Potrawy z koźlakiem są dobre na obiad i kolację. Marynowane koźlaki mogą służyć jako dodatek do dań mięsnych i rybnych. Koźlaki nie powinny znaleźć się w przepisach na dania dla dzieci.
Koźlak – jaki to grzyb?
Koźlak, czyli koźlarz babka to grzyb jadalny, który należy do rodziny borowikowatych. Występuje w lasach liściastych i mieszanych w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej. Bez trudu można na niego natrafić w lasach Europy Środkowej. Zaleca się szukać koźlaka pod brzozami. Koźlak to grzyb, który występuje z reguły w grupach po kilka sztuk, rzadziej pojedynczo.
Pomarańczowo-czerwony kapelusz koźlaka jest półkolisty. Ma średnicę 6-20 cm. Tymczasem jego jasnożółty (lub biały kolor), usiany ciemnymi łuseczkami trzon ma długość od 8 do 17 cm, a z wiekiem staje się zdrewniały, przez co traci walory smakowe. Koźlak ma białokremowy miąższ, który jest miękki u młodych grzybów, zaś u starszych wodnisty.
Koźlaki to grzyby, które są mylone z egzemplarzami koźlarza garbowego, które rosną tylko pod grabami, i których miąższ po uszkodzeniu barwi się na czarno lub brudnoróżowo. Koźlaka można pomylić także z niejadalnym goryczakiem żółtym, który, jak nazwa wskazuje, ma gorzki smak.
Wykorzystanie grzybów koźlaków
Mimo, że koźlak nie posiada wysokiej wartości odżywczej, to jest chętnie zbierany. Koźlaki wyróżniają się walorami smakowymi, które sprawiają, że przepisy z tym grzybem cieszą się dużą popularnością. Wykorzystywane są jako składnik dań głównych. W kuchni najlepiej sprawdzają się młode egzemplarze. Koźlaki można suszyć i mrozić. Dobrze smakują koźlaki marynowane w zalewie octowej z cebulą. Spore grono zwolenników mają koźlaki duszone w bulionie warzywnym. Wykorzystywany jest on też jako dodatek do zup. Warto jednak pamiętać, że koźlak to produkt, którego nie powinny uwzględniać przepisy na dania dla dzieci do 8-10 roku życia, których układ pokarmowy mógł się jeszcze w pełni nie rozwinąć. Zasada ta dotyczy nie tylko koźlaków.
Koźlaki marynowane – przepis
Koźlaki w zalewie octowej mogą służyć jako tzw. zagryzka do napojów alkoholowych lub dodatek do dania głównego. Marynowane koźlaki pozwalają cieszyć się smakiem grzybów dłużej niż tylko w trakcie miesięcy jesiennych. Aby móc je przygotować, potrzebne są następujące składniki:
- koźlaki – kapelusze,
- ocet 10% - 500 ml,
- cebula – 1-2 sztuki,
- woda – 2 l,
- pieprz ziarnisty – 1 łyżeczka,
- gorczyca biała – 4 łyżeczki,
- liście laurowe – 4 sztuki,
- cukier – 1 łyżeczka,
- sól.
Kapelusze koźlaków należy oczyścić, pokroić większe egzemplarze i wypłukać w słonej wodzie. Wrzucić do garnka z wodą i gotować przez około 10 minut. Następnie ugotowane grzyby odcedzić, poczekać aż ostygną i wypełnić nimi, wyparzone wcześniej, słoiki (do 3/4 wysokości).
Do odpowiednio dużego garnka wlać ocet, wodę, wsypać gorczycę, pieprz, liście laurowe i cukier. Umieścić w nim również obrane, umyte i pokrojone na kawałki cebule. Po zagotowaniu składników w garnku, potrzymać na ogniu jeszcze przez 2-3 minuty.
Zalane octową marynatą słoiki z grzybami szczelnie zakręcić i następnie pasteryzować przez 15-20 minut od chwili, gdy woda w garnku zacznie się gotować.
Przepis na koźlaki duszone
Duszone grzyby to szybkie danie do przygotowania, którego potrzebne są:
- grzyby koźlaki – 1,5 kg,
- bulion warzywny – 1 szklanka,
- cebula – 1 sztuka,
- czosnek – 2 ząbki,
- liść laurowy – 1 sztuka,
- tymianek – 1 łyżka,
- pieprz czarny mielony – szczypta,
- śmietana 18 % – 200 ml,
- olej – 50 ml.
Na patelnię z olejem wrzucić pokrojoną w kostkę cebulę. Następnie dodać czosnek i oczyszczone i pokrojone grzyby. Wszystko smażyć przez kilka minut, potem wlać bulion i dodać liść laurowy, tymianek, pieprz i śmietanę. Wymienione składniki podsmażyć na patelni przez 10 minut.
Koźlak w sosie paprykowym
Zwolennikom węgierskiej kuchni z całą pewnością przypadną do gustu koźlaki z papryką. Do przyrządzenia tego dania potrzebne są:
- koźlaki – 800 g,
- czerwona cebula – 1 sztuka,
- papryka – 1 zielona i 1 czerwona,
- mielona słodka papryka – 1 łyżeczka,
- margaryna – 3 łyżki,
- gęsta śmietana – 1 szklanka,
- czosnek – 2 ząbki,
- posiekany koper – 2 łyżki,
- sok z cytryny – 1 łyżka,
- sól.
Od grzybów odciąć kapelusze, oczyścić je, opłukać, posiekać, wsypać do garnka z wodą i gotować przez 20 minut. Po tym czasie odsączyć grzyby. Z papryki usunąć gniazda nasienne, pokroić ją i usmażyć na tłuszczu.
Na patelnię z tłuszczem wsypać posiekaną w kostkę cebulę, zeszklić ją. Następnie do cebuli dorzucić posiekane ząbki czosnku. Na patelnię przełożyć grzyby, dolać 2 - 3 łyżki wody, i dusić przez pół godziny. Po tym czasie dodać paprykę, a gdy odparuje płyn, wsypać mieloną słodką paprykę, wlać śmietanę, wszystko wymieszać. Ostatnim składnikiem, który trzeba dodać do potrawy jest sok z cytryny. Wszystkie składniki dusimy razem ok. 10 minut.
Duszone koźlaki można serwować z ryżem.
Zobacz także:
- Opieńki – trujące czy jadalne?
- Podgrzybek szatan - jak wygląda podgrzybek trujący i czym się charakteryzuje?
- Uważaj podczas grzybobrania! Główny Lekarz Weterynarii ostrzega przed ASF
Autor: Filip Yak