- Poczucie własnej wartości – definicja
- Jak rozpoznać niskie poczucie własnej wartości?
- Poczucie własnej wartości – ćwiczenia
Zobacz też: Sprawdź, czy twój partner ma depresję!
Niskie poczucie własnej wartości rzutuje na całe nasze życie. Wpływa na nasze przekonania, pracę, rodzinę, związki, sposób, w jaki radzimy sobie z przeciwnościami, a nawet zdrowie. Im bardziej negatywny obraz samego siebie, tym niższa jakość naszego życia. Jak to zmienić?
Poczucie własnej wartości – definicja
Poczucie własnej wartości jest definiowane w różny sposób. Psycholog Bogdan Wojciszke określa je jako samoocenę, która może być chłodnym osądem lub bardzo emocjonalnym podejściem. Z kolei Sharon Wegscheider-Cruse, autorka popularnej książki „Poczucie własnej wartości. Jak pokochać siebie” – definiuje je jako połączenie pewności siebie, wynikającej z działania i podejmowania wyzwań oraz szacunku do samego siebie, wypływającego z wysiłku oraz wyrozumiałości .
Niezależnie od definicji, jedno jest pewne – poczucie własnej wartości na ogromny wpływ na jakość naszego życia i wiele jego aspektów, zarówno osobistych, jak i zawodowych. Budowanie poczucia własnej wartości dokonuje się na każdym etapie naszego życia.
Jak rozpoznać niskie poczucie własnej wartości?
Istnieją pewne widoczne symptomy, które pozwalają zidentyfikować niskie poczucie własnej wartości. Świadczą o niej m.in. trudności w nawiązywaniu pozytywnych, trwałych relacji, skłonność do wchodzenia w toksyczne związki, nadużywanie alkoholu lub innych używek, zaburzenia odżywiania, pracoholizm, a także rozmaite przewlekłe choroby.
Osoby z niskim poczuciem własnej wartości są krytyczne wobec siebie, stawiają sobie nierealistyczne wymagania, czują się bezwartościowe lub „gorsze”. Brak im pewności siebie, a swoją samoocenę często uzależniają od opinii innych osób. Nie lubią samych siebie, nie doceniają swoich dokonań, nie są z siebie zadowolone. Często brakuje im także asertywności w relacjach z innymi i mają problem z realizacją swoich zamierzeń. Towarzyszy im częste uczucie porażki. Wszystko to powoduje smutek i uczucie wstydu, zaś długotrwale obniżony nastrój może prowadzić do depresji. W związku niskie poczucie wartości jest jedną z największych przeszkód w budowaniu autentycznej, szczerej dwustronnej relacji. Zaburzona samoocena rzutuje na całe nasze życie.
Jak budować i wzmocnić poczucie własnej wartości? Jak przeciwdziałać niskiej samoocenie?
Poczucie własnej wartości – ćwiczenia
Aby zwiększyć poczucie własnej wartości, można zastosować proste ćwiczenia, które pomogą pozytywnie wpłynąć na samoocenę, przezwyciężyć toksyczne myśli i wzmocnić pewność siebie. Najważniejsze jest regularne ich powtarzanie i świadomość, że praca nad sobą może zająć trochę czasu. Odwrócenie myślenia na swój temat jest jednak możliwe! Oto kilka pomysłów na ćwiczenia, które pomogą zwalczyć brak poczucia własnej wartości :
· wskazanie 20 pozytywnych cech opisujących charakter – nie zrażajmy się, jeśli na początku przychodzi to z trudnością; można poprosić o pomoc bliskie nam osoby;
· wypisanie 10 swoich zalet fizycznych – wszystko, co przyjdzie do głowy jako cecha „na plus” (np. duże oczy, gęste włosy, drobna budowa ciała, ładne dłonie); to doskonały sposób na walkę z kompleksami i uwierzenie w swoją atrakcyjność;
· wypisanie swoich sukcesów lub osiągnięć – może to być dosłownie wszystko, co wymagało wysiłku i zakończyło się pomyślnie;
· zaakceptowanie swoich wad i słabości – warto dać sobie do nich prawo, bo są naturalne; pożegnanie się z perfekcjonizmem bardzo wzmacnia, dodaje poczucia własnej wartości i uczy doceniania samego siebie;
· zadbanie o siebie każdego dnia – warto znaleźć 15 minut tylko dla siebie; to może być chwila z książką, muzyką czy kąpiel; wszystko, co sprawia przyjemność, dodaje sił, wzmacnia poczucie wartości;
· zauważanie pozytywów – codziennie warto wypisać kilka rzeczy, za które jesteśmy wdzięczni, które były przyjemne i wzmacniające;
· próbowanie nowości – chodzi o to, by wyjść ze strefy komfortu i doświadczyć zmiany.
Warto uświadomić sobie, że zwiększenie poczucia wartości nie odbywa się automatycznie. Nie ma „magicznej tabletki”, która w mig zmienia wszystko na lepsze. Tym, co możemy dla siebie zrobić, to stale trenować.
6 filarów poczucia własnej wartości
Nathaniel Branden w książce „6 filarów poczucia własnej wartości" daje konkretne wskazówki, jak budować swoją samoocenę:
1. Ćwicz świadome życie – warto skupiać się na tym, by być tylko „tu i teraz”, to uczy zauważać rzeczy naprawdę istotne.
2. Ćwicz samoakceptację – nie chodzi tylko o akceptację samego siebie, ale o nauczenie się rozdzielania spraw, na które mamy wpływ, od tych, których nie jesteśmy w stanie zmienić – te należy nauczyć się akceptować.
3. Ćwicz odpowiedzialność za siebie – nie można zrzucać odpowiedzialności za swoje emocje czy zachowanie na innych, bo każdy z nas decyduje o sobie.
4. Ćwicz asertywność – warto przestrzegać swoich zasad i wartości; trzeba uczyć się stawiać na swoim niezależnie od opinii i reakcji innych.
5. Ćwicz życie, które ma cel – osoby, które mają poczucie sensu i celu, wzmacniają dzięki temu poczucie własnej wartości.
6. Ćwicz bycie spójnym ze sobą – zawsze należy słuchać swojego wewnętrznego głosu; osobiste zasady, przekonania i wartości definiują nas i nasze poczucie własnej wartości.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN