Kozak grzyb jadalny pochodzi z rodziny borowikowatych. Ten gatunek jest uważany za najpiękniejszy i najbardziej wartościowy. Czemu? Jak można go rozpoznać? Jak go wykorzystać w kuchni? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.
Występowanie
Grzyby kozaki rosną na całej półkuli północnej, w tym również w Polsce. Znajdziesz je w od lipca do listopada w lasach jak i na ich obrzeżach i leśnych polanach, zawsze pod brzozami, ponieważ tworzą z nimi mikoryzę (mikoryza - zjawisko polegające na współżyciu korzeni lub nasion roślin naczyniowych z grzybami) współżyjąc z korzeniami właśnie tych drzew.
Grzyb kozak - jak go rozpoznać?
- Kapelusz grzyba kozaka jest półkolisty lub poduszkowaty u młodych, gładki u starszych egzemplarzy. Średnica kapelusza dochodzi do 20 cm, a jego powierzchnia jest gładka i lekko śluzowata. Występuje w różnych odcieniach koloru brązowego (od jasnego po ciemny).
- Jego trzon jest pełny, zwężający się w kierunku kapelusza, koloru białego lub szarego, pokryty ciemnymi kosmkami. Jego grubość to 3,5 cm, a wysokość nawet 17 cm.
- Rurki są białe lub szarawe o okrągłych porach. Nie przekraczają 25 mm długości.
- Miąższ kozaków jest zawsze biały, lekko zielonkawy przy trzonie, o zapachu lekkim i przyjemnym.
- Zarodniki koźlarza są brązowe, gładkie i wrzecionowate.
Uwaga! Grzyb kozak łatwo może być pomylony z niejadalnym goryczakiem żółciowym . Goryczak jest mylnie określany w Polsce szatanem , jednak ta nazwa dotyczy rzadkiego w Polsce borowika szatańskiego.
Goryczak żółciowy nie jest trujący, jednak jego gorzki smak może zepsuć danie. Odróżnisz go od koźlarza dzięki rurkom - przy dotknięciu zmieniają one kolor na różowy lub brązowy, podczas gdy uszkodzone rurki kozaka nie zmienią barwy.
Kozaki grzyby - gatunki podobne
Poniższe gatunki podobne do koźlarza babki są również mikoryzowe i jadalne:
- koźlarz grabowy ( Leccinum pseudoscabrum ) - rośnie pod grabami,
- koźlarz wielobarwny ( Leccinum variicolor ) - rośnie również pod brzozami, jednak w miejscach bardziej wilgotnych,
- koźlarz białawy ( Leccinum holopus ) - rośnie na wrzosowiskach, ma bardzo jasne ubarwienie,
- koźlarz czerwony ( Leccinum aurantiacum ) - rośnie wyłącznie pod topolą osiką.
Kozak grzyb - właściwości zdrowotne
Chociaż kozaki grzyby składają się w 70% z wody, mogą wpłynąć bardzo korzystnie na twoje ciało:
- zaopatrzą twój organizm w witaminy - 100g świeżych koźlaków zaspokoi 20% dziennego zapotrzebowania na witaminę B2 i B3; są również bogate w witaminę D,
- są źródłem białka - w miąższu tych grzybów jest dużo białka i aminokwasów egzogennych, czyli takich, których nasz organizm nie potrafi syntezować sam, ale potrzebuje dostać je przez pokarm,
- odkwaszą twój organizm - grzyby mają w naszym organizmie odczyn zasadowy, przez co warto je wykorzystać do obiadu, aby zapobiec zakwaszeniu od np. mięsa,
- dostarczają wielu minerałów - wśród nich chrom, który skutecznie reguluje poziom cukru we krwi. W kozakach znajdziesz również cynk, miedź, żelazo i fosfor.
Kozak grzyb - jak wykorzystać go w kuchni?
Młode owocniki kozaka można marynować w zalewie octowej i suszyć. Kapelusze starszych egzemplarzy nadają się do suszenia, duszenia i dodawania do potraw.
Ważne, aby pozbyć się trzonu kozaka, ponieważ jest niejadalny.
Kozaki grzyby - przepis
Kozak grzyb może być składnikiem wielu potraw i sosów. Smakuje dobrze na szaszłyku, smażony, ze śmietaną, boczkiem i cebulą. Poniżej propozycja zastosowania go w kuchni.
Penne w stylu carbonara z kozakami
Porcje : 3
Składniki:
- 5 kozaków
- 1 cebula
- 250 g boczku
- ¾ śmietany 18%
- ½ opakowania makaronu penne
- olej rzepakowy
- ser pecorino do dekoracji
Sposób przygotowania:
1. Pozbyć się trzonków kozaków, kapelusze opłukać w wodzie i osuszyć ręcznikiem papierowym.
2. Grzyby kozaki pokroić na drobniejsze kawałki i wrzucić na patelnię z olejem rzepakowym. Dodać cebulę, boczek i smażyć, aż cebula zrobi się złocista. Przyprawiamy solą i pieprzem. Smażyć kilkanaście minut na średnim ogniu.
3. W międzyczasie gotować makaron zgodnie ze wskazówkami na opakowaniu, tak, aby był al dente.
4. Kiedy grzyby już odparowały, dodać śmietanę i dusić jeszcze na mniejszym ogniu przez kilka minut.
5. Dodać sos grzybowy do makaronu, a przy podaniu przyprószyć danie startym serem pecorino.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN