Niemal każdy miał w życiu sytuację, w której przeczuwał, że osoba mówiąca go okłamuje. Takich wydarzeń było z pewnością więcej, ponieważ niektórzy potrafią sprawnie manipulować mimiką twarzy, by maskować emocje.
>>> Zobacz także:
- Jak się komunikujemy? Rodzaje komunikacji interpersonalnej
- Wyraz twarzy nie odzwierciedla charakteru
- Komunikacja w biznesie – o czym warto wiedzieć?
Mimika twarzy i jej typy
Kiedy poznajesz kogoś nowego, wrażenie, które na tobie wywołuje, kształtuje się średnio przez 10 sekund. Ocena tworzy się głównie poprzez spoglądanie właśnie na twarz – to ona zdradza najwięcej emocji i odzwierciedla osobowość. Często jest tak, że nie znajdujesz wytłumaczenia, dlaczego polubiłeś daną osobę lub czujesz do niej automatyczną niechęć. Dzieje się tak, ponieważ człowiek reaguje w głównej mierze instynktownie na sygnały niewerbalne wysyłane przez drugą osobę. Mogą one pochodzić z mowy ciała, jednak z badań wynika, że większość emocji – lęk, szczęście, smutek, żal, gniew, niezadowolenie, gorycz, ból itp. – wysyłana jest przez mimikę twarzy. Ich odczytywanie wymaga jednak dużej wiedzy, ponieważ druga osoba często skrywa je za maską.
Wyróżniamy dwa rodzaje sygnałów mimicznych: długotrwałe – są to śmiech czy naburmuszona mina, oraz mikroekspresje, czyli krótkie, bo trwające nawet ułamki sekund, ekspresje twarzy, które ujawniają intymne emocje rozmówcy do tego stopnia, że nawet osoby bardzo dobrze wyszkolone w ich maskowaniu nie są w stanie ich ukryć. Za ojca mikromimiki uważa się Paula Ekmana, który wraz z Wallacem Friesenem wykazał, że ludzka twarz jest w stanie wyrazić ponad 10000 różnych ekspresji, jednak tylko 3000 z nich wysyłają sygnały emocjonalne, do czego używane są 43 mięśnie, a te natomiast potrafią wykonać 46 ruchów. W dużym uproszczeniu Ekman stworzył słownik ruchów twarzy odpowiadających danym emocjom.
7 podstawowych emocji i jak je rozpoznać
Co oznacza mimika twarzy? Poznaj podstawy, aby później móc z nich korzystać w praktyce. Wyróżnia się 7 podstawowych emocji w mimice twarzy:
1. Smutek – oznaki to: uniesione ku górze wewnętrzne kąciki brwi (bardzo wiarygodne), pionowa zmarszczka pomiędzy brwiami, opadanie powiek, zmarszczka na czole w kształcie podkowy (rzadko), uniesienie policzków ku górze, zmarszczony i wypchnięty ku górze podbródek, łzy (w tym przypadku mogą być bardzo wiarygodne, ale z drugiej strony też udawane – miej to na uwadze). Dodatkowe oznaki, które ułatwią ci rozpoznanie tej emocji, to: rozluźnienie ciała i jego opadanie do wewnątrz, spowolnienie reakcji, niski głos, czasami skierowanie spojrzenia w dół.
2. Złość, Gniew – oznakami będą: opuszczenie brwi i ich ściągnięcie do środka, rozszerzone źrenice, zaciśnięcie szczęki oraz wysunięcie jej do przodu, ściągnięta broda. Dodatkowymi oznakami są: przyspieszone tempo mówienia, podniesiony głos, błysk oczu, napięcie mięśni.
3. Zaskoczenie – jest to bardzo krótka emocja, która przechodzi w inną emocję, często mylona ze strachem. Ciekawe jest to, że niepiśmienne kultury jej nie rozróżniają. Oznaki, które pozwolą ci rozpoznać zaskoczenie, to: wysoko uniesione brwi, szeroko otwarte oczy, opadnięta szczęka.
4. Strach – oznakami tej emocji są: uniesienie górnych powiek oraz brwi i ściągnięcie ich ku sobie, cofnięcie podbródka, napięcie dolnych powiek (bardzo wiarygodne). Dodatkowymi oznakami, które mogą potwierdzić twoje przypuszczenia, są: przyspieszenie oddechu oraz tętna, podniesiony głos, zamarcie w jednej pozycji.
5. Wstręt/Obrzydzenie – często mylone z gniewem. Oznakami emocji są: podniesienie górnej wargi, podniesienie oraz wysunięcie dolnej wargi, uniesienie skrzydełek nosa, zmarszczki na nosie i jego bocznych ścianach – spowodowane jest to uniesieniem policzków i ściągnięciem brwi.
6. Pogarda i lekceważenie – pojawiają się często z inną emocją, np. z gniewem lub radością. Stosuje się ją do wartościowania zachowań ludzkich, ale nigdy do pokarmów itp. Oznakami są: napięcie i podniesienie kącika ust, uniesienie górnej wargi.
7. Radość – istnieje 16 odmian tej emocji i 18 odmian prawdziwego uśmiechu, do tego jest najłatwiej rozpoznawalną emocją, choć często wykorzystywaną dla korzyści jako maska. Jak rozpoznać prawdziwe szczęście? Oznakami w tym przypadku będą: napięty mięsień okrężny oka (ważny szczegół) – powoduje powstawanie zmarszczek (kurzych łapek wokół oczu) – oraz uniesienie policzków, obniżenie fałdy górnej powieki (ważne przy szerokich uśmiechach).
Mimika twarzy a kłamstwo
Nikt nie lubi, gdy jest okłamywany. Jak więc rozpoznać kłamcę? Powyżej zostały wymienione podstawowe emocje i mimiczne reakcje na nie. Po pierwsze doszukuj się u rozmówcy asymetrii mikroekspresji, po drugie zwróć uwagę, jakie mięśnie twarzy się u niego uaktywniają, a na koniec przyjrzyj się szybkości reakcji i długości trwania emocji.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN