Czy meduzy parzą?
Zwierzęta te wyróżniają się galaretowatym ciałem o kształcie parasola lub dzwonu, a także parzydełkami służącymi do chwytania zdobyczy i obrony przed napastnikami. To właśnie parzydełkami możemy zostać poparzeni przez meduzę. Posiada je każde z tych stworzeń, bez względu na wielkość i miejsce występowania. Oznacza to, że wszystkie meduzy parzą. Czasami jednak siła wydzielanego przez nie jadu jest niewielka. W takiej sytuacji poparzenie przez meduzę staje się praktycznie nieodczuwalne.
Gdzie istnieje ryzyko poparzenia przez meduzę?
Na poparzenie przez meduzę narażeni są głównie turyści przebywający na urlopie nad morzem lub oceanem, a także mieszkańcy wybrzeży. Zwierzęta te zamieszkują bowiem słone akweny wodne. Najniebezpieczniejsze meduzy spotyka się na południu Europy w rejonach Morza Śródziemnego, Adriatyckiego i Czarnego (głównie w Hiszpanii, Chorwacji i we Włoszech), a także u wybrzeży wysp Oceanu Spokojnego i Indyjskiego (zwłaszcza w wodach północnej Australii). W rejonach o klimacie tropikalnym, poparzenie przez meduzę może zakończyć się nawet śmiercią. Występuje tam bowiem tzw. osa morska, czyli kostkomeduza śmiercionośna, która wyróżnia się bardzo silnym jadem.
Wbrew pozorom, oparzenie meduzy może zdarzyć się również w Polsce. W Morzu Bałtyckim często spotyka się chełbie modre, które nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Natomiast kontakt z rzadziej występującą bełtwą festonową może okazać się niezwykle bolesny. Ryzyko natrafienia na tego parzydełkowca jest jednak minimalne.
Jakie objawy daje oparzenie meduzy?
Poparzenie przez meduzę może dać szereg nieprzyjemnych objawów. Podstawowy sygnał wskazujący na kontakt z parzydełkowcem to silny ból o piekącym charakterze. Warto przy tym dodać, że oparzenie jadem meduzy jest dotkliwe szczególnie dla dzieci, które odczuwają go jeszcze intensywniej niż dorośli.
Typowy objaw oparzenia jadem meduzy stanowi także silne zaczerwienienie i obrzęk skóry w miejscu, które zostało dotknięte przez parzydełka zwierzęcia. Charakterystycznym symptomem jest również pojawienie się czerwonych pręg, przypominających ślady po biczowaniu.
W przypadku uczulenia na toksynę stworzenia lub zetknięcia z wyjątkowo jadowitym parzydełkowcem poparzenie przez meduzę może wywołać skurcze mięśni, wyraźną wysypkę, problemy żołądkowe (w tym nudności, wymioty i biegunkę), duszności i trudności z oddychaniem, a także wyjątkowo niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny, czyli silną reakcję alergiczną.
Co należy zastosować na poparzenie meduzy?
Jeśli dojdzie do poparzenia, przede wszystkim nie należy panikować. Podstawą działania jest sprawne wydostanie się z wody (to niezwykle istotne szczególnie w przypadku dzieci). Trzeba również pamiętać, że w razie oparzenia przez meduzę nie można wykonywać zbyt gwałtownych ruchów, ponieważ przyspieszą one rozprzestrzenianie się toksyny po ciele.
Kolejnym krokiem jest poszukanie pomocy u ratownika wodnego, który wie, co robić w sytuacjach kryzysowych. Jeżeli jednak nie przebywa się na plaży strzeżonej, można spróbować poradzić sobie z oparzeniem meduzy samodzielnie.
W pierwszej kolejności trzeba usunąć fragment pozostawiany przez stworzenie, czyli tzw. czubek parzący, przypominający wyglądem różową lub fioletową nitkę. W tym celu należy wykorzystać owinięte materiałem palce, a usuniętą część zakopać głęboko w piasku. Następnie konieczne jest przemycie skóry. Co na oparzenie meduzy sprawdzi się najlepiej? Warto zastosować ocet, sok z cytryny lub morską wodę. Należy pamiętać, że w sytuacji poparzenia przez meduzę nie zaleca się przykładania do rany lodu, ani także obmywania jej spirytusem, słodką wodą lub moczem.
Aby zminimalizować ból po oparzeniu meduzy, można zastosować leki przeciwbólowe (np. paracetamol lub ibuprofen). W celu zredukowania pieczenia i obrzęku zaleca się z kolei przyjęcie leków przeciwhistaminowych i wapna, a także posmarowanie rany kremem z hydrokortyzonem.
Jeżeli po poparzeniu przez meduzę dojdzie do objawów ogólnoustrojowych (np. bólu głowy, wymiotów, dreszczy) lub wstrząsu anafilaktycznego, konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarska. Stan ten może bowiem zagrażać życiu człowieka.
Zobacz wideo: Jak reagować, gdy dziecko połknęło substancję żrącą?
>>> Zobacz także:
Matura 2021: biologia i język francuski na poziomie rozszerzonym. Arkusze i odpowiedzi
Autor: Adrian Adamczyk