Metrampaż – kim był i czym się zajmował w drukarni?

Druk 3D
kynny/Getty Images
Źródło: iStockphoto
Metrampaż to dawny pracownik drukarni. Przy klasycznej technologii druku metrampaże odpowiedzialni byli za układ wszystkich elementów na stronie. Do ich zadań należało łamanie szpalt, dodawanie elementów graficznych czy organizowanie materiału w kolumnach tekstu i w łamach strony.

Nazwa zawodu pochodzi z języka francuskiego, bezpośrednio od określenia metteur en pages, które w dosłownym przekładzie oznacza „składającego w stronice”. Metrampaże przygotowywali do druku zarówno czasopisma, jak i wydawnictwa książkowe.

Gdzie pracował metrampaż?

Metrampaż pracował w części drukarni, która nazywana była zecernią. Był to dział odpowiedzialny za przygotowanie do druku maszynowego materiałów opracowanych przez redakcję. Pierwszym etapem pracy było tworzenie fragmentów matrycy w postaci tzw. szpalt – czyli części tekstu zgrupowanych jedną kolumnę o dowolnej długości. Ta czynność była zadaniem zecera. Przygotowywał on szpaltę ręcznie, bezpośrednio z czcionek, albo (w późniejszych czasach) produkował ołowiane odlewy z dłuższym fragmentem tekstu za pomocą specjalnej maszyny – linotypu. Wykonane przez zecera szpalty i klisze materiałów graficznych trafiały do metrampaża.

Na czym polegała praca metrampaża?

Metrampaż otrzymywał od zecerów gotowe już szpalty, a jego zadaniem było przygotowanie układu całej strony konkretnego wydawnictwa – gazety lub czasopisma. Musiał więc umieścić wszystkie otrzymane fragmenty tekstu w ustalonych blokach strony i połączyć je z tytułami, grafikami czy odwzorowaniami fotografii. Stałe prostokątne fragmenty strony nazywane były łamami. Właściwe usytuowanie tekstu w kolumnach czy łamach wymagało często skrócenia – czyli złamania szpalty przygotowanej przez zecera. Dlatego metrampaże często byli nazywani łamaczami.

Działanie metrampaża przypominało skomplikowaną układankę, wymagającą nie tylko znajomości branży drukarskiej i wiedzy technicznej, ale też pewnego zmysłu estetycznego – gotowa do druku strona musiała wyglądać atrakcyjnie. Ostateczna wersja gazety powstawała oczywiście z udziałem redaktora. Sugerował on metrampażowi, na której stronie i w jakiej lokalizacji powinny znaleźć się poszczególne doniesienia – w zależności od ich ważności dla czytelnika.

Dlaczego metrampaż to zawód ginący?

Zawód metrampaża to profesja ginąca. Wynika to z faktu, że znacząco zmieniła się technologia druku. Klasyczny mechaniczny skład i druk publikacji to obecnie domena drukarni akcydensowych – wydających pojedyncze, unikalne często dzieła, które przygotowywane są w tradycyjnej technice dla kolekcjonerów oraz w celach wystawowych i edukacyjnych.

Codzienna prasa, czasopisma, książki, plakaty czy ulotki są obecnie drukowane w technice cyfrowej. Dowodem przełomu, jaki się dokonał, jest pojawienie się na rynku drukarek atramentowych i laserowych. Dzięki nim nawet prywatny użytkownik może w ciągu kilkunastu minut przygotować profesjonalnie wydrukowaną korespondencję czy eleganckie kolorowe zaproszenia na ślub. Dawniej takie materiały trzeba było z dużym wyprzedzeniem zamówić w drukarni. Dziś i tam wkroczyła technika druku cyfrowego. Tak jak z większości domów poznikały maszyny do pisania, tak z zakładów zniknęły linotypy. Tekstów do druku nie przekazuje się już zecerom i metrampażom – edytuje się je i łamie na ekranie komputera. Oprogramowanie do cyfrowej obróbki tekstu (DTP – ang. digital text processing) stało się standardem w branży prasowej i wydawniczej. Pozwala ono na kopiowanie tekstu z komputerów redaktorów i szybkie łączenie ich z fotografiami cyfrowymi i plikami graficznymi w dowolny sposób. Obecnie niektóre spośród tych czynności odbywają się całkowicie automatycznie. Zawód metrampaża stracił rację bytu.

Ciekawostki związane z zawodem metrampaża

Prostokątne fragmenty (moduły) strony prasowej, w które należało wmontować poszczególne wiadomości, nazywane były łamami – stąd wywodzą się takie nadal popularne sformułowania, jak: „opublikowano na łamach prasy” albo „na łamach dziennika ukazał się...”.

Praca metrampaża uważana była za bardziej prestiżową niż praca zecera, odpowiedzialnego jedynie za „przełożenie” tekstu zapisanego na papierze w szpalty, które następnie metrampaż – jak artysta – komponował na stronie. Niemniej praca zecera była równie odpowiedzialna – to dzięki niemu w przygotowywanym tekście nie było błędów, które zmuszałyby do powtórnego składu tekstu i opóźniały wydanie gazety. Było to szczególnie istotne w obliczu faktu, że w czasach działalności zecerów i metrampaży codzienna prasa stanowiła najszybszy sposób upowszechniania informacji.

Szwedki gigant meblowy IKEA zdecydował o zaprzestaniu dystrybucji swojego słynnego katalogu. Magazyn reklamowy ukazywał się regularnie od 70 lat w wielu krajach świata.

x-news

Zobacz także:

Jakie znamy modele rodziny i czym się od siebie różnią?

Jurek Owsiak z żoną o 29. Finale WOŚP. "My bylibyśmy gotowi nawet dzisiaj odpalić, wszystko jest przygotowane"

"Noce i dnie" powstały dzięki Jadwidze Barańskiej. Jerzy Antczak o żonie "Była darem Boga"

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"