Metoda 6 kapeluszy myślowych – jak i kiedy się nią posługiwać

zamyślona dziewczyna
Kobieta myśli nad obliczeniami
Źródło: Steven Errico/Getty Images
Metoda sześciu kapeluszy myślowych stworzona została przez maltańskiego psychologa, lekarza Edwarda de Bono. Od momentu wydania w 1985 roku książki o tytule „Sześć kapeluszy myślowych” zyskała wielką popularność oraz wiele zastosowań, głównie w zarządzaniu, nauczaniu i podczas różnorodnych szkoleń.

Metoda sześciu kapeluszy ułatwia rozwiązywanie danego problemu przez zespół. Pozwala podejść do niego w sposób twórczy, bez trzymania się przez poszczególnych członków zespołu swoich przekonań, opinii, przyzwyczajeń, co niekiedy uniemożliwia znalezienie konstruktywnych rozwiązań. W metodzie tej pomagają rekwizyty – 6 kapeluszy. Nie muszą mieć one tak naprawdę formy materialnej , wystarczy bowiem znajomość zastosowania każdego z nich i przejęcie roli wyznaczonej w określonym momencie przez dany kolor kapelusza.

Więcej:

Metoda 6 kapeluszy Edwarda de Bono

Od dnia publikacji książki „Sześć kapeluszy myślowych” zawierającej propozycję twórczego rozwiązywania problemów, metoda ta zdobyła wielu zwolenników na całym świecie i to nie tylko w wąskim gronie psychologów czy pedagogów. Tzw. 6 kapeluszy myślowych Edwarda de Bono stosowanych jest też często w szeroko pojętym biznesie do rozwiązywania konkretnych problemów firm czy podczas szkoleń zwiększających zakres kompetencji interpersonalnych. Twórca metody sześciu kapeluszy myślowych to uznany na całym świecie psycholog (z wykształcenia także lekarz), wykładowca uczelni takich jak Oxford, Cambridge czy Harvard i autor ponad 70 publikacji, sprzedawanych na całym świecie.

Na czym polega metoda 6 kapeluszy myślowych ? Otóż chodzi o to, by w zespołowym rozwiązywaniu danego problemu każdy z uczestników mógł spojrzeć na niego nie tylko z punktu widzenia własnych przekonań, schematów myślowych, ale też z perspektywy, jaką w danym momencie nadaje mu konkretny kolor kapelusza.

Inaczej mówiąc, „zmieniając kapelusze”, zmieniamy też perspektywę patrzenia na dany problem, zagadnienie, wyrażamy więc opinie, myśli, pomysły w sposób, który wymaga „założenie” kapelusza danego koloru. Przy czym gdy pracujemy metodą 6 kapeluszy wystarczy znajomość roli definiowanej przez dany kolor. Co nie oznacza, że posługiwanie się specjalnie przygotowanymi kapeluszami nie jest wskazane. Jest. Co więcej, ułatwia prawidłowe zastosowanie tej metody, szczególnie na etapie, gdy jest ona czymś nowym dla osób, które zdecydowały się na jej wykorzystanie.

Kolory 6 kapeluszy. Znaczenia, role, cele

Dużą zaletą metody sześciu kapeluszy jest to, że pozwala ona oderwać się od poglądów, przekonań, postaw, jakie mamy i popatrzeć na problem w „sztuczny sposób”, z innych punktów widzenia. Wymusza ona kreatywność i wysiłek potrzebny do zmiany perspektywy. Pracując metodą sześciu kapeluszy w zespole , możemy zamieniać się kapeluszami (czyli perspektywami) pomiędzy sobą, lub też zespołowo i kolejno przechodzić przez dyskusję w sposób zdeterminowany danym kolorem.

Kolory kapeluszy w metodzie sześciu kapeluszy myślowych i przypisane im rodzaje wypowiedzi:

· Kapelusz biały – stosowany, by mówić o konkretach, liczbach i faktach, bez opinii, osądów, wniosków. Wypowiedź powinna być obiektywna, rzeczowa.

· Kapelusz czerwony – perspektywa kapelusza czerwonego pozwala wyrażać emocje, opinie, odczucia. Przejmując w dyskusji ten kolor, można powoływać się np. na intuicję. Wszystko to jest niedopuszczalne np. z perspektywy kapelusza białego.

· Kapelusz żółty – służy skupienia się na zaletach danego rozwiązania, przedmiotu. Pozwala wyrażać i przyjmować pozytywne założenia, optymistyczny punkt widzenia.

· Kapelusz czarny – dzięki niemu możemy wypowiedzieć wszystkie czarne scenariusze, rozważyć ryzyko, wskazać, które założenia są błędne, nielogiczne i nazbyt optymistyczne, możemy krytykować.

· Kapelusz zielony – osoba, która go zakłada, powinna szukać alternatywnych rozwiązań, propozycji. Uczestnik w kapeluszu zielonym powinien przedstawiać nowe pomysły.

· Kapelusz niebieski – z jego pomocą stajemy się moderatorem dyskusji. Naszym zadaniem jest pilnowanie, by dyskusja przebiegała zgodnie z zasadami (wyznaczonymi przez kolory rolami). Posiadacz kapelusza niebieskiego decyduje też np. o kolejności przydzielania głosu i zamianach kolorów pomiędzy członkami zespołu.

Przykłady na zastosowanie metody sześciu kapeluszy znajdziemy w praktyce biznesowej, szkoleniach i szkolnictwie. Metoda ta jest stosowana w firmach na różnych poziomach decyzyjności, dobrze sprawdza się w zespołach, których zadaniem jest opracowanie konkretnych rozwiązań, np. propozycji zmian czy nowych produktów. Przykłady zastosowania metody sześciu kapeluszy znajdziemy też w praktyce pedagogicznej, np. na zajęciach ze studentami czy w klasach szkolnych.

Zobacz film: Prowokuje swoich studentów do myślenia. Źródło: Dzień Dobry TVN

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

Źródło zdjęcia głównego: Steven Errico/Getty Images

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"