dotyczą głównie ludzi w podeszłym wieku, tymczasem problemy z pamięcią w wieku 30 czy 40 lat również się zdarzają . Z czego wynikają? Często powodem są choroby o podłożu psychicznym, depresja, nerwice, ale również zmiany neurologiczne spowodowane schorzeniami metabolicznymi. Na problemy z pamięcią mogą skarżyć się również osoby mające problem z nadużywaniem alkoholu czy innych środków odurzających.
Problemy z pamięcią i koncentracją w młodym wieku
Problemy z pamięcią nie dotyczą tylko osób starszych. Dotykają one również dzieci i młodzież. Jeżeli dziecku brak koncentracji, ma problemy z pamięcią, najpierw należy wykluczyć poważne stany spowodowane np. wypadkiem lub bardzo mocnym uderzeniem. Problemy z pamięcią u dzieci mogą być spowodowane również zwykłym przemęczeniem i stresem. Poważnie szwankująca pamięć to również oznaka niedoboru witamin, zwłaszcza tych z grupy B, oraz niedoboru kwasu foliowego. Przyczyną problemów z pamięcią i koncentracją może być również bardzo silna trauma, związana z trudnym przeżyciem emocjonalnym, np. uczestniczeniem w wypadku, byciem świadkiem tragicznego wydarzenia, byciem ofiarą gwałtu.
Problemy z pamięcią u nastolatków , zwłaszcza występujące wraz z problemami z koncentracją, zdarzają się często. Warto rozmawiać z dzieckiem, nie zaszkodzi również wykonanie pakietu badań, aby wykluczyć choroby lub niedobór witamin.
Jak radzić sobie z problemami z pamięcią?
Jeżeli tylko ktoś zorientuje się, że ma problemy z pamięcią , powinien zgłosić się do lekarza. Trzeba wykluczyć choroby na tle psychiki oraz wykonać badania zalecane przez specjalistę. Jeśli badania wykażą poważną chorobę, np. początki alzheimera albo depresji, z pewnością zalecona zostanie farmakologia, która spowolni proces. W niektórych przypadkach konieczne jest również zasięgnięcie opinii psychiatry. Jeżeli problemy z pamięcią wynikają z napięcia, warto je zminimalizować i unikać sytuacji wywołujących stres. Ważna jest także dieta i dostarczanie do organizmu odpowiedniej ilości witamin.
Oczywiście nie można zapominać o ćwiczeniu swojej pamięci. Mózg powinien być wciąż pobudzany poprzez dostarczanie mu nowych bodźców. Warto czytać ciekawe książki, grać w gry logiczne, uczyć się języków obcych albo przynajmniej pojedynczych zwrotów, rozwiązywać krzyżówki itd.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN